برخورددهندهٔ هادرونی بزرگ ( به انگلیسی: Large Hadron Collider ) یا به طور مختصر ال اچ سی ( LHC ) یک شتاب دهندهٔ ذرّه ای و برخورددهنده مستقر در سازمان تحقیقاتی سرن در نزدیکی ژنو سوئیس است. این پروژه در ۱۰ سپتامبر ۲۰۰۸ میلادی ( ۲۰ شهریور ۱۳۸۷ هجری شمسی ) پس از ۲۰ سال آماده سازی، آغاز به کار کرد. هدف از ساختن آن شناخت اجرام مادّه در حدّ فاصل {\displaystyle 10^{ - 23}}{\displaystyle 10^{ - 23}} سانتی متر، آزمون مدل استاندارد ذرّات، کشف اجزای یافت نشدهٔ مدل استاندارد، آزمون نظریّهٔ ابرتقارن و نظریه وحدت بزرگ است. از دیگر اهداف مهمّ این پروژه، کشف ذرّهٔ بنیادی هیگز است که فیزیک دانان ذرّات بنیادی وجود آن را پیش گویی کرده اند. ذرّهٔ هیگز یا بوزون هیگز، دخیل در ایجاد جرم در ذرّات بنیادی است.
... [مشاهده متن کامل]
در این آزمایشگاه، پروتون ها در یک تونل ۲۷ کیلومتری شتاب گرفته و به اندازهٔ ۱۴ تریلیون الکترون ولت انرژی می گیرند و با هم برخورد می کنند تا این برخورد، ردّی از بوزون هیگز را نشان دهد.
این شتاب دهنده در تاریخ ۱۰ سپتامبر ۲۰۰۸ راه اندازی شد، ولی نه روز بعد به علّت نقص فنّی و بالا رفتن دمای آهن رباهای ابر رسانا که باید در دماهای پایین کار کنند متوقّف شد. این شتاب دهنده بعد از ۱۴ ماه وقفه در تاریخ ۲۱ نوامبر ۲۰۰۹ مجدّداً راه اندازی شد.
مرکز کنترل سرن هرگونه کنترل و سازماندهی اساسی را بر روی این شتاب دهنده انجام می دهد. در برخورد دهندهٔ بزرگ هادرونی تونل ها طوری طراحی و برنامه ریزی شده اند که در سراسر مسیرِ حلقه ای شکل، چهار برخورد برای پروتون ها صورت می گیرد، که این نقاط محلّ قرارگیری آزمایش ها هستند.
آزمایش ها
چهار آزمایش این مرکز:
آزمایش اطلس
- ( به انگلیسی: ATLAS experiment )
آزمایش سی ام اس ( سیم لوله فشرده میونی )
- ( به انگلیسی: CMS experiment )
آزمایش ال اچ سی بی
- ( به انگلیسی: LHCb experiment )
آزمایش آلیس
- ( به انگلیسی: ALICE experiment )
هر یک از این آزمایش ها، تحت نظارت یک تیم ویژه از فیزیکدان هاست.
اهداف
هدف اصلی ال اچ سی، یافتن پاسخ به پرسش های حل نشدهٔ فیزیک است. برای این منظور شرایط زمان مه بانگ ( بیگ بنگ ) را فراهم می کنند تا به حلّ پرسش های اساسی برسند.
چرا جرم ضدماده در عالم، بسیار کم تر از جرم ماده است؟
ماده تاریک و انرژی تاریک چیست که در مجموع ۹۶٪ جرم جهان هستی را تشکیل می دهد؟
نیروی گرانش در مقیاس کوانتومی چه اثری بر ذرّات بنیادی می گذارد؟
ال اچ سی بی و آلیس برای کاوش پدیده های خاصّ فیزیکی، و اطلس و سی ام اس آشکارسازهایی برای اهداف عمومی هستند.
هدف هر دو نوعِ آن ها، شناسایی ذرّات بوزون هیگز و همچنین جستجوی ذرّات ابرمتقارن و تلاش برای یافتن ابعاد اضافی در فضا خواهد بود.
آزمایش های آلیس و اطلس و سی ام اس برای برخورد دادن یون ها و تولید پلاسمای کوارک گلوئون نیز به کار می روند و تا کنون توانسته اند چندین پلاسمای کوارک گلوئون در دمای ده ها تریلیون درجهٔ سلسیوس بسازند.
Particle collider
The Large Hadron Collider ( LHC ) is the world's largest and highest - energy particle collider. It was built by the European Organization for Nuclear Research ( CERN ) between 1998 and 2008 in collaboration with over 10, 000 scientists and hundreds of universities and laboratories, as well as more than 100 countries. It lies in a tunnel 27 kilometres ( 17 mi ) in circumference and as deep as 175 metres ( 574 ft ) beneath the France–Switzerland border near Geneva.
... [مشاهده متن کامل]
در این آزمایشگاه، پروتون ها در یک تونل ۲۷ کیلومتری شتاب گرفته و به اندازهٔ ۱۴ تریلیون الکترون ولت انرژی می گیرند و با هم برخورد می کنند تا این برخورد، ردّی از بوزون هیگز را نشان دهد.
این شتاب دهنده در تاریخ ۱۰ سپتامبر ۲۰۰۸ راه اندازی شد، ولی نه روز بعد به علّت نقص فنّی و بالا رفتن دمای آهن رباهای ابر رسانا که باید در دماهای پایین کار کنند متوقّف شد. این شتاب دهنده بعد از ۱۴ ماه وقفه در تاریخ ۲۱ نوامبر ۲۰۰۹ مجدّداً راه اندازی شد.
مرکز کنترل سرن هرگونه کنترل و سازماندهی اساسی را بر روی این شتاب دهنده انجام می دهد. در برخورد دهندهٔ بزرگ هادرونی تونل ها طوری طراحی و برنامه ریزی شده اند که در سراسر مسیرِ حلقه ای شکل، چهار برخورد برای پروتون ها صورت می گیرد، که این نقاط محلّ قرارگیری آزمایش ها هستند.
آزمایش ها
چهار آزمایش این مرکز:
آزمایش اطلس
- ( به انگلیسی: ATLAS experiment )
آزمایش سی ام اس ( سیم لوله فشرده میونی )
- ( به انگلیسی: CMS experiment )
آزمایش ال اچ سی بی
- ( به انگلیسی: LHCb experiment )
آزمایش آلیس
- ( به انگلیسی: ALICE experiment )
هر یک از این آزمایش ها، تحت نظارت یک تیم ویژه از فیزیکدان هاست.
اهداف
هدف اصلی ال اچ سی، یافتن پاسخ به پرسش های حل نشدهٔ فیزیک است. برای این منظور شرایط زمان مه بانگ ( بیگ بنگ ) را فراهم می کنند تا به حلّ پرسش های اساسی برسند.
چرا جرم ضدماده در عالم، بسیار کم تر از جرم ماده است؟
ماده تاریک و انرژی تاریک چیست که در مجموع ۹۶٪ جرم جهان هستی را تشکیل می دهد؟
نیروی گرانش در مقیاس کوانتومی چه اثری بر ذرّات بنیادی می گذارد؟
ال اچ سی بی و آلیس برای کاوش پدیده های خاصّ فیزیکی، و اطلس و سی ام اس آشکارسازهایی برای اهداف عمومی هستند.
هدف هر دو نوعِ آن ها، شناسایی ذرّات بوزون هیگز و همچنین جستجوی ذرّات ابرمتقارن و تلاش برای یافتن ابعاد اضافی در فضا خواهد بود.
آزمایش های آلیس و اطلس و سی ام اس برای برخورد دادن یون ها و تولید پلاسمای کوارک گلوئون نیز به کار می روند و تا کنون توانسته اند چندین پلاسمای کوارک گلوئون در دمای ده ها تریلیون درجهٔ سلسیوس بسازند.