درنا

تا کنون ۱۵ گونه از درناها شناسایی شده اند که این گونه ها در چهار سردهٔ درناها، درناهای تاج دار، درنای سیبری و Antigone قرار گرفته اند. این گونه ها در اکثر نقاط جهان به جز قطب جنوب و آمریکای جنوبی پراکنده هستند. بعضی از انواع درناها، مهاجرت می کنند و زمستان ها را در جاهای گرم و تابستان ها را در نواحی سرد می گذرانند. بعضی از آن ها نیز مهاجرت نمی کنند و به صورت ثابت زندگی می کنند.
کلنگ واژه ای پهلوی برای این گروه از پرندگان است که در کتاب «بندهش» آمده بود. تا یک سدهٔ گذشته نام کلنگ در شعرهای شاعران ایران زمین، فرهنگ های فارسی و کتاب های عمومی به کار می رفت. نام سنتی آن در بسیاری از گویش های ایران «قُلِنگ» است. گاهی به نام «قطار کُلَنگ» یا «غازقُلِنگ» نیز یاد می شود. نام واژهٔ ترکی «درنا» از زمان چاپ کتاب «پرندگان ایران» در زبان فارسی رایج شد و برای نام فارسی گونه ها برای ترجمهٔ نام انگلیسی آن یعنی Crane به کار می رود. اکنون نام واژهٔ فارسی کهن «کلنگ» برای نام خانواده و راسته این گروه از پرندگان به کار می رود. نام این پرنده در زبان کردی، قوڵینگ ( قوڵه نگ، قوڵنگ، قورنگ، قورینگ است. همچنین «کلنگ» نام یک برنامه نرم افزاری با نماد پرنده ای افسانه ای است. در انگلیسی واژهٔ Crane هم به معنی «درنا» و هم به معنی «جرثقیل» است.
درنا از واژهٔ ترکی turna و آن نیز از زبان نیاترکی به صورت turunya گرفته شده است.
درناها اندازه های بسیار بزرگی دارند. برخی معتقدند که این پرندگان درازترین پرندگان پروازی هستند. کوچک ترین درنا، درنای طناز است که حدود ۹۰ سانتی متر طول دارد و بزرگ ترین آن ها نیز درنای ساروس است که می تواند تا ۱۷۵ سانتی متر رشد کند. درنای کاکل قرمز با ۱۲ کیلوگرم وزن، سنگین ترین گونهٔ درنا است. شاهپرهای ثانویهٔ داخلی بال های درناها خیلی بلند شده و روی دم را می پوشانند. این پرنده ها در زمان پرواز، گردن و پاهای خود را کشیده نگه می دارند. گله های آن ها هنگام مهاجرت در یک آرایش منظم و به شکل یک فلش یا به شکل عدد هفت فارسی پرواز می کنند. نر و ماده درناها مشابه هستند اما پرنده های نر معمولاً اندازه های بزرگ تری دارند.

( ( از این نامور نامهٔ شهریار،
به گیتی، بمانم یکی یادگار. ) )
( نامه ی باستان ، جلد اول ، میر جلال الدین کزازی ، 1385، ص 211 ) در نتیجه که واژه یعنی درنا پارسی اصیل است یا صد درصد پارسی است.