تاجیکِستان ( i /tɑːˈdʒiːkɪstɑːn/ , /tə - , tæ - / ; تاجیکی: Тоҷикистон, با تلفظ ; روسی: Таджикистан ) که به طور رسمی جمهوری تاجیکستان ( تاجیکی: Ҷумҳурии Тоҷикистон ) خوانده می شود، یک کشور محصور در خشکی در آسیای مرکزی است که ۱۴۳٬۱۰۰ کیلومتر مربع ( ۵۵٬۳۰۰ مایل مربع ) مساحت دارد و جمعیت آن ۹٬۷۴۹٬۶۲۵ نفر تخمین زده می شود پایتخت و بزرگ ترین شهر آن دوشنبه است. این کشور با افغانستان از سمت جنوب، ازبکستان از سوی غرب، قرقیزستان از جانب شمال، و چین از جهت شرق مرز مشترک دارد. تاجیکستان از طریق دالان واخان در افغانستان، فاصلهٔ اندکی با پاکستان دارد. موطن اصلی تاجیک ها شامل تاجیکستان امروزی و همچنین بخش هایی از افغانستان و ازبکستان است. سرزمینی که اکنون تاجیکستان را تشکیل می دهد، قبلاً خانه چندین فرهنگ باستانی از جمله شهر سرزم از دوران نوسنگی و عصر برنز بوده است و بعدها خانهٔ پادشاهی هایی بود که توسط مردمی با ادیان و فرهنگ های مختلف اداره می شد، از جمله تمدن آمودریا، فرهنگ آندرونوو، بودیسم، مسیحیت نسطوری، هندوئیسم، مزدیسنا، آیین مانوی و اسلام. این منطقه توسط امپراتوری ها و سلسله های متعددی از جمله شاهنشاهی هخامنشی، شاهنشاهی ساسانی، هپتالیان، دولت سامانی و امپراتوری مغول اداره می شده است. پس از اینکه امپراتوری تیموری و خانات بخارا در این منطقه حکومت کردند، رنسانس تیموری شکوفا شد. این منطقه بعداً توسط امپراتوری روسیه و متعاقباً توسط اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی فتح شد. در داخل اتحاد جماهیر شوروی، مرزهای امروزی این کشور که بخشی از جمهوری شوروی سوسیالیستی ازبکستان به عنوان یک جمهوری سوسیالیستی خودمختار بود شکل گرفت و تاجیکستان شوروی نام داشت. در سال ۱۹۲۹ نیز به جمهوری شوروی سوسیالیستی تاجیکستان تغییر نام و ماهیت داد.
... [مشاهده متن کامل]
در ۹ سپتامبر ۱۹۹۱، تاجیکستان خود را یک کشور مستقل اعلام کرد، زیرا اتحاد جماهیر شوروی در حال تجزیه بود. یک جنگ داخلی تقریباً بلافاصله پس از استقلال، از سال ۱۹۹۲ تا ۱۹۹۷ به طول انجامید. پس از پایان جنگ، ثبات سیاسی تازه و کمک های خارجی به اقتصاد کشور اجازهٔ رشد داد. این کشور از سال ۱۹۹۴ توسط رئیس جمهور امامعلی رحمان رهبری می شود که بر یک رژیم استبدادی حکومت می کند. فساد گسترده و نقض حقوق بشر گسترده از جمله شکنجه، حبس خودسرانه، تشدید سرکوب سیاسی، و فقدان آزادی مذهبی و سایر آزادی های مدنی در این کشور وجود دارد.
... [مشاهده متن کامل]
در ۹ سپتامبر ۱۹۹۱، تاجیکستان خود را یک کشور مستقل اعلام کرد، زیرا اتحاد جماهیر شوروی در حال تجزیه بود. یک جنگ داخلی تقریباً بلافاصله پس از استقلال، از سال ۱۹۹۲ تا ۱۹۹۷ به طول انجامید. پس از پایان جنگ، ثبات سیاسی تازه و کمک های خارجی به اقتصاد کشور اجازهٔ رشد داد. این کشور از سال ۱۹۹۴ توسط رئیس جمهور امامعلی رحمان رهبری می شود که بر یک رژیم استبدادی حکومت می کند. فساد گسترده و نقض حقوق بشر گسترده از جمله شکنجه، حبس خودسرانه، تشدید سرکوب سیاسی، و فقدان آزادی مذهبی و سایر آزادی های مدنی در این کشور وجود دارد.
از خون سیاوشیم هم خون سیاوشیم
از جامه سپیدانیم هر جامه نمی پوشیم
درود بر مردم تاجیکستان ایرانیان راستین
درود بر مردم آریانا
درود بر احمدشاه مسعودِ بزرگ و فرزندش و آموزه یِ پاکِ او
درود بر همه پارسیانِ پاک نژاد
... [مشاهده متن کامل]
" هیچ چیز نمی تواند برادریِ ما را از میان بَرَد، هیچ چیز. نَه دین، نَه نگرش، نَه تازیِ فرومایه با پدیده های برساخته اَش
هر آنچه و هرآنکس که بخواهد به برادریِ ما آسیب بزند، ما آن را به زباله دانِ تاریخ می فرستیم.
به زودی یکی خواهیم شد و این یک " بایستگی" است.
از جامه سپیدانیم هر جامه نمی پوشیم
درود بر مردم تاجیکستان ایرانیان راستین
درود بر مردم آریانا
درود بر احمدشاه مسعودِ بزرگ و فرزندش و آموزه یِ پاکِ او
درود بر همه پارسیانِ پاک نژاد
... [مشاهده متن کامل]
" هیچ چیز نمی تواند برادریِ ما را از میان بَرَد، هیچ چیز. نَه دین، نَه نگرش، نَه تازیِ فرومایه با پدیده های برساخته اَش
هر آنچه و هرآنکس که بخواهد به برادریِ ما آسیب بزند، ما آن را به زباله دانِ تاریخ می فرستیم.
به زودی یکی خواهیم شد و این یک " بایستگی" است.
تاجیکستان یا جمهوری تاجیکستان ( به خط تاجیکی: Ҷумҳурии Тоҷикистон ) کشوری در آسیای میانه است. این کشور از جنوب با افغانستان، از باختر با ازبکستان، از شمال با قرقیزستان، و از خاور با چین همسایه است. تاجیکستان یک کشور محاط در خشکی است که در گذشته راه ابریشم از آن گذر می کرده است. پهناوری تاجیکستان ۱۴۳٬۱۰۰ کیلومتر مربع ( ۹۵ام در جهان ) است. این کشور، کوهستانی و پربارش است و منابع آب فراوانی دارد.
... [مشاهده متن کامل]
جمعیت تاجیکستان ۷٬۲۱۵٬۷۰۰ تن ( برآورد ۱۳۸۷ ) است. حدود ۸۰٪ مردم تاجیک هستند ( که به فارسی تاجیکی سخن می گویند ) ، ۱۵٪ ازبک و سایر مردم روس، اوکراینی، چینی، کره ای، تاتار و غیره هستند. دین بیشتر مردم اسلام است ( بیشتر سنی، دارای اقلیت قابل توجه شیعه اسماعیلی ) .
تاریخ و فرهنگ تاجیکستان با ایران اشتراکات بسیاری دارد. در پاره هایی از دوران پیش از اسلام، تاجیکستان جزئی از شاهنشاهی ایران بود. پس از اسلام، سرزمین خراسان و فرارود ( از جمله تاجیکستان ) زنده کننده فرهنگ ایرانی و به وجود آورنده زبان پارسی دری بود که جانشین زبان پهلوی شد. نخستین شاعران پارسی زبان از این ناحیه به پا خاستند، به ویژه رودکی، که پدر شعر پارسی محسوب می گردد. در نخستین سده های هجری، خراسان و فرارود مهد تمدن و علوم ایرانی بودند و بزرگانی مانند ابن سینا و فارابی در خود پرورند. حکومت سامانی نیز از تاجیکستان برخاسته است.
حکومت تاجیکستان، جمهوری است و رئیس جمهور کنونی این کشور امامعلی رحمان است که از سال ۱۳۷۱ تاکنون بر سر قدرت است.
محتویات [نمایش]
نام [ویرایش]
واژهٔ تاجیکستان از دو بخش «تاجیک» و «ستان» تشکیل شده است که به معنای «سرزمین تاجیک ها» است. پایتخت تاجیکستان شهر دوشنبه است و زبان رسمی آن پارسی با گویش تاجیکی است، گرچه زبان روسی نیز کاربرد گستردهٔ بازرگانی و حکومتی دارد. یکای پول تاجیکستان، سامانی نام دارد. این کشور در سال ۱۳۷۰ هجری خورشیدی ( ۱۹۹۱ ) با فروپاشی شوروی، استقلال یافت.
تاریخ [ویرایش]
نوشتار اصلی: تاریخ تاجیکستان
سرزمین سغد باستان که سرزمین کنونی تاجیکستان را دربر می گیرد، در زمان داریوش یکم به جزئی از امپراتوری هخامنشی تبدیل شد. پس از یورش اسکندر مقدونی، تاجیکستان به ترتیب جزئی از پادشاهی های سلوکی، دولت یونانی باختر، تخارستان، کوشانیان، ساسانیان، هفتالیان و خیونان بود.
مجسمه ولادیمیر لنین، از رهبران شوروی سابق، در شهر دوشنبه
در سال ۷۱۵ میلادی ( در زمان امویان ) ، این سرزمین به تصرف عرب ها درآمد و مردم تاجیک دین اسلام را پذیرفتند. پس از اسلام تاجیکستان تبدیل به مهد زبان فارسی دری و فرهنگ و علوم گوناگون شد.
در سدهٔ دهم میلادی، سامانیان اولین حکومت مستقل ایرانی پس از اسلام در این منطقه تشکیل شد. پس از سقوط سامانیان با اتحاد غزنویان و قراخانیان پس از تاجیکستان به ترتیب جزئی از حکومتهای قراخانیان، خوارزمشاهیان، ایلخانان مغول و تیموریان شد. پس از سقوط تیموریان تا سدهٔ نوزدهم میلادی حکومت های مختلف ازبک کنترل این سرزمین را در دست داشتند، البته نادر شاه افشار پادشاه ایران برای دورهٔ کوتاهی آن را به تصرف خود درآورد. در سدهٔ نوزدهم شمال تاجیکستان ( خجند ) جزئی از خانات خوقند، و جنوب تاجیکستان جزئی از خانات بخارا بود. خانات بخارا در سال ۱۲۴۵ خورشیدی ( ۱۸۶۶ میلادی ) ، و خانات خوقند در سال ۱۲۴۷ ( ۱۸۶۸ میلادی ) ، زیر سلطهٔ روسیه تزاری درآمدند.
پس از انقلاب اکتبر، تاجیکستان ابتدا بخشی از جمهوری ازبکستان در اتحاد جماهیر شوروی بود تا اینکه در سال ۱۳۰۷ ( ۱۹۲۸ م ) ، جمهوری سوسیالیستی شوروی تاجیکستان به عنوان جزئی از اتحاد جماهیر شوروی ) تشکیل شد. پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، در سال ۱۳۷۰ ( ۱۹۹۱ ) ، تاجیکستان به استقلال دست یافت.
کمی پس از استقلال تاجیکستان در سال ۱۳۷۰ ( ۱۹۹۱ میلادی ) ، جنگ داخلی پنج ساله بین دولت تحت حمایت مسکو و مخالفان اسلامگرا ( به رهبری عبدالله نوری ) درگرفت.
در این جنگ، بیش از ۵۰ هزار نفر کشته و بیش از ۷۰۰ هزار نفر بی خانمان شدند. در سال[۱۳۷۶ ( ۱۹۹۷ ( میلادی ) با وساطت سازمان ملل متحد، پیمان صلح به امضای دو طرف رسید.
تغییر خط در تاجیکستان [ویرایش]
نوشتار اصلی: تغییر خط در تاجیکستان
در سال ۱۳۰۷ خط تاجیکستان از پارسی به لاتین تغییر کرد و در دهه ۱۳۲۰ نیز اینبار خط سیریلیک ( روسی ) برای نگارش پارسی تاجیکی رسمی شد. این تغییر خطها از پارسی به لاتین و سیریلیک به اجبار و به دستور سران شوروی در همهٔ جمهوری های مسلمان شوروی برای بریدن ارتباط آنها با گذشته شان انجام شد. پس از استقلال تاجیکستان، بسیاری در این کشور برصدد آمدند که خط خود را به خط نیاکان ( پارسی ) بازگرداند اما تاکنون اقدامی جدی در اینباره صورت نگرفته است و مشکلاتی در راه این کار وجود دارد. [۱] برای تبدیل خط سیریلیک به فارسی می توانید از [۱] استفاده کنید
اقتصاد [ویرایش]
تاجیکستان از فقیرترین کشورها در میان جمهوری های سابق اتحاد شوروی است. در سال ۲۰۰۵، تولید ناخالص ملی آن نزدیک به ۲ میلیارد دلار بود. [۲]
مردم [ویرایش]
کودکان تاجیک
۷۹. ۹٪ مردم تاجیک هستند ( که به پارسی تاجیکی سخن می گویند ) ، ۱۵. ۳٪ ازبک، ۱. ۱٪ روس، ۱. ۱٪ قرقیز، ۰. ۳٪ ترکمن و ۰. ۳٪ تاتار هستند. اقلیت های کوچک غیربومی نیز از قبیل اوکراینی، چینی، کره ای و غیره نیز در تاجیکستان وجود دارند که ۲٪ مابقی از جمعیت این کشور را تشکیل می دهند. [۲] دین بیش از ۹۰٪ مردم اسلام است ( ۹۵٪ سنی حنفی، اقلیت ۵٪ شیعه که غالبا شیعه اسماعیلی و کمتر از ۱٪ آن شیعه دوازده امامی ) است. شیعیان بیشتر در بدخشان زندگی می کنند. غیر از دین اسلام اقلیت های دینی آن مسیحیت، یهودیت، زرتشتی، بودایی و بهائیت است. طریقت نقشبندیه تصوف نیز در تاجیکستان وجود دارد. [۳]
شخصیت ها [ویرایش]
باباجان غفورف تاریخ دان و نویسندهٔ کتاب تاریخ تاجیکان از اهالی تاجیکستان است. تیمور ملک نیز از شخصیت ها و قه . . .
... [مشاهده متن کامل]
جمعیت تاجیکستان ۷٬۲۱۵٬۷۰۰ تن ( برآورد ۱۳۸۷ ) است. حدود ۸۰٪ مردم تاجیک هستند ( که به فارسی تاجیکی سخن می گویند ) ، ۱۵٪ ازبک و سایر مردم روس، اوکراینی، چینی، کره ای، تاتار و غیره هستند. دین بیشتر مردم اسلام است ( بیشتر سنی، دارای اقلیت قابل توجه شیعه اسماعیلی ) .
تاریخ و فرهنگ تاجیکستان با ایران اشتراکات بسیاری دارد. در پاره هایی از دوران پیش از اسلام، تاجیکستان جزئی از شاهنشاهی ایران بود. پس از اسلام، سرزمین خراسان و فرارود ( از جمله تاجیکستان ) زنده کننده فرهنگ ایرانی و به وجود آورنده زبان پارسی دری بود که جانشین زبان پهلوی شد. نخستین شاعران پارسی زبان از این ناحیه به پا خاستند، به ویژه رودکی، که پدر شعر پارسی محسوب می گردد. در نخستین سده های هجری، خراسان و فرارود مهد تمدن و علوم ایرانی بودند و بزرگانی مانند ابن سینا و فارابی در خود پرورند. حکومت سامانی نیز از تاجیکستان برخاسته است.
حکومت تاجیکستان، جمهوری است و رئیس جمهور کنونی این کشور امامعلی رحمان است که از سال ۱۳۷۱ تاکنون بر سر قدرت است.
محتویات [نمایش]
نام [ویرایش]
واژهٔ تاجیکستان از دو بخش «تاجیک» و «ستان» تشکیل شده است که به معنای «سرزمین تاجیک ها» است. پایتخت تاجیکستان شهر دوشنبه است و زبان رسمی آن پارسی با گویش تاجیکی است، گرچه زبان روسی نیز کاربرد گستردهٔ بازرگانی و حکومتی دارد. یکای پول تاجیکستان، سامانی نام دارد. این کشور در سال ۱۳۷۰ هجری خورشیدی ( ۱۹۹۱ ) با فروپاشی شوروی، استقلال یافت.
تاریخ [ویرایش]
نوشتار اصلی: تاریخ تاجیکستان
سرزمین سغد باستان که سرزمین کنونی تاجیکستان را دربر می گیرد، در زمان داریوش یکم به جزئی از امپراتوری هخامنشی تبدیل شد. پس از یورش اسکندر مقدونی، تاجیکستان به ترتیب جزئی از پادشاهی های سلوکی، دولت یونانی باختر، تخارستان، کوشانیان، ساسانیان، هفتالیان و خیونان بود.
مجسمه ولادیمیر لنین، از رهبران شوروی سابق، در شهر دوشنبه
در سال ۷۱۵ میلادی ( در زمان امویان ) ، این سرزمین به تصرف عرب ها درآمد و مردم تاجیک دین اسلام را پذیرفتند. پس از اسلام تاجیکستان تبدیل به مهد زبان فارسی دری و فرهنگ و علوم گوناگون شد.
در سدهٔ دهم میلادی، سامانیان اولین حکومت مستقل ایرانی پس از اسلام در این منطقه تشکیل شد. پس از سقوط سامانیان با اتحاد غزنویان و قراخانیان پس از تاجیکستان به ترتیب جزئی از حکومتهای قراخانیان، خوارزمشاهیان، ایلخانان مغول و تیموریان شد. پس از سقوط تیموریان تا سدهٔ نوزدهم میلادی حکومت های مختلف ازبک کنترل این سرزمین را در دست داشتند، البته نادر شاه افشار پادشاه ایران برای دورهٔ کوتاهی آن را به تصرف خود درآورد. در سدهٔ نوزدهم شمال تاجیکستان ( خجند ) جزئی از خانات خوقند، و جنوب تاجیکستان جزئی از خانات بخارا بود. خانات بخارا در سال ۱۲۴۵ خورشیدی ( ۱۸۶۶ میلادی ) ، و خانات خوقند در سال ۱۲۴۷ ( ۱۸۶۸ میلادی ) ، زیر سلطهٔ روسیه تزاری درآمدند.
پس از انقلاب اکتبر، تاجیکستان ابتدا بخشی از جمهوری ازبکستان در اتحاد جماهیر شوروی بود تا اینکه در سال ۱۳۰۷ ( ۱۹۲۸ م ) ، جمهوری سوسیالیستی شوروی تاجیکستان به عنوان جزئی از اتحاد جماهیر شوروی ) تشکیل شد. پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، در سال ۱۳۷۰ ( ۱۹۹۱ ) ، تاجیکستان به استقلال دست یافت.
کمی پس از استقلال تاجیکستان در سال ۱۳۷۰ ( ۱۹۹۱ میلادی ) ، جنگ داخلی پنج ساله بین دولت تحت حمایت مسکو و مخالفان اسلامگرا ( به رهبری عبدالله نوری ) درگرفت.
در این جنگ، بیش از ۵۰ هزار نفر کشته و بیش از ۷۰۰ هزار نفر بی خانمان شدند. در سال[۱۳۷۶ ( ۱۹۹۷ ( میلادی ) با وساطت سازمان ملل متحد، پیمان صلح به امضای دو طرف رسید.
تغییر خط در تاجیکستان [ویرایش]
نوشتار اصلی: تغییر خط در تاجیکستان
در سال ۱۳۰۷ خط تاجیکستان از پارسی به لاتین تغییر کرد و در دهه ۱۳۲۰ نیز اینبار خط سیریلیک ( روسی ) برای نگارش پارسی تاجیکی رسمی شد. این تغییر خطها از پارسی به لاتین و سیریلیک به اجبار و به دستور سران شوروی در همهٔ جمهوری های مسلمان شوروی برای بریدن ارتباط آنها با گذشته شان انجام شد. پس از استقلال تاجیکستان، بسیاری در این کشور برصدد آمدند که خط خود را به خط نیاکان ( پارسی ) بازگرداند اما تاکنون اقدامی جدی در اینباره صورت نگرفته است و مشکلاتی در راه این کار وجود دارد. [۱] برای تبدیل خط سیریلیک به فارسی می توانید از [۱] استفاده کنید
اقتصاد [ویرایش]
تاجیکستان از فقیرترین کشورها در میان جمهوری های سابق اتحاد شوروی است. در سال ۲۰۰۵، تولید ناخالص ملی آن نزدیک به ۲ میلیارد دلار بود. [۲]
مردم [ویرایش]
کودکان تاجیک
۷۹. ۹٪ مردم تاجیک هستند ( که به پارسی تاجیکی سخن می گویند ) ، ۱۵. ۳٪ ازبک، ۱. ۱٪ روس، ۱. ۱٪ قرقیز، ۰. ۳٪ ترکمن و ۰. ۳٪ تاتار هستند. اقلیت های کوچک غیربومی نیز از قبیل اوکراینی، چینی، کره ای و غیره نیز در تاجیکستان وجود دارند که ۲٪ مابقی از جمعیت این کشور را تشکیل می دهند. [۲] دین بیش از ۹۰٪ مردم اسلام است ( ۹۵٪ سنی حنفی، اقلیت ۵٪ شیعه که غالبا شیعه اسماعیلی و کمتر از ۱٪ آن شیعه دوازده امامی ) است. شیعیان بیشتر در بدخشان زندگی می کنند. غیر از دین اسلام اقلیت های دینی آن مسیحیت، یهودیت، زرتشتی، بودایی و بهائیت است. طریقت نقشبندیه تصوف نیز در تاجیکستان وجود دارد. [۳]
شخصیت ها [ویرایش]
باباجان غفورف تاریخ دان و نویسندهٔ کتاب تاریخ تاجیکان از اهالی تاجیکستان است. تیمور ملک نیز از شخصیت ها و قه . . .
تاجیکستان یا جمهوری تاجیکستان ( به خط تاجیکی: Ҷумҳурии Тоҷикистон ) کشوری در آسیای میانه است. این کشور از جنوب با افغانستان، از باختر با ازبکستان، از شمال با قرقیزستان، و از خاور با چین همسایه است. تاجیکستان یک کشور محاط در خشکی است که در گذشته راه ابریشم از آن گذر می کرده است . پهناوری تاجیکستان ۱۴۳٬۱۰۰ کیلومتر مربع ( ۹۵ام در جهان ) است. این کشور، کوهستانی و پربارش است و منابع آب فراوانی دارد.
... [مشاهده متن کامل]
جمعیت تاجیکستان ۷٬۲۱۵٬۷۰۰ تن ( براورد ۱۳۸۷ ) است. حدود ۸۰٪ مردم تاجیک هستند ( که به فارسی دری سخن می گویند ) ، ۱۵٪ ازبک و سایر مردم روس، اوکراینی، چینی، کره ای، تاتار و غیره هستند. دین بیشتر مردم اسلام است ( بیشتر سنی، دارای اقلیت قابل توجه شیعه اسماعیلی ) .
تاریخ و فرهنگ تاجیکستان با ایران اشتراکات بسیاری دارد. در پاره هایی از دوران پیش از اسلام، تاجیکستان جزئی از شاهنشاهی ایران بود. پس از اسلام، سرزمین خراسان و فرارود ( از جمله تاجیکستان ) زنده کننده فرهنگ ایرانی و به وجود آورنده زبان فارسی دری بود که جانشین زبان پهلوی شد. نخستین شاعران پارسی زبان از این ناحیه به پا خاستند، به ویژه رودکی، که پدر شعر فارسی محسوب می گردد . در نخستین سده های هجری، خراسان و ماوراالنهر مهد تمدن و علوم ایرانی بودند و بزرگانی مانند ابن سینا و فارابی در خود پرورند. حکومت سامانی نیز از تاجیکستان برخاسته است.
حکومت تاجیکستان، جمهوری است و رئیس جمهور کنونی این کشور امامعلی رحمان است که از سال ۱۳۷۱ تاکنون بر سر قدرت است.
محتویات [نهفتن]
۱ نام
۲ تاریخ
۲. ۱ تغییر خط در تاجیکستان
۳ سیاست
۴ جغرافیا
۴. ۱ رودها
۴. ۲ مرزها
۵ تقسیمات کشوری
۵. ۱ ناحیه ها و جماعت ها
۶ قلّه ها
۷ اقتصاد
۸ مردم
۹ نگارخانه
۱۰ جستارهای وابسته
۱۱ پیوند به بیرون
۱۲ منابع
نام [ویرایش]
واژهٔ تاجیکستان از دو بخش "تاجیک" و "ستان" تشکیل شده است که به معنای «سرزمین تاجیک ها» است. پایتخت تاجیکستان شهر دوشنبه است و زبان رسمی آن فارسی با گویش تاجیکی است، گرچه زبان روسی نیز کاربرد گستردهٔ بازرگانی و حکومتی دارد. یکای پول تاجیکستان، سامانی نام دارد. این کشور در سال ۱۳۷۰ هجری خورشیدی ( ۱۹۹۱ ) با فروپاشی شوروی، استقلال یافت.
تاریخ [ویرایش]
نوشتار اصلی: تاریخ تاجیکستان
سرزمین سغد باستان که سرزمین کنونی تاجیکستان را دربر می گیرد، در زمان داریوش یکم به جزئی از امپراتوری هخامنشی تبدیل شد . پس از یورش اسکندر مقدونی، تاجیکستان به ترتیب جزئی از پادشاهی های سلوکی، دولت یونانی باختر، تخارستان، کوشانیان، ساسانیان، هفتالیان و خیونان بود.
مجسمه ولادیمیر لنین، از رهبران شوروی سابق، در شهر دوشنبه
در سال ۷۱۵ میلادی ( در زمان امویان ) ، این سرزمین به تصرف عرب ها درآمد و مردم تاجیک دین اسلام را پذیرفتند. پس از اسلام تاجیکستان تبدیل به مهد زبان فارسی دری و فرهنگ و علوم گوناگون شد.
در سدهٔ دهم میلادی، سامانیان اولین حکومت مستقل ایرانی پس از اسلام در این منطقه تشکیل شد. پس از سقوط سامانیان با اتحاد غزنویان و قراخانیان پس از تاجیکستان به ترتیب جزئی از حکومتهای قراخانیان، خوارزمشاهیان، ایلخانان مغول و تیموریان شد. پس از سقوط تیموریان تا سدهٔ نوزدهم میلادی حکومت های مختلف ازبک کنترل این سرزمین را در دست داشتند، البته نادر شاه افشار پادشاه ایران برای دورهٔ کوتاهی آن را به تصرف خود درآورد. در سدهٔ نوزدهم شمال تاجیکستان ( خجند ) جزئی از خانات خوقند، و جنوب تاجیکستان جزئی از خانات بخارا بود. خانات بخارا در سال ۱۲۴۵ خورشیدی ( ۱۸۶۶ میلادی ) ، و خانات خوقند در سال ۱۲۴۷ ( ۱۸۶۸ میلادی ) ، زیر سلطهٔ روسیه تزاری درآمدند.
پس از انقلاب اکتبر، تاجیکستان ابتدا بخشی از جمهوری ازبکستان در اتحاد جماهیر شوروی بود تا اینکه در سال ۱۳۰۷ ( ۱۹۲۸ م ) ، جمهوری سوسیالیستی شوروی تاجیکستان به عنوان جزئی از اتحاد جماهیر شوروی ) تشکیل شد. پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، در سال ۱۳۷۰ ( ۱۹۹۱ ) ، تاجیکستان به استقلال دست یافت.
کمی پس از استقلال تاجیکستان در سال ۱۳۷۰ ( ۱۹۹۱ میلادی ) ، جنگ داخلی پنج ساله بین دولت تحت حمایت مسکو و مخالفان اسلامگرا ( به رهبری عبدالله نوری ) درگرفت.
در این جنگ، بیش از ۵۰ هزار نفر کشته و بیش از ۷۰۰ هزار نفر بی خانمان شدند. در سال[۱۳۷۶ ( ۱۹۹۷ ( میلادی ) با وساطت سازمان ملل متحد، پیمان صلح به امضای دو طرف رسید.
تغییر خط در تاجیکستان [ویرایش]
نوشتار اصلی: تغییر خط در تاجیکستان
در سال ۱۳۰۷ خط تاجیکستان از فارسی به لاتین تغییر کرد و در دهه ۱۳۲۰ نیز اینبار خط سیریلیک ( روسی ) برای نگارش فارسی تاجیکی رسمی شد. این تغییر خطها از فارسی به لاتین و سیریلیک به اجبار و به دستور سران شوروی در همهٔ جمهوری های مسلمان شوروی برای بریدن ارتباط آنها با گذشته شان انجام شد. پس از استقلال تاجیکستان، بسیاری در این کشور برصدد آمدند که خط خود را به خط نیاکان ( فارسی ) بازگرداند اما تاکنون اقدامی جدی در اینباره صورت نگرفته است و مشکلاتی در راه این کار وجود دارد. [۱]
سیاست [ویرایش]
امامعلی رحمان رئیس جمهور تاجیکستان در سال ۱۳۸۰
نوشتار اصلی: وضعیت سیاسی تاجیکستان
امامعلی رحمان از سال ۱۳۷۱ ریاست جمهوری تاجیکستان را به عهده دارد . در سال ۱۳۷۱، پس از برکناری اجباری رحمان نبی، نخستین رهبر این کشور پس از استقلال از اتحاد جماهیر شوروی سابق، امام علی رحمان، که پیشتر رئیس یک مجتمع کشاورزی بود، به مقام ریاست شورای عالی تاجیکستان منصوب شد . در سال ۱۳۷۳، رحمان به مقام ریاست جمهوری انتخاب شد . پس از پایان دورهٔ پنج ساله، او دوباره در سال ۱۳۷۸ به مدت هفت سال دیگر به این مقام برگزیده شد.
در سال ۱۳۸۲، در یک همه پرسی ، ۹۳٪ مردم به اصلاح قانون اساسی ( برای ممکن شدن انتخاب دوبارهٔ رحمان ) رای مثبت دادند. دولت می گوید که ۹ . . .
... [مشاهده متن کامل]
جمعیت تاجیکستان ۷٬۲۱۵٬۷۰۰ تن ( براورد ۱۳۸۷ ) است. حدود ۸۰٪ مردم تاجیک هستند ( که به فارسی دری سخن می گویند ) ، ۱۵٪ ازبک و سایر مردم روس، اوکراینی، چینی، کره ای، تاتار و غیره هستند. دین بیشتر مردم اسلام است ( بیشتر سنی، دارای اقلیت قابل توجه شیعه اسماعیلی ) .
تاریخ و فرهنگ تاجیکستان با ایران اشتراکات بسیاری دارد. در پاره هایی از دوران پیش از اسلام، تاجیکستان جزئی از شاهنشاهی ایران بود. پس از اسلام، سرزمین خراسان و فرارود ( از جمله تاجیکستان ) زنده کننده فرهنگ ایرانی و به وجود آورنده زبان فارسی دری بود که جانشین زبان پهلوی شد. نخستین شاعران پارسی زبان از این ناحیه به پا خاستند، به ویژه رودکی، که پدر شعر فارسی محسوب می گردد . در نخستین سده های هجری، خراسان و ماوراالنهر مهد تمدن و علوم ایرانی بودند و بزرگانی مانند ابن سینا و فارابی در خود پرورند. حکومت سامانی نیز از تاجیکستان برخاسته است.
حکومت تاجیکستان، جمهوری است و رئیس جمهور کنونی این کشور امامعلی رحمان است که از سال ۱۳۷۱ تاکنون بر سر قدرت است.
محتویات [نهفتن]
۱ نام
۲ تاریخ
۲. ۱ تغییر خط در تاجیکستان
۳ سیاست
۴ جغرافیا
۴. ۱ رودها
۴. ۲ مرزها
۵ تقسیمات کشوری
۵. ۱ ناحیه ها و جماعت ها
۶ قلّه ها
۷ اقتصاد
۸ مردم
۹ نگارخانه
۱۰ جستارهای وابسته
۱۱ پیوند به بیرون
۱۲ منابع
نام [ویرایش]
واژهٔ تاجیکستان از دو بخش "تاجیک" و "ستان" تشکیل شده است که به معنای «سرزمین تاجیک ها» است. پایتخت تاجیکستان شهر دوشنبه است و زبان رسمی آن فارسی با گویش تاجیکی است، گرچه زبان روسی نیز کاربرد گستردهٔ بازرگانی و حکومتی دارد. یکای پول تاجیکستان، سامانی نام دارد. این کشور در سال ۱۳۷۰ هجری خورشیدی ( ۱۹۹۱ ) با فروپاشی شوروی، استقلال یافت.
تاریخ [ویرایش]
نوشتار اصلی: تاریخ تاجیکستان
سرزمین سغد باستان که سرزمین کنونی تاجیکستان را دربر می گیرد، در زمان داریوش یکم به جزئی از امپراتوری هخامنشی تبدیل شد . پس از یورش اسکندر مقدونی، تاجیکستان به ترتیب جزئی از پادشاهی های سلوکی، دولت یونانی باختر، تخارستان، کوشانیان، ساسانیان، هفتالیان و خیونان بود.
مجسمه ولادیمیر لنین، از رهبران شوروی سابق، در شهر دوشنبه
در سال ۷۱۵ میلادی ( در زمان امویان ) ، این سرزمین به تصرف عرب ها درآمد و مردم تاجیک دین اسلام را پذیرفتند. پس از اسلام تاجیکستان تبدیل به مهد زبان فارسی دری و فرهنگ و علوم گوناگون شد.
در سدهٔ دهم میلادی، سامانیان اولین حکومت مستقل ایرانی پس از اسلام در این منطقه تشکیل شد. پس از سقوط سامانیان با اتحاد غزنویان و قراخانیان پس از تاجیکستان به ترتیب جزئی از حکومتهای قراخانیان، خوارزمشاهیان، ایلخانان مغول و تیموریان شد. پس از سقوط تیموریان تا سدهٔ نوزدهم میلادی حکومت های مختلف ازبک کنترل این سرزمین را در دست داشتند، البته نادر شاه افشار پادشاه ایران برای دورهٔ کوتاهی آن را به تصرف خود درآورد. در سدهٔ نوزدهم شمال تاجیکستان ( خجند ) جزئی از خانات خوقند، و جنوب تاجیکستان جزئی از خانات بخارا بود. خانات بخارا در سال ۱۲۴۵ خورشیدی ( ۱۸۶۶ میلادی ) ، و خانات خوقند در سال ۱۲۴۷ ( ۱۸۶۸ میلادی ) ، زیر سلطهٔ روسیه تزاری درآمدند.
پس از انقلاب اکتبر، تاجیکستان ابتدا بخشی از جمهوری ازبکستان در اتحاد جماهیر شوروی بود تا اینکه در سال ۱۳۰۷ ( ۱۹۲۸ م ) ، جمهوری سوسیالیستی شوروی تاجیکستان به عنوان جزئی از اتحاد جماهیر شوروی ) تشکیل شد. پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، در سال ۱۳۷۰ ( ۱۹۹۱ ) ، تاجیکستان به استقلال دست یافت.
کمی پس از استقلال تاجیکستان در سال ۱۳۷۰ ( ۱۹۹۱ میلادی ) ، جنگ داخلی پنج ساله بین دولت تحت حمایت مسکو و مخالفان اسلامگرا ( به رهبری عبدالله نوری ) درگرفت.
در این جنگ، بیش از ۵۰ هزار نفر کشته و بیش از ۷۰۰ هزار نفر بی خانمان شدند. در سال[۱۳۷۶ ( ۱۹۹۷ ( میلادی ) با وساطت سازمان ملل متحد، پیمان صلح به امضای دو طرف رسید.
تغییر خط در تاجیکستان [ویرایش]
نوشتار اصلی: تغییر خط در تاجیکستان
در سال ۱۳۰۷ خط تاجیکستان از فارسی به لاتین تغییر کرد و در دهه ۱۳۲۰ نیز اینبار خط سیریلیک ( روسی ) برای نگارش فارسی تاجیکی رسمی شد. این تغییر خطها از فارسی به لاتین و سیریلیک به اجبار و به دستور سران شوروی در همهٔ جمهوری های مسلمان شوروی برای بریدن ارتباط آنها با گذشته شان انجام شد. پس از استقلال تاجیکستان، بسیاری در این کشور برصدد آمدند که خط خود را به خط نیاکان ( فارسی ) بازگرداند اما تاکنون اقدامی جدی در اینباره صورت نگرفته است و مشکلاتی در راه این کار وجود دارد. [۱]
سیاست [ویرایش]
امامعلی رحمان رئیس جمهور تاجیکستان در سال ۱۳۸۰
نوشتار اصلی: وضعیت سیاسی تاجیکستان
امامعلی رحمان از سال ۱۳۷۱ ریاست جمهوری تاجیکستان را به عهده دارد . در سال ۱۳۷۱، پس از برکناری اجباری رحمان نبی، نخستین رهبر این کشور پس از استقلال از اتحاد جماهیر شوروی سابق، امام علی رحمان، که پیشتر رئیس یک مجتمع کشاورزی بود، به مقام ریاست شورای عالی تاجیکستان منصوب شد . در سال ۱۳۷۳، رحمان به مقام ریاست جمهوری انتخاب شد . پس از پایان دورهٔ پنج ساله، او دوباره در سال ۱۳۷۸ به مدت هفت سال دیگر به این مقام برگزیده شد.
در سال ۱۳۸۲، در یک همه پرسی ، ۹۳٪ مردم به اصلاح قانون اساسی ( برای ممکن شدن انتخاب دوبارهٔ رحمان ) رای مثبت دادند. دولت می گوید که ۹ . . .
تاجیکستان یا جمهوری تاجیکستان ( به خط تاجیکی: Ҷумҳурии Тоҷикистон ) کشوری در آسیای میانه است. این کشور از جنوب با افغانستان، از باختر با ازبکستان، از شمال با قرقیزستان، و از خاور با چین همسایه است. تاجیکستان یک کشور محاط در خشکی است که در گذشته راه ابریشم از آن گذر می کرده است. پهناوری تاجیکستان ۱۴۳٬۱۰۰ کیلومتر مربع ( ۹۵ام در جهان ) است. این کشور، کوهستانی و پربارش است و منابع آب فراوانی دارد.
... [مشاهده متن کامل]
جمعیت تاجیکستان ۷٬۲۱۵٬۷۰۰ تن ( برآورد ۱۳۸۷ ) است. حدود ۸۰٪ مردم تاجیک هستند ( که به فارسی دری سخن می گویند ) ، ۱۵٪ ازبک و سایر مردم روس، اوکراینی، چینی، کره ای، تاتار و غیره هستند. دین بیشتر مردم اسلام است ( بیشتر سنی، دارای اقلیت قابل توجه شیعه اسماعیلی ) .
تاریخ و فرهنگ تاجیکستان با ایران اشتراکات بسیاری دارد. در پاره هایی از دوران پیش از اسلام، تاجیکستان جزئی از شاهنشاهی ایران بود. پس از اسلام، سرزمین خراسان و فرارود ( از جمله تاجیکستان ) زنده کننده فرهنگ ایرانی و به وجود آورنده زبان فارسی دری بود که جانشین زبان پهلوی شد. نخستین شاعران پارسی زبان از این ناحیه به پا خاستند، به ویژه رودکی، که پدر شعر فارسی محسوب می گردد. در نخستین سده های هجری، خراسان و ماوراالنهر مهد تمدن و علوم ایرانی بودند و بزرگانی مانند ابن سینا و فارابی در خود پرورند. حکومت سامانی نیز از تاجیکستان برخاسته است.
حکومت تاجیکستان، جمهوری است و رئیس جمهور کنونی این کشور امامعلی رحمان است که از سال ۱۳۷۱ تاکنون بر سر قدرت است.
محتویات [نمایش]
نام [ویرایش]
واژهٔ تاجیکستان از دو بخش «تاجیک» و «ستان» تشکیل شده است که به معنای «سرزمین تاجیک ها» است. پایتخت تاجیکستان شهر دوشنبه است و زبان رسمی آن فارسی با گویش تاجیکی است، گرچه زبان روسی نیز کاربرد گستردهٔ بازرگانی و حکومتی دارد. یکای پول تاجیکستان، سامانی نام دارد. این کشور در سال ۱۳۷۰ هجری خورشیدی ( ۱۹۹۱ ) با فروپاشی شوروی، استقلال یافت.
تاریخ [ویرایش]
نوشتار اصلی: تاریخ تاجیکستان
سرزمین سغد باستان که سرزمین کنونی تاجیکستان را دربر می گیرد، در زمان داریوش یکم به جزئی از امپراتوری هخامنشی تبدیل شد. پس از یورش اسکندر مقدونی، تاجیکستان به ترتیب جزئی از پادشاهی های سلوکی، دولت یونانی باختر، تخارستان، کوشانیان، ساسانیان، هفتالیان و خیونان بود.
مجسمه ولادیمیر لنین، از رهبران شوروی سابق، در شهر دوشنبه
در سال ۷۱۵ میلادی ( در زمان امویان ) ، این سرزمین به تصرف عرب ها درآمد و مردم تاجیک دین اسلام را پذیرفتند. پس از اسلام تاجیکستان تبدیل به مهد زبان فارسی دری و فرهنگ و علوم گوناگون شد.
در سدهٔ دهم میلادی، سامانیان اولین حکومت مستقل ایرانی پس از اسلام در این منطقه تشکیل شد. پس از سقوط سامانیان با اتحاد غزنویان و قراخانیان پس از تاجیکستان به ترتیب جزئی از حکومتهای قراخانیان، خوارزمشاهیان، ایلخانان مغول و تیموریان شد. پس از سقوط تیموریان تا سدهٔ نوزدهم میلادی حکومت های مختلف ازبک کنترل این سرزمین را در دست داشتند، البته نادر شاه افشار پادشاه ایران برای دورهٔ کوتاهی آن را به تصرف خود درآورد. در سدهٔ نوزدهم شمال تاجیکستان ( خجند ) جزئی از خانات خوقند، و جنوب تاجیکستان جزئی از خانات بخارا بود. خانات بخارا در سال ۱۲۴۵ خورشیدی ( ۱۸۶۶ میلادی ) ، و خانات خوقند در سال ۱۲۴۷ ( ۱۸۶۸ میلادی ) ، زیر سلطهٔ روسیه تزاری درآمدند.
پس از انقلاب اکتبر، تاجیکستان ابتدا بخشی از جمهوری ازبکستان در اتحاد جماهیر شوروی بود تا اینکه در سال ۱۳۰۷ ( ۱۹۲۸ م ) ، جمهوری سوسیالیستی شوروی تاجیکستان به عنوان جزئی از اتحاد جماهیر شوروی ) تشکیل شد. پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، در سال ۱۳۷۰ ( ۱۹۹۱ ) ، تاجیکستان به استقلال دست یافت.
کمی پس از استقلال تاجیکستان در سال ۱۳۷۰ ( ۱۹۹۱ میلادی ) ، جنگ داخلی پنج ساله بین دولت تحت حمایت مسکو و مخالفان اسلامگرا ( به رهبری عبدالله نوری ) درگرفت.
در این جنگ، بیش از ۵۰ هزار نفر کشته و بیش از ۷۰۰ هزار نفر بی خانمان شدند. در سال[۱۳۷۶ ( ۱۹۹۷ ( میلادی ) با وساطت سازمان ملل متحد، پیمان صلح به امضای دو طرف رسید.
تغییر خط در تاجیکستان [ویرایش]
نوشتار اصلی: تغییر خط در تاجیکستان
در سال ۱۳۰۷ خط تاجیکستان از فارسی به لاتین تغییر کرد و در دهه ۱۳۲۰ نیز اینبار خط سیریلیک ( روسی ) برای نگارش فارسی تاجیکی رسمی شد. این تغییر خطها از فارسی به لاتین و سیریلیک به اجبار و به دستور سران شوروی در همهٔ جمهوری های مسلمان شوروی برای بریدن ارتباط آنها با گذشته شان انجام شد. پس از استقلال تاجیکستان، بسیاری در این کشور برصدد آمدند که خط خود را به خط نیاکان ( فارسی ) بازگرداند اما تاکنون اقدامی جدی در اینباره صورت نگرفته است و مشکلاتی در راه این کار وجود دارد. [۱]
اقتصاد [ویرایش]
تاجیکستان از فقیرترین کشورها در میان جمهوری های سابق اتحاد شوروی است. در سال ۲۰۰۵، تولید ناخالص ملی آن نزدیک به ۲ میلیارد دلار بود. [۲]
مردم [ویرایش]
کودکان تاجیک
۷۹. ۹٪ مردم تاجیک هستند ( که به فارسی تاجیکی سخن می گویند ) ، ۱۵. ۳٪ ازبک، ۱. ۱٪ روس، ۱. ۱٪ قرقیز، ۰. ۳٪ ترکمن و ۰. ۳٪ تاتار هستند. اقلیت های کوچک غیربومی نیز از قبیل اوکراینی، چینی، کره ای و غیره نیز در تاجیکستان وجود دارند که ۲٪ مابقی از جمعیت این کشور را تشکیل می دهند. [۲] دین بیش از ۹۰٪ مردم اسلام است ( ۹۵٪ سنی حنفی، اقلیت ۵٪ شیعه که غالبا شیعه اسماعیلی و کمتر از ۱٪ آن شیعه دوازده امامی ) است. شیعیان بیشتر در بدخشان زندگی می کنند. غیر از دین اسلام اقلیت های دینی آن مسیحیت، یهودیت، زردتشتی، بودایی و بهائیت است. طریقت نقشبندیه تصوف نیز در تاجیکستان وجود دارد. [۳]
شخصیت ها [ویرایش]
باباجان غفورف تاریخ دان و نویسندهٔ کتاب تاریخ تاجیکان از اهالی تاجیکستان است. تیمور ملک نیز از شخصیت ها و قهرمانان تاریخی تاجیک به شمار می آید. [۴]
سیاست [ویرایش]< . . .
... [مشاهده متن کامل]
جمعیت تاجیکستان ۷٬۲۱۵٬۷۰۰ تن ( برآورد ۱۳۸۷ ) است. حدود ۸۰٪ مردم تاجیک هستند ( که به فارسی دری سخن می گویند ) ، ۱۵٪ ازبک و سایر مردم روس، اوکراینی، چینی، کره ای، تاتار و غیره هستند. دین بیشتر مردم اسلام است ( بیشتر سنی، دارای اقلیت قابل توجه شیعه اسماعیلی ) .
تاریخ و فرهنگ تاجیکستان با ایران اشتراکات بسیاری دارد. در پاره هایی از دوران پیش از اسلام، تاجیکستان جزئی از شاهنشاهی ایران بود. پس از اسلام، سرزمین خراسان و فرارود ( از جمله تاجیکستان ) زنده کننده فرهنگ ایرانی و به وجود آورنده زبان فارسی دری بود که جانشین زبان پهلوی شد. نخستین شاعران پارسی زبان از این ناحیه به پا خاستند، به ویژه رودکی، که پدر شعر فارسی محسوب می گردد. در نخستین سده های هجری، خراسان و ماوراالنهر مهد تمدن و علوم ایرانی بودند و بزرگانی مانند ابن سینا و فارابی در خود پرورند. حکومت سامانی نیز از تاجیکستان برخاسته است.
حکومت تاجیکستان، جمهوری است و رئیس جمهور کنونی این کشور امامعلی رحمان است که از سال ۱۳۷۱ تاکنون بر سر قدرت است.
محتویات [نمایش]
نام [ویرایش]
واژهٔ تاجیکستان از دو بخش «تاجیک» و «ستان» تشکیل شده است که به معنای «سرزمین تاجیک ها» است. پایتخت تاجیکستان شهر دوشنبه است و زبان رسمی آن فارسی با گویش تاجیکی است، گرچه زبان روسی نیز کاربرد گستردهٔ بازرگانی و حکومتی دارد. یکای پول تاجیکستان، سامانی نام دارد. این کشور در سال ۱۳۷۰ هجری خورشیدی ( ۱۹۹۱ ) با فروپاشی شوروی، استقلال یافت.
تاریخ [ویرایش]
نوشتار اصلی: تاریخ تاجیکستان
سرزمین سغد باستان که سرزمین کنونی تاجیکستان را دربر می گیرد، در زمان داریوش یکم به جزئی از امپراتوری هخامنشی تبدیل شد. پس از یورش اسکندر مقدونی، تاجیکستان به ترتیب جزئی از پادشاهی های سلوکی، دولت یونانی باختر، تخارستان، کوشانیان، ساسانیان، هفتالیان و خیونان بود.
مجسمه ولادیمیر لنین، از رهبران شوروی سابق، در شهر دوشنبه
در سال ۷۱۵ میلادی ( در زمان امویان ) ، این سرزمین به تصرف عرب ها درآمد و مردم تاجیک دین اسلام را پذیرفتند. پس از اسلام تاجیکستان تبدیل به مهد زبان فارسی دری و فرهنگ و علوم گوناگون شد.
در سدهٔ دهم میلادی، سامانیان اولین حکومت مستقل ایرانی پس از اسلام در این منطقه تشکیل شد. پس از سقوط سامانیان با اتحاد غزنویان و قراخانیان پس از تاجیکستان به ترتیب جزئی از حکومتهای قراخانیان، خوارزمشاهیان، ایلخانان مغول و تیموریان شد. پس از سقوط تیموریان تا سدهٔ نوزدهم میلادی حکومت های مختلف ازبک کنترل این سرزمین را در دست داشتند، البته نادر شاه افشار پادشاه ایران برای دورهٔ کوتاهی آن را به تصرف خود درآورد. در سدهٔ نوزدهم شمال تاجیکستان ( خجند ) جزئی از خانات خوقند، و جنوب تاجیکستان جزئی از خانات بخارا بود. خانات بخارا در سال ۱۲۴۵ خورشیدی ( ۱۸۶۶ میلادی ) ، و خانات خوقند در سال ۱۲۴۷ ( ۱۸۶۸ میلادی ) ، زیر سلطهٔ روسیه تزاری درآمدند.
پس از انقلاب اکتبر، تاجیکستان ابتدا بخشی از جمهوری ازبکستان در اتحاد جماهیر شوروی بود تا اینکه در سال ۱۳۰۷ ( ۱۹۲۸ م ) ، جمهوری سوسیالیستی شوروی تاجیکستان به عنوان جزئی از اتحاد جماهیر شوروی ) تشکیل شد. پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، در سال ۱۳۷۰ ( ۱۹۹۱ ) ، تاجیکستان به استقلال دست یافت.
کمی پس از استقلال تاجیکستان در سال ۱۳۷۰ ( ۱۹۹۱ میلادی ) ، جنگ داخلی پنج ساله بین دولت تحت حمایت مسکو و مخالفان اسلامگرا ( به رهبری عبدالله نوری ) درگرفت.
در این جنگ، بیش از ۵۰ هزار نفر کشته و بیش از ۷۰۰ هزار نفر بی خانمان شدند. در سال[۱۳۷۶ ( ۱۹۹۷ ( میلادی ) با وساطت سازمان ملل متحد، پیمان صلح به امضای دو طرف رسید.
تغییر خط در تاجیکستان [ویرایش]
نوشتار اصلی: تغییر خط در تاجیکستان
در سال ۱۳۰۷ خط تاجیکستان از فارسی به لاتین تغییر کرد و در دهه ۱۳۲۰ نیز اینبار خط سیریلیک ( روسی ) برای نگارش فارسی تاجیکی رسمی شد. این تغییر خطها از فارسی به لاتین و سیریلیک به اجبار و به دستور سران شوروی در همهٔ جمهوری های مسلمان شوروی برای بریدن ارتباط آنها با گذشته شان انجام شد. پس از استقلال تاجیکستان، بسیاری در این کشور برصدد آمدند که خط خود را به خط نیاکان ( فارسی ) بازگرداند اما تاکنون اقدامی جدی در اینباره صورت نگرفته است و مشکلاتی در راه این کار وجود دارد. [۱]
اقتصاد [ویرایش]
تاجیکستان از فقیرترین کشورها در میان جمهوری های سابق اتحاد شوروی است. در سال ۲۰۰۵، تولید ناخالص ملی آن نزدیک به ۲ میلیارد دلار بود. [۲]
مردم [ویرایش]
کودکان تاجیک
۷۹. ۹٪ مردم تاجیک هستند ( که به فارسی تاجیکی سخن می گویند ) ، ۱۵. ۳٪ ازبک، ۱. ۱٪ روس، ۱. ۱٪ قرقیز، ۰. ۳٪ ترکمن و ۰. ۳٪ تاتار هستند. اقلیت های کوچک غیربومی نیز از قبیل اوکراینی، چینی، کره ای و غیره نیز در تاجیکستان وجود دارند که ۲٪ مابقی از جمعیت این کشور را تشکیل می دهند. [۲] دین بیش از ۹۰٪ مردم اسلام است ( ۹۵٪ سنی حنفی، اقلیت ۵٪ شیعه که غالبا شیعه اسماعیلی و کمتر از ۱٪ آن شیعه دوازده امامی ) است. شیعیان بیشتر در بدخشان زندگی می کنند. غیر از دین اسلام اقلیت های دینی آن مسیحیت، یهودیت، زردتشتی، بودایی و بهائیت است. طریقت نقشبندیه تصوف نیز در تاجیکستان وجود دارد. [۳]
شخصیت ها [ویرایش]
باباجان غفورف تاریخ دان و نویسندهٔ کتاب تاریخ تاجیکان از اهالی تاجیکستان است. تیمور ملک نیز از شخصیت ها و قهرمانان تاریخی تاجیک به شمار می آید. [۴]
سیاست [ویرایش]< . . .