چرخه اعتیاد یک فرایند سه مرحله ای است که ویژگی های رفتاری و نوروبیولوژیکی فرد مصرف کننده مواد را توصیف می کند و شامل این مراحل است:
### 1. مرحله مصرف شدید و مستی ( Binge/Intoxication )
- در این مرحله، فرد به دنبال تجربه لذت و احساسات خوشایند ناشی از مصرف مواد مخدر یا الکل است.
... [مشاهده متن کامل]
- سیستم پاداش مغز فعال می شود و دوپامین آزاد می گردد که منجر به احساس انگیزه و تکرار مصرف می شود.
- در این مرحله، مصرف مکرر منجر به ایجاد عادت و وابستگی می شود.
### 2. مرحله ترک و احساس منفی ( Withdrawal/Negative Affect )
- این مرحله پس از کاهش یا قطع مصرف رخ می دهد و با بروز علائم ناخوشایند فیزیکی و روانی همراه است.
- علائم شامل اضطراب، افسردگی، بی قراری، درد و دیگر نشانه های روانی - جسمانی می شود که انگیزه قوی برای بازگشت به مصرف ایجاد می کند.
- سیستم استرس مغز فعال می شود و حس نارضایتی و استرس را افزایش می دهد.
### 3. مرحله وسواس و انتظار ( Preoccupation/Anticipation )
- در این مرحله، فرد مکرراً به فکر مصرف مواد می افتد ( Preoccupation = دل مشغولی یا وسواس ذهنی ) و به شدت منتظر فرصت برای مصرف مجدد است ( Anticipation = انتظار یا اشتیاق ) .
- بخش پیش فرونتال مغز که مسئول عملکردهای اجرایی مانند تصمیم گیری و کنترل رفتار است، دچار اختلال شده و فرد کنترل کمی روی ولع خود دارد.
- این مرحله یکی از عوامل اصلی عود اعتیاد است که باعث می شود فرد بارها به سمت مصرف بازگردد.
### چرخه اعتیاد چیست؟
این سه مرحله به صورت یک چرخه مداوم عمل می کنند که با تکرار آن، اعتیاد فرد بیشتر و شدیدتر می شود. ترکیب افزایش انگیزه برای مصرف، علائم ناخوشایند ترک و وسواس ذهنی و هیجانی، باعث می شود ترک اعتیاد بسیار دشوار و مستلزم درمان تخصصی و جامع باشد.
شناخت این چرخه به درمانگر و فرد معتاد کمک می کند تا نقاط ضعف و چالش های روانی و فیزیولوژیکی اعتیاد را بهتر بفهمند و راهکارهای درمانی مناسب تری ارائه کنند.
### 1. مرحله مصرف شدید و مستی ( Binge/Intoxication )
- در این مرحله، فرد به دنبال تجربه لذت و احساسات خوشایند ناشی از مصرف مواد مخدر یا الکل است.
... [مشاهده متن کامل]
- سیستم پاداش مغز فعال می شود و دوپامین آزاد می گردد که منجر به احساس انگیزه و تکرار مصرف می شود.
- در این مرحله، مصرف مکرر منجر به ایجاد عادت و وابستگی می شود.
### 2. مرحله ترک و احساس منفی ( Withdrawal/Negative Affect )
- این مرحله پس از کاهش یا قطع مصرف رخ می دهد و با بروز علائم ناخوشایند فیزیکی و روانی همراه است.
- علائم شامل اضطراب، افسردگی، بی قراری، درد و دیگر نشانه های روانی - جسمانی می شود که انگیزه قوی برای بازگشت به مصرف ایجاد می کند.
- سیستم استرس مغز فعال می شود و حس نارضایتی و استرس را افزایش می دهد.
### 3. مرحله وسواس و انتظار ( Preoccupation/Anticipation )
- در این مرحله، فرد مکرراً به فکر مصرف مواد می افتد ( Preoccupation = دل مشغولی یا وسواس ذهنی ) و به شدت منتظر فرصت برای مصرف مجدد است ( Anticipation = انتظار یا اشتیاق ) .
- بخش پیش فرونتال مغز که مسئول عملکردهای اجرایی مانند تصمیم گیری و کنترل رفتار است، دچار اختلال شده و فرد کنترل کمی روی ولع خود دارد.
- این مرحله یکی از عوامل اصلی عود اعتیاد است که باعث می شود فرد بارها به سمت مصرف بازگردد.
### چرخه اعتیاد چیست؟
این سه مرحله به صورت یک چرخه مداوم عمل می کنند که با تکرار آن، اعتیاد فرد بیشتر و شدیدتر می شود. ترکیب افزایش انگیزه برای مصرف، علائم ناخوشایند ترک و وسواس ذهنی و هیجانی، باعث می شود ترک اعتیاد بسیار دشوار و مستلزم درمان تخصصی و جامع باشد.
شناخت این چرخه به درمانگر و فرد معتاد کمک می کند تا نقاط ضعف و چالش های روانی و فیزیولوژیکی اعتیاد را بهتر بفهمند و راهکارهای درمانی مناسب تری ارائه کنند.
چرخه اعتیاد