ecology

🔸 معادل فارسی: بوم شناسی / زیست بوم نگری / دانش تعامل زیستی
🔸 مثال: وقتی بررسی می کنی که چطور تغذیه ی پرندگان شهری تحت تأثیر حضور انسان تغییر می کنه، داری وارد حوزه ی اکولوژی می شی. یا وقتی مطالعه می کنی که رقابت بین دو گونه ی ماهی در یک دریاچه چطور باعث کاهش جمعیت یکی از اون ها می شه، این اکولوژیه.
اکولوژی = علم تحلیل بازیگران و روابط روی اون صحنه
🔸 حالا تفاوت اکولوژی با اکوسیستم:
- وقتی غذا می دی به حیوانات یا سبک زندگی شون رو تغییر می دی ( مثلاً باعث می شی شب زی بشن یا به انسان وابسته بشن ) ، داری در اکوسیستم دخالت می کنی چون داری تعادل طبیعی اون واحد زیستی رو به هم می زنی.
- اما اگر این رفتار رو مطالعه کنی، یعنی بررسی کنی که این غذا دادن چه تأثیری روی رفتار، تولیدمثل، یا رقابت اون حیوانات داره، اون وقت داری وارد حوزه ی اکولوژی می شی.
🎯 خلاصه ی کاربردی:
اکوسیستم = خودِ سیستم زیستی
اکولوژی = علم بررسی روابط درون اون سیستم
🔸 غذا دادن = دخالت در اکوسیستم 🔸 تحلیل تأثیر غذا دادن = مطالعه ی اکولوژیک
🔹 در محیط شهری:
- دخالت در اکوسیستم: وقتی انسان با ساخت وساز، نور مصنوعی، یا تغذیه ی حیوانات شهری ( مثل کلاغ، گربه، یا روباه ) تعادل طبیعی رو به هم می زنه، داره در اکوسیستم شهری دخالت می کنه. مثلاً باعث می شه حیوانات شب زی بشن یا به زباله وابسته بشن.
- مطالعه ی اکولوژیک: اگر بررسی کنیم که این تغییرات چه تأثیری روی رفتار، تولیدمثل، یا رقابت بین گونه ها داره، وارد اکولوژی شهری شدیم. مثلاً مطالعه ی اینکه نور خیابان ها چطور چرخه ی خواب پرندگان رو مختل می کنه.
🔹 در کشاورزی:
- دخالت در اکوسیستم: استفاده از آفت کش ها، تک کشت ( monoculture ) ، یا زه کشی زمین، اکوسیستم خاک و حشرات رو تغییر می ده. یعنی تعادل بین قارچ ها، باکتری ها، کرم ها، و گیاهان به هم می خوره.
- مطالعه ی اکولوژیک: اگر بررسی کنیم که کاهش تنوع زیستی در خاک چه تأثیری روی باروری یا مقاومت گیاهان داره، داریم اکولوژی کشاورزی رو مطالعه می کنیم.
🔹 در تغییرات اقلیمی:
- دخالت در اکوسیستم: گرمایش زمین، ذوب یخ ها، یا بالا رفتن سطح دریا مستقیماً اکوسیستم های قطبی، ساحلی، یا جنگلی رو دگرگون می کنه—یعنی ترکیب گونه ها، منابع، و تعاملات زیستی تغییر می کنه.
- مطالعه ی اکولوژیک: تحلیل اینکه چگونه افزایش دما باعث جابه جایی گونه ها، تغییر زمان مهاجرت، یا اختلال در زنجیره ی غذایی می شه، بخشی از اکولوژی اقلیمیه.

📂 مثال:
🔘 ecology: the study of interactions within an ‘environment’
🔘 ecosystem: a community of organisms and their ‘environment’ functioning as a unit
🔘 ecologist: a scientist who studies living things in their ‘environment’
🔘 ecological: relating to the ‘environment’ and its balance
🔘 economy: originally, management of the household ‘environment’ and resources
🔘 economic: pertaining to the management of resources in a societal ‘environment’
🔘 economics: the science of resource management within an ‘environment’
🔘 economize: to manage resources carefully within an ‘environment’
🔘 eco - friendly: not harmful to the natural ‘environment’
🔘 ecotourism: responsible travel that conserves the natural ‘environment’
🔘 eco - systemic: affecting or involving the whole ‘environmental’ system
🔘 ecocide: destruction of the natural ‘environment’
🔘 eco - label: a certification showing a product’s minimal impact on the ‘environment’
🔘 ecovillage: a community designed for sustainable living within its ‘environment’
🔘 eco - conscious: highly aware of impacts on the ‘environment’

فرهنگستان زبان و ادب، پارسی انجمن، بازدیسان پارسی، دکتر حیدری ملایری، دکتر حسابی، دکتر ادیبسلطانی
•
⚫ سایِن ها ( nuances ) را باهم جابجا نشناسیم.