ستون

در فارسی میانه ( پهلوی ساسانی ) �stūn� به معنای ستون و پایه آمده است ( ← MacKenzie, A Concise Pahlavi Dictionary، ص 80 ) .
در اوستایی شکل �stuna - � یا �stūna - � به معنی ستون و پایه وجود دارد ( ← Bartholomae, Altiranisches W�rterbuch، ص 1596 ) .
این واژه در ریشه به *ریشهٔ هندواروپایی steh₂ - ( �ایستادن� ) برمی گردد. همان ریشه ای که در واژه های لاتینی statio ( ایستادن، ایستگاه ) و انگلیسی stand دیده می شود.
✅ بنابراین �ستون� واژه ای ایرانی و هندواروپایی است و ربطی به �استون� ترکی ندارد.
- - -
۲. ادعای �استون� ترکی
در زبان های ترکی قدیم و معاصر برای �ستون� واژه هایی مثل tutraq ( محل نگهدارنده ) ، dayaq ( پایه ) ، s�t�n/sutun ( وام واژه از فارسی ) وجود دارد.
واژهٔ �s�t�n� یا �sutun� در ترکی عثمانی و ترکی آذری امروزی وام گرفته از فارسی است ( ← Redhouse Turkish - English Lexicon، ذیل sutun ) .
✅ پس �ستون� از ترکی وارد نشده، بلکه برعکس از فارسی وارد ترکی شده است.
- - -
۳. ادعای �سغدی وجود ندارد�
این یک تحریف آشکار است. اتفاقاً سغدی یکی از مهم ترین زبان های ایرانی شرقی است و اسناد بسیار غنی دارد:
متون مانوی سغدی، متون بودایی سغدی و متون مسیحی سغدی در قرن ۷–۱۰ میلادی در تورفان و دون هوانگ پیدا شده اند.
کتاب: Nicholas Sims - Williams, "The Sogdian Ancient Letters" ( 1985 ) → شامل نامه های تجاری سغدی از قرن ۴ میلادی است.
کتاب: Gershevitch, "A Grammar of Manichean Sogdian" ( 1954 ) .
در کتاب های تاریخ زبان شناسی ایرانی ( مانند: Ghilain Gnoli, "The Sogdian Language" در Encyclopaedia Iranica ) به وضوح ذکر شده است که زبان سغدی یک زبان کاملاً مستند و پرمتن است.
✅ پس اینکه بگوییم �سغدی جعلی است� کاملاً غلط است؛ برعکس، یکی از زبان های کلیدی در شناخت ایران باستان و جاده ابریشم است.
- - -
۴. اشاره به کاشغری و سغدی ها
در دیوان لغات الترک محمود کاشغری ( قرن ۱۱ میلادی ) ، سغدی ها به عنوان قومی ایرانی زبان معرفی شده اند که در مجاورت ترکان زندگی می کردند.
کاشغری نوشته که ترک ها با سغدی ها مراوده زبانی داشتند و بعضی لغات را از آن ها گرفتند ( ← Mahmud al - Kashgari, Dīwān Luġāt at - Turk, چاپ Brockelmann, 1928 ) .
✅ بنابراین کاشغری هم وجود مستقل سغدی ها را تأیید کرده، نه اینکه بگوید �سغدی جعلی است�.
- - -
🔑 جمع بندی
1. واژهٔ �ستون� ریشهٔ اوستایی و پهلوی دارد، و از هندواروپایی steh₂ - ( �ایستادن� ) آمده است.
2. در ترکی این واژه وام گرفته از فارسی است و شکل اصیل ترکی ندارد.
3. زبان سغدی یکی از غنی ترین زبان های ایرانی شرقی است با صدها سند معتبر ( نامه ها، متون بودایی، مانوی، مسیحی ) .
4. کاشغری وجود سغدی ها را تأیید کرده و فقط گفته تحت تأثیر فرهنگی ترک ها بوده اند، نه اینکه زبانشان �جعلی� باشد.
📚 منابع برای مطالعه بیشتر:
Bartholomae, Altiranisches W�rterbuch
MacKenzie, A Concise Pahlavi Dictionary
Encyclopaedia Iranica, article: "Sogdian Language"
Sims - Williams, The Sogdian Ancient Letters
Mahmud al - Kashgari, Dīwān Luġāt at - Turk
- - -