intelligible

مفاهیم ماهوی یا معقولات اولی که عبارتند از نخستین متصور از آنچه مصداق خارجی داشته باشند و مانند انسان و حیوان که موجود در خارج اند و متصور شوند. به عبارت دیگر معقولات اولی عبارت از تصورات اولیه اشیاءاند که آن تصورات در ذهن است ولکن منشا و مصداق آنها در خارج اند.
۲ - مفاهیم فلسفی
مفاهیم فلسفی یا معقولات ثانیه فلسفی. این دسته، مفاهیمی هستند که انتزاع آنها نیازمند به کندوکاو ذهنی و مقایسه اشیاء با یکدیگر می باشد. مانند مفهوم علت و معلول که بعد از مقایسه دو چیزی که وجود یکی از آنها متوقف بر وجود دیگری است و با توجه به این رابطه انتزاع می شود مثلا هنگامی که آتش را با حرارت ناشی از آن مقایسه می کنیم و توقف حرارت را بر آتش مورد توجه قرار می دهیم عقل مفهوم علت را از آتش و مفهوم معلول را از حرارت انتزاع می کند و اگر چنین ملاحظات و مقایساتی در کار نباشد هرگز اینگونه مفاهیم به دست نمی آیند.
۳ - مفاهیم منطقی
مفاهیم منطقی یا معقولات ثانیه منطقی مانند مفهوم عکس مستوی و مفهوم عکس نقیض . این دسته از مفاهیم، قابل حمل بر امور عینی نیستند و تنها بر مفاهیم و صورتهای ذهنی حمل می گردد و به اصطلاح اتصاف آن ذهنی است؛ مانند مفهوم کلی و جزئی به اصطلاح منطقی که اولی صفت برای مفهوم انسان و دومی صفت برای صورت ذهنی حسن واقع می شود.
۲. ۴ - فوائد تقسیم فوق
این تقسیم سه گانه که از ابتکارات فلاسفه اسلامی است، فوائد فراوانی دارد و عدم دقت در بازشناسی و تمییز آنها از یکدیگر موجب خلطها و مشکلات زیادی در بحثهای فلسفی می شود و بسیاری از لغزشهای فلاسفه غربی در اثر خلط بین این مفاهیم حاصل شده که نمونه آنها را در سخنان هگل و کانت می توان یافت.
حکماء اسلامی غالبا از نظریه ارسطو در باب کیفیت حصول علم و معرفت پیروی نموده اند و هر دو قسمت نظریه ارسطو را پذیرفته اند؛ یعنی از طرفی اعتراف دارند که نفس انسان در حال کودکی در حال قوه و استعداد محض است و لوح بی نقشی است که فقط استعداد پذیرفتن نقوش را دارد و بالفعل واجد هیچ معلوم و معقولی نیست و از طرف دیگر ادراکات جزئی حسی را مقدم بر ادراکات کلی عقلی می شمارند. به اضافه اینکه آن قسمت مهم که در نظریه ارسطو تاریک و مبهم است در نظریه دانشمندان اسلامی به روشنی تبیین شده است؛ زیرا این دانشمندان تصریح کرده اند که تمام تصورات بدیهیه عقلیه اموری انتزاعی هستند که عقل آنها را از معانی حسیه انتزاع کرده است. تنها چیزی که باقی می ماند این است که میان انتزاع مفاهیم کلی که منطبق به محسوسات می شود، از قبیل مفهوم انسان و مفهوم اسب و مفهوم درخت و بین انتزاع بدیهیات اولیه و مفاهیم عامه از قبیل مفهوم وجود و عدم و وحدت و کثرت و ضرورت و امکان و امتناع ، فرق است. و آن فرق اینست که انتزاع دسته اول مستقیما از راه تجرید و تعمیم جزئیات محسوسه برای عقل حاصل شده است ولی دسته دوم از دسته اول بنحو دیگری انتزاع شده است و بعبارت دیگر دسته اول عینا همان صور محسوسه هستند که از راه یکی از حواس وارد ذهن شده اند و سپس عقل با قوه تجریدی که دارد از آن صور محسوسه یک معنای کلی ساخته، ولی دسته دوم مستقیما از راه حواس وارد ذهن نشده اند بلکه ذهن پس از واجد شدن صور حسیه با یک نوع فعالیت خاصی و با یک ترتیب خاصی این مفاهیم را از آن صور حسیه انتزاع می کند. به همین علت است که دسته اول در اصطلاح فلسفه معقولات اولیه و دسته دوم که متکی به دسته اول هستند معقولات ثانیه خوانده می شوند و همین معقولات ثانیه فلسفی است که بدیهیات اولیه منطق و موضوعات غالب مسائل فلسفه اولی را تشکیل می دهند و در هر حال چه معقولات اولیه و چه معقولات ثانویه مسبوق بادراکات جزئیه حسیه اند

نقل ازکتاب نقدعقل عملی کانت :whereas the "empirical character" as a temporal appearance is ever changing and malleable ( even my personality may change throughout time ) – it “appear[s] in alterable shapes” ( Critique of Pure Reason, A 549/B 577 ) – my "intelligible character" is unalterable

🔰LEGIBLE : خوانا ( نوشته / دست خط ) [خوش خط هم میشه معنا کرد ولی خوانا بهتره]
🔰LEGIBLY : با خوانایی - بطور خوانا و خوش خط
🔰LEGIBILITY : خوانایی - خوش خطی
⬛ INTELLIGIBLE ⬛
adjective
[more intelligible; most intelligible] :
🔴able to be understood
◀️an intelligible plan
◀️the ability to make complex concepts intelligible to the average reader
🎀 especially : clear enough to be heard, read, etc
◀️His diaries include passages that are barely intelligible. [=almost impossible to read]
◀️Very little of the recording was intelligible
⬛ LEGIBLE ⬛
adjective
[more legible; most legible] :
🔴capable of being read : clear enough to be read
◀️legible handwriting
◀️The document is not legible
⬛ UNINTELLIGIBLE ⬛
adjective
🔴impossible to understand : not intelligible
◀️He left an unintelligible message on my voice mail
— often to
◀️They have their own lingo that is unintelligible to outsiders