mindfulness

حضور ذهن ( داشتن آگاهی کامل از زمان حال ) - Noun
He cultivated mindfulness through daily meditation

تنها زمانی می توان حضور در لحظه را درک کرد که نخست یک مبتدی در محلی آرام به مشاهده حس ، احساس ، گزارش گر درونی ( دل و نفس ) و تفکر ، تعقل، تصور ، تجسم ، توهم و تخیل که از مغز جاری می شود بنشیند تا برای لحظاتی کمتر از ثانیه بتواند یک هشیاری مشاهده گر را ادراک کند .
سپس با تمرین بیشتر در زمان نشستهای مراقبه ، آنگاه می بایست در حال راه رفتن و غذاخوردن و . . . . بتواند مشاهده گر را حفظ نماید .
موضوعات ، یک به یک ، به آگاه بودن ضربه می زنند .
در زمان راه رفتن ، یک لحظه حس کف پا ، یک لحظه صدا ، یک لحظه بوها ، یک لحظه پچ پچ درونی ، یک لحظه فکر و . . . . وجود دارند . آیا می توان ورود موضوعات را قطع کرد؟ یا با تمرکز بر یک موضوع ، موضوعات دیگر حذف می شوند؟
هیچکس در زمین ، نمی تواند با تمرکز بر روی موضوعی ، سایر موضوعات را حذف کند .
اما می توان با مشاهده و نظاره موضوعات و عدم واکنش به آنها ، آنها را یکی یکی حذف کرد .
این هنر مشاهده گری است .
تنها و فقط شاهد بودن . اما هر عملی و خواستی داشتن ، یعنی وارد زمان و مکان شدن .
با حس کف پا بودن یعنی ، از موضوعاتی که بر آگاهی وارد میشوند و یک آگاهی داننده پدیدار می شود سپس یک آگاهی مشاهده گر پدیدار می شود که شاهدِ آگاهی داننده است . پس اینجا تمرکزی روی نمی دهد بلکه بر طبق اثر ناظر در شکاف کوانتومی ، تنها موجبِ مرتب شدنِ پدیدار شدنِ آگاهی در دل می شود یا بالعکس ، موجب حذفِ یک به یک موضوعات میشود .
در زمان غذاخوردن ، اول باید به مشاهده آن موضوعاتی که وارد می شوند نشست آنگاه تنها موضوعِ مزه و حرکت دست و دهان می ماند و دیگر گزارشگر درونی یا ذهن تحلیلگر و تفکر و تعقل و تصور و تجسم و توهم و تخیل دخالت نمی کنند .
در واقع عدم توجه به تفکر و تعقل مغز و همچنین دچار پچ پچ درونی خودخواسته نشدن و در نتیجه کمرنگ شدن گزارشگر درونی است که موجب میشود تا توجه تنها با مزه ها و حرکات دست و دهان بماند .
و در آخر اگر از سالک بپرسی که چه خوردی؟ می گوید: " نمی دانم چه غذائی بود . " پس قرار نیست از غذاخوردن لذت ببرید!! اینها تعاریف نادرست از حضور است که در کتابها ، کپی و پیست می شود .
ولی اگر کتابی یا استادنمائی به شما گفت که " بر روی تنفس تمرکز کن ، بر روی حس کف پا تمرکز کن یا بر روی . . . . . . تمرکز کن " ، آنگاه شما به هیچ نقطه ای نمی رسید و حتما دچار روان پریشی می شوید و اینها تکنیکهای خودهیپنوتیزمی است . مانند قرص آرام بخش است و اعتیادآور .
توجه داشتن ، متمرکز بودن نیست .
توجه داشتن ، نوکِ تیزِ آگاه بودن است .
تمرکز ، یعنی توجه با یک موضوع می ماند . اما نه با تلاش و زور زدن . بلکه با شروع حضور در لحظه و مشاهده گری .
با انجام فن درست ، حالا سایر موضوعات حذف میشوند ، کم قدرت می شوند و حالا توجه به دنبال یک موضوع می رود .
حتی بوداها هم نمی توانند بر یک موضوع تمرکز کنند . تنها مگر اینکه ، سالها به مشاهده دل بنشینند و دل را از خواستنها و دلبستگی ها و چسبندگی ها خالی کنند تا آن اتحاد و انسجام در دل پدیدار شود تا توجه تنها بر یک موضوع قرار گیرد . این حقیقت مراقبه و حضور است .
هرچه غیر از این ، دروغ است و موجب تباهی و نادانی و کج فهمی است و نوع بشر را به بی راه می کشاند .
اگر سالک از انجام فن خارج شود و دل به دنیا و سرگرمی های دنیا ببندد و دل را با موضوعات دنیوی و اخروی پر کند و دلبسته به دنیا و غیر دنیا شود آنگاه از حالت حضور خارج میشود .
پس آنچه که غربی ها در کتب خود از عرفان شرق کپی کرده اند و دزدیده اند و تعریف کرده اند؛ حضور در لحظه و دنیا و خوشی و ثروت یا مراقبه و جذب ثروت !! ، بی معنی و غیر حقیقی است و عده ای با خواندن این کتابها و بدون انجام عملی فن و بدون پی بردن به حقیقت فن ، آنرا ترویج می دهند ، متاسفانه . و موجب نادانی و سرگردانی خود و جستجوگران نور می شوند .
در واقع کسانی که این دوره های مدیتیشن را رفته اند به حالت حضور نرسیده اند تنها چون مکانی آرام و یکجا نشستن را تجربه می کنند ، احساس حال خوب به ایشان می دهد .
این بوزینه به جای این ور و آن ور رفتن و پریدن و جست و خیز کردن ، حالا آرام می گیرد .
حضور در لحظه عمق دارد . نخست از سطح هشیاری و حس ها آغاز می شود و سپس به سطح آگاهی و دل می رسد . اما تنها زمانی حضور در لحظه معنای ناب می گیرد که مراقبه گر از پنج حس آگاه نباشد و در حالت خلسه باشد یعنی هشیار نباشد .
هوشیار بودن یعنی در سطح بودن . با مغز زندگی کردن . با حس ها زندگی کردن .
آگاه بودن یعنی در عمق بودن . با دل زندگی کردن . در درون بودن .
و حضور در لحظه تنها در عمق تجربه می شود .
ولی حرکت از سطح به عمق است .
از هشیاری به آگاهی .
از عقل به مستی .
حضرات می فرمایند :
هرکه آمد به جهان نقش خرابی دارد
در خرابات بگوئید که هشیار کجاست .
به دل گفتم ز چشمانش بپرهیز
که هشیاران نیاویزند با مست .
دلم، دل از هوس یار بر نمی گیرد
طریق مردم هشیار بر نمی گیرد .
و . . . .
معنی دقیقِ mindfulness : خودآگاهی . اما نمی توان گفت که ذهن آگاهی اشتباه است .

مثال هایی از ذهن آگاهی:
1. مدیتیشن ذهن آگاهی: فردی در یک مکان آرام نشسته و بر روی تنفس خود تمرکز می کند، به احساسات و افکارش توجه می کند و آن ها را بدون قضاوت رها می کند.
2. خوردن آگاهانه: هنگام خوردن غذا، فرد به طعم، بو و بافت غذا توجه می کند و از هر لقمه به طور کامل لذت می برد، به جای اینکه به تلویزیون یا گوشی خود نگاه کند.
3. پیاده روی آگاهانه: فردی در حین پیاده روی به احساسات پاهایش، صدای طبیعت و هوای اطرافش توجه می کند و از هر قدمی که برمی دارد، آگاه است.
4. گوش دادن آگاهانه: در یک مکالمه، فرد به طور کامل به صحبت های طرف مقابل گوش می دهد و بدون حواس پرتی یا قضاوت، به آنچه گفته می شود توجه می کند.
5. تمرینات تنفسی: فردی در مواقع استرس، به تنفس خود توجه می کند و با تمرکز بر روی نفس های عمیق، احساس آرامش بیشتری پیدا می کند.
ذهن آگاهی به افراد کمک می کند تا با آگاهی بیشتری به زندگی خود بپردازند و از لحظه های حال لذت ببرند.
برای مطالعه بیشتر دربارۀ روشهای انجام ذهن آگاهی و فواید آن در زندگی نگاه کنید به:
کتاب کار رهایی از استرس با تکیه بر توانمندیهای شخصیتی . رایان نیمیتس. ترجمه محمد فروهر، کیانا مصلحی و ذکیه نوری. تهران، انتشارات ارجمند.