اگرجانداری فقط يک فام تن داشته باشد،آيا ميتواند دچار جهش جابجايي شود؟
سلام دوستان میشه این سوال زیست نهایی رو جواب بدید
اگرجانداری فقط يک فام تن داشته باشد،آيا ميتواند دچار جهش جابجايي شود؟
٢ پاسخ
خیر، جاندار با یک فام تن نمیتواند دچار جهش جابجایی شود.
جهش جابجایی زمانی رخ میدهد که بخشی از یک کروموزوم با بخش دیگری از همان کروموزوم یا کروموزوم همتا جابجا میشود.
برای اینکه جهش جابجایی رخ دهد، جاندار باید حداقل دو فام تن داشته باشد:
- یک فام تن برای کروموزومی که بخش جابجا شده از آن جدا میشود.
- یک فام تن برای کروموزومی که بخش جابجا شده به آن اضافه میشود.
اگر جاندار فقط یک فام تن داشته باشد، هیچ فام تن همتایی برای جابجایی بخش کروموزومی وجود ندارد.
در این حالت، فقط جهشهای نقطهای (تغییر در یک نوکلئوتید) یا حذف یا اضافه شدن بخشهای کوچکی از DNA ممکن است رخ دهد.
- مثال:- در انسان، سندرم داون ناشی از تریزومی 21 است. این بیماری زمانی رخ میدهد که فرد سه نسخه از کروموزوم 21 داشته باشد.
- تریزومی 21 میتواند ناشی از جابجایی باشد. در این حالت، بخشی از کروموزوم 21 به کروموزوم دیگری (مثلاً کروموزوم 14) جابجا میشود.
اما اگر فرد فقط یک فام تن از کروموزوم 21 داشته باشد، تریزومی 21 ناشی از جابجایی رخ نخواهد داد.
برای پاسخ به این سؤال، ابتدا لازم است مفهوم "جهش جابجایی" و "فامتن" (کروموزوم) به طور خلاصه توضیح داده شود:
---
تعریف جهش جابجایی (Translocation):
- جهش جابجایی نوعی تغییر ژنتیکی یا کروموزومی است که در آن بخشی از یک کروموزوم جابهجا شده و به کروموزوم دیگری متصل میشود. این نوع جهش میان دو کروموزوم غیرهمتا رخ میدهد. دو نوع جابجایی وجود دارد:
- جابجایی متقابل (Reciprocal Translocation): قطعهای از یک کروموزوم با قطعهای از کروموزوم دیگر مبادله میشود.
- جابجایی روبرتسونی (Robertsonian Translocation): دو کروموزوم به یکدیگر متصل شده و یک کروموزوم جدید میسازند.
---
تعداد کروموزوم و جهش جابجایی:
در صورتی که یک موجود زنده فقط یک فامتن (کروموزوم) داشته باشد:
- از آنجا که جهش جابجایی نیازمند تعامل و تغییر جایگاه قطعات بین دو کروموزوم مختلف است، در این موجود چنین حالتی رخ نمیدهد، زیرا تنها یک کروموزوم وجود دارد و هیچ کروموزوم دیگری وجود ندارد که بخشی از آن جابجا شود.
---
نتیجه:
اگر جانداری فقط یک فامتن (کروموزوم) داشته باشد، نمیتواند دچار جهش جابجایی شود، زیرا جهش جابجایی نیازمند وجود دو یا چند کروموزوم برای جابجا شدن قطعات است. در این حالت، جاندار ممکن است دچار انواع دیگری از جهشها شود (مانند حذف، اضافه شدن، یا تغییر در ساختار داخلی همان کروموزوم)، اما جهش جابجایی امکانپذیر نیست.