شنبلیله
مترادف ها
پیشنهاد کاربران
در پارسی میانه: شمبلیتک
در گویش های پارسی: شملیز
در گویش های پارسی: شملیز
منبع. عکس فرهنگ ریشه شناختی زبان فارسی دکتر محمد حسن دوست
زبان های ترکی�در چند مرحله بر�زبان فارسی�تأثیر گذاشته است. نخستین تأثیر زبان ترکی بر پارسی، در زمان حضور سربازان تُرک در ارتش�سامانیان�روی داد. پس از آن، در زمان فرمان روایی�غزنویان، �سلجوقیان�و پس از�حملهٔ مغول، تعداد بیشتری�وام واژهٔ�ترکی به زبان فارسی راه یافت؛ اما بیشترین راه یابی واژه های ترکی به زبان فارسی در زمان فرمانروایی�صفویان، که ترکمانان�قزلباش�در تأسیس آن نقش اساسی داشتند، و�قاجاریان�بر ایران بود.
... [مشاهده متن کامل]
• منابع ها. تاریخ ادبیات ایران، ذبیح الله صفا، خلاصه ج. اول و دوم، انتشارات ققنوس، ۱۳۷۴
• تاریخ ادبیات ایران، ذبیح الله صفا، خلاصه ج. سوم، انتشارات بدیهه، ۱۳۷۴
• حسن بیگ روملو، �احسن التواریخ� ( ۲ جلد ) ، به تصحیح�عبدالحسین نوایی، بنگاه ترجمه و نشر کتاب، ۱۳۴۹. ( مصحح در پایان جلد اول شرح مفصل و سودمندی از فهرست لغات�ترکی�و�مغولی�رایج در متون فارسی از سده هفتم به بعد را نوشته است )
• فرهنگ فارسی، محمد معین، انتشارات امیر کبیر، تهران، ۱۳۷۵
• غلط ننویسیم، ابوالحسن نجفی، مرکز نشر دانشگاهی، تهران، ۱۳۸۶
• فرهنگ کوچک زبان پهلوی، دیوید نیل مکنزی، ترجمه مهشید فخرایی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ۱۳۷۹
زبان های ترکی�در چند مرحله بر�زبان فارسی�تأثیر گذاشته است. نخستین تأثیر زبان ترکی بر پارسی، در زمان حضور سربازان تُرک در ارتش�سامانیان�روی داد. پس از آن، در زمان فرمان روایی�غزنویان، �سلجوقیان�و پس از�حملهٔ مغول، تعداد بیشتری�وام واژهٔ�ترکی به زبان فارسی راه یافت؛ اما بیشترین راه یابی واژه های ترکی به زبان فارسی در زمان فرمانروایی�صفویان، که ترکمانان�قزلباش�در تأسیس آن نقش اساسی داشتند، و�قاجاریان�بر ایران بود.
... [مشاهده متن کامل]
• منابع ها. تاریخ ادبیات ایران، ذبیح الله صفا، خلاصه ج. اول و دوم، انتشارات ققنوس، ۱۳۷۴
• تاریخ ادبیات ایران، ذبیح الله صفا، خلاصه ج. سوم، انتشارات بدیهه، ۱۳۷۴
• حسن بیگ روملو، �احسن التواریخ� ( ۲ جلد ) ، به تصحیح�عبدالحسین نوایی، بنگاه ترجمه و نشر کتاب، ۱۳۴۹. ( مصحح در پایان جلد اول شرح مفصل و سودمندی از فهرست لغات�ترکی�و�مغولی�رایج در متون فارسی از سده هفتم به بعد را نوشته است )
• فرهنگ فارسی، محمد معین، انتشارات امیر کبیر، تهران، ۱۳۷۵
• غلط ننویسیم، ابوالحسن نجفی، مرکز نشر دانشگاهی، تهران، ۱۳۸۶
• فرهنگ کوچک زبان پهلوی، دیوید نیل مکنزی، ترجمه مهشید فخرایی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ۱۳۷۹
شنبلیله Fenugreek
نام علمی Trigonella gracum
نام علمی Trigonella gracum
شنبلیله
در دوران عکادها بنام شنبالیتوم ودر آرامی شنبلیتا که در زبان عربی شملیدج ودر فارسی میانه شمبلید و زبان های کردی شملی ودر شیرازی شملیز تلفظ میشود.
برگرفته از ویکیشنری
From Middle Persian šmblyt ( šamblīt, šamblīd ) , šmblytk' ( šambalīdag, “fenugreek” ) , whence also Old Armenian շամղիտակ ( šamłitak ) and Arabic شِمْلِیدَج ( šimlīdaj ) . Ultimately borrowed from a Semitic language. Compare ( šibbəlīləṯā ) , Classical Syriac ) šebbəlīltā ) and. ( pəlīltā ) , all from Akkadian ( /šambaliltum/ ) , ( /šabbaliltu/ ) , ( /šammu baliltu/, “fenugreek”, literally “mixture grass
... [مشاهده متن کامل]
در دوران عکادها بنام شنبالیتوم ودر آرامی شنبلیتا که در زبان عربی شملیدج ودر فارسی میانه شمبلید و زبان های کردی شملی ودر شیرازی شملیز تلفظ میشود.
برگرفته از ویکیشنری
From Middle Persian šmblyt ( šamblīt, šamblīd ) , šmblytk' ( šambalīdag, “fenugreek” ) , whence also Old Armenian շամղիտակ ( šamłitak ) and Arabic شِمْلِیدَج ( šimlīdaj ) . Ultimately borrowed from a Semitic language. Compare ( šibbəlīləṯā ) , Classical Syriac ) šebbəlīltā ) and. ( pəlīltā ) , all from Akkadian ( /šambaliltum/ ) , ( /šabbaliltu/ ) , ( /šammu baliltu/, “fenugreek”, literally “mixture grass
... [مشاهده متن کامل]
شمبلیله هاتون رو بشورین
شنبلیله*
50 . در مورد شنبلیله Trigonella foenum - graecum ) ، در فرانسوی ( fenugrec، در چینی، hu - lu - pa ( در ژاپنی، koroha ) ، استوارت1 تنها می گوید تخم این گیاهِ تیره پروانه واران از کشوری بیگانه وارد جنوب چین شد. اما برتشنایدر2 نام چینی را بدرستی همان حلبه ( xulba ) hulba عرب دانسته است: نخستین بار از این گیاه در گیاهنامه دوره کیا ـ یو ( Kia - yu ) ( 64 ـ 1056م. ) از دودمان سونگ نام برده شده و در آنجا چان یو ـ سی ( Čan Yü - si ) ، نویسنده کتاب، می گوید این گیاه در استانهای کوان ـ تون ( Kwan - tun ) و کوای ـ چو ( Kwei - čou ) می روید و عده ای بر آنند نوعی که که از لین ـ نان ( Lin - nan ) خیزد و محصول تخم lo - po ( Raphanus sativus ) ]تربچه[ بیگانه است، هرچند هنوز در این مورد پژوهشهای بایسته نشده است. سو سون ( Su sun ) در کتابش، T‛u kin pen ts‛ao، می گوید: ’’ زیستگاه امروزیش کوان ـ تون است و برخی بر آنند که تخمش از هایی ـ نان ( Hai - nan ) و اقوام بربر دیگر گرفته شده؛ مسافرانی که با کشتی می آمدند در کوان ـ تون ( لین ـ وایی Lin - wai ) کاشتند و این گیاه از همانجا خیزد ، اما کیفیت تخمی که از آن گیرند یارای برابری با تخم بیگانه ندارد؛ تخم هایی که از خارج به چین آرند براستی مرغوب اند. " سپس به کاربرد آن در قرابادین پرداخته است. 3 نام دارو در Pen ts‛ao yen i نیز آمده است. 4
... [مشاهده متن کامل]
آوانگاشتِ hu - lu - pa بسیار جالب است، زیرا جزء hu بخشی از این آوانگاشت را می سازد اما همزمان اشاره ای به نام مردمان هو هم می تواند در آن نهفته باشد. صورتش می نماید که سپسِ دوره ی تانگ ساخته شده زیرا در آن دوره همبرابر آوایی نویسه هنوز صوت پسکامی آغازین را نگاه داشته بود و باید جزء بیگانه xu را با نویسه ای کاملاً متفاوت نشان می دادند.
ویژگی های پزشکی این گیاه را ابو منصور در فرهنگ دارویی فارسی خود زیر حلبه، hulbat آورده است. 5 فارسیش شنبلید، šanbalīd ، در اصفهان شنبلیله، šanbalīle و در شیراز شملیز، šamlīz است که در هندوستان شملی، šamli شده. گویند در کشمیر، پنجاب و دربخش بالای دشت گنگ خودروست و در بسیاری نقاط هند، بویژه استانهای کوهستانی دور از دریا کشت می شود. سنسکریتش میتهی، methī ، متهیکه، methika ، یا متهینی، methinī است. 1 در یونانی ( شاخ ورزاو؟ ، ox - horn ) ، 2 در یونانی میانه ( بر گرفته از عربی ) ، و در یونانی امروز گویند؛ لاتینی اش foenum graecum است. 3 دوکاندول4 گوید، این گونه در دشتهای میانرودان و ایران، و در هرُم ( فزون بر پنجاب و کشمیر ) خودروست. جان فرایر5 از محصولات ایرانش شمرده. 6
گیاه دیگرِ باختر آسیا که اعراب در دوره سونگ وارد چین کردند ya - pu - lu است که نخستین بار چو می ( Čou Mi ) ( 1320 ـ 1230 ) آن را گیاهی سمّی شمرده که در فاصله چند هزار لی باختر سرزمینهای مسلمانان می روید:
Kwei sin tsa ši, sü tsi A, p. 38, ed. of Pai hai; Či ya t‛an tsa č‛ao, ch. A, p. 40b, ed. of Yüe ya t‛an ts‛un šu.
این نام بر پایه بر نام عربی yabruh یا abruk ( jabrūh فارسی ) ، مهر گیاه mandrake ) یا ( mandragōra اســـــــت. در تــــــک نــــــگاشـــــــــــت خــــــود، ’’La Mandragore‘‘ ( به زبـــــــــان فرانسه ) در ایـــــــــــن بــــــــاره بسیار گفته ام: T‛oung Pao, 1917, pp. 1 - 30.
از کتاب در دست انتشار مرکز نشر دانشگاهی، به شناخت دو سویه ایران و چین باستان، ، بـــــرگردان فارسی مهرداد وحدتی دانشمند از ساینو - ایرانیکا اثر جــــــاوید برتولد لوفر، آمریکائی آلمانی تبار.
50 . در مورد شنبلیله Trigonella foenum - graecum ) ، در فرانسوی ( fenugrec، در چینی، hu - lu - pa ( در ژاپنی، koroha ) ، استوارت1 تنها می گوید تخم این گیاهِ تیره پروانه واران از کشوری بیگانه وارد جنوب چین شد. اما برتشنایدر2 نام چینی را بدرستی همان حلبه ( xulba ) hulba عرب دانسته است: نخستین بار از این گیاه در گیاهنامه دوره کیا ـ یو ( Kia - yu ) ( 64 ـ 1056م. ) از دودمان سونگ نام برده شده و در آنجا چان یو ـ سی ( Čan Yü - si ) ، نویسنده کتاب، می گوید این گیاه در استانهای کوان ـ تون ( Kwan - tun ) و کوای ـ چو ( Kwei - čou ) می روید و عده ای بر آنند نوعی که که از لین ـ نان ( Lin - nan ) خیزد و محصول تخم lo - po ( Raphanus sativus ) ]تربچه[ بیگانه است، هرچند هنوز در این مورد پژوهشهای بایسته نشده است. سو سون ( Su sun ) در کتابش، T‛u kin pen ts‛ao، می گوید: ’’ زیستگاه امروزیش کوان ـ تون است و برخی بر آنند که تخمش از هایی ـ نان ( Hai - nan ) و اقوام بربر دیگر گرفته شده؛ مسافرانی که با کشتی می آمدند در کوان ـ تون ( لین ـ وایی Lin - wai ) کاشتند و این گیاه از همانجا خیزد ، اما کیفیت تخمی که از آن گیرند یارای برابری با تخم بیگانه ندارد؛ تخم هایی که از خارج به چین آرند براستی مرغوب اند. " سپس به کاربرد آن در قرابادین پرداخته است. 3 نام دارو در Pen ts‛ao yen i نیز آمده است. 4
... [مشاهده متن کامل]
آوانگاشتِ hu - lu - pa بسیار جالب است، زیرا جزء hu بخشی از این آوانگاشت را می سازد اما همزمان اشاره ای به نام مردمان هو هم می تواند در آن نهفته باشد. صورتش می نماید که سپسِ دوره ی تانگ ساخته شده زیرا در آن دوره همبرابر آوایی نویسه هنوز صوت پسکامی آغازین را نگاه داشته بود و باید جزء بیگانه xu را با نویسه ای کاملاً متفاوت نشان می دادند.
ویژگی های پزشکی این گیاه را ابو منصور در فرهنگ دارویی فارسی خود زیر حلبه، hulbat آورده است. 5 فارسیش شنبلید، šanbalīd ، در اصفهان شنبلیله، šanbalīle و در شیراز شملیز، šamlīz است که در هندوستان شملی، šamli شده. گویند در کشمیر، پنجاب و دربخش بالای دشت گنگ خودروست و در بسیاری نقاط هند، بویژه استانهای کوهستانی دور از دریا کشت می شود. سنسکریتش میتهی، methī ، متهیکه، methika ، یا متهینی، methinī است. 1 در یونانی ( شاخ ورزاو؟ ، ox - horn ) ، 2 در یونانی میانه ( بر گرفته از عربی ) ، و در یونانی امروز گویند؛ لاتینی اش foenum graecum است. 3 دوکاندول4 گوید، این گونه در دشتهای میانرودان و ایران، و در هرُم ( فزون بر پنجاب و کشمیر ) خودروست. جان فرایر5 از محصولات ایرانش شمرده. 6
گیاه دیگرِ باختر آسیا که اعراب در دوره سونگ وارد چین کردند ya - pu - lu است که نخستین بار چو می ( Čou Mi ) ( 1320 ـ 1230 ) آن را گیاهی سمّی شمرده که در فاصله چند هزار لی باختر سرزمینهای مسلمانان می روید:
Kwei sin tsa ši, sü tsi A, p. 38, ed. of Pai hai; Či ya t‛an tsa č‛ao, ch. A, p. 40b, ed. of Yüe ya t‛an ts‛un šu.
این نام بر پایه بر نام عربی yabruh یا abruk ( jabrūh فارسی ) ، مهر گیاه mandrake ) یا ( mandragōra اســـــــت. در تــــــک نــــــگاشـــــــــــت خــــــود، ’’La Mandragore‘‘ ( به زبـــــــــان فرانسه ) در ایـــــــــــن بــــــــاره بسیار گفته ام: T‛oung Pao, 1917, pp. 1 - 30.
از کتاب در دست انتشار مرکز نشر دانشگاهی، به شناخت دو سویه ایران و چین باستان، ، بـــــرگردان فارسی مهرداد وحدتی دانشمند از ساینو - ایرانیکا اثر جــــــاوید برتولد لوفر، آمریکائی آلمانی تبار.