ایرانیان

بر اساس این نمایشنامه، شاهنشاه هخامنشی، خدایان را فرا می خواند تا با همکاری آنان، یونان را تسخیر کنند. آتوسا، ملکه مادر و خشایارشا مهم ترین چهره های این نمایشنامه هستند. نویسنده با تاکید بر پیروزی ناوگان دریایی آتن در نبرد سالامیس، تاثیر بسزایی بر روحیه آتنی ها می گذارد. چندی پس از این نمایشنامه، هرودوت تاریخ خود را بر پایه جنگ های ایران و یونان با حمایت دولت آتن، بازنویسی کرد.
ایرانیان تا به امروز به همه زبان های مهم ترجمه شده و بارها در تماشاخانه های غرب اجرا شده است.
پیش از آیسخولوس، فرونیخوس نمایشنامه نویسِ دیگر یونانی، دو نمایشنامه دربارهٔ جنگ یونان با ایران نوشته بود. یکی غارت میلتوس ( نوشته شده در ۴۹۳، ۲۱ سال پیش از نمایش اسخیلوس ) در بیانِ نابودیِ کلونیِ ایونیانِ آتن در آسیای صغیر به دست ایرانیان که فرونیخوس را برای نشان دادن این شکستِ ناخوشایند و پافشاری اش بر واگذاری این کولونی توسط آتن، جریمه کردند و قانونی تصویب شد که از آن پس، از اجرای آن جلوگیری شد و دومی زنان فنیقی یا زنان صیدا ( نوشته شده در ۴۷۶، چهار سال پس از نمایش آیسخولوس ) که بیانگر همان رویدادهای روایت شده در این نمایش نامه ٔ آیسخولوس بوده و به دست ما نرسیده است.
ایرانیان با توجه به نخستین اجرای آن در سال ۴۷۲ پ. م کهن ترین نمایشنامه بازمانده در تاریخِ تئاتر است. این اثر واکنش ایرانیان هخامنشی را به اخبار شکست جنگاورانشان در نبرد سالامیس ( نقطهٔ عطف جنگ های ایران و یونان ( ۴۸۰ پ. م ) ) به نمایش کشیده و از آنجا که تنها نمایشنامهٔ برجای مانده و نوشته شده از رویدادهای معاصرِ خودِ نویسنده است، برجسته است.
ایرانیان دومین بخش از سه گانه ای است که نخستین جایزه نمایش نامه نویسی را در رقابت های جشنواره شهر دیونوسیا در سال ۴۷۲ پ. م ربود. پریکلس برگزارکننده و از همسرایان افتخاری آن بود. در مسابقات نمایش نامه نویسی سه سوگ نامه و یک شادی نامه اجرا می شده است. نخستین نمایش در این سه گانه فینئوس نام داشت و دربارهٔ یاسون و آزادسازی شاه فینئوس توسط آرگونوت هایِ پهلوان بود که هارپی های هیولا به دستور زئوس او را شکنجه می کردند. نمایش سوم گلوکوس بود که موضوع آن شاه افسانه ای کورینتوس بود که اسب های او از برای خشم گرفتنش بر آفرودیت، ایزدبانویِ او را فروخوردند.