معنی بیت ساقیا دل پرشد از تیمار پرکن جام را ،،بر کف ما نه سه باده گردش اجرام را
٣ پاسخ
ای ساقی دل از غم و اندوه پر شد، جام می رو پر کن
و سه پیاله شراب که از بین برنده ی جُرم ها (بدی و گناه و پلشتی) است به من بده. [شایدم جِرم ها درست باشه، البته جرم در معنی چرک و کثیفی و ...]
(درباره سه پیاله باده بین ادبا گویا اختلاف نظر وجود داره، میتونید به حاشیهی غزل ۲۲۵ حافظ از سایت گنجور مراجعه کنید. دو تا تفسیری که در ادامه میارم از همونجا برداشتم.
"سه پیاله ٔ شراب که بوقت صبح نوشند و آن شوینده ٔ غمها و شوینده ٔ فضول تن و مزیل کدورت بشریات باشد."
"اولین جام شراب تشنگی و خماری را زایل میکرده دومی در هضم مؤثر بوده و سومی شادی اور بوده است" )
انقدر اختلاف نظر در تفسیر این مدل شعرها هست که بنظر بنده همون بهتر که خواننده از ظن خودش یار شاعر بشه و سعی کنه از شعر لذت ببره تا اینکه بگرده ببینه منظور واقعی شاعر چی بوده. به قولِ خودِ شاعر: دنیا همه هیچ و اهل دنیا همه هیچ/
ای هیچ برای هیچ بر هیچ مپیچ
سلام
گردش به معنی تغییر و دگرگونی، عوض کردن، بدل کردن، مثلا اگه شنیده باشید درباره شبکه های تلویزیون قدیمیا گاهی میگن شبکه ها رو بگردون. "سه باده برای تغییر و دگرگونیِ اجرام". ولی خب شاید اشتباه گفته باشم. بله گردش اجرام به اون معنی ک شما هم می فرمایید هست. 🌹
اگه گردش رو عوض کردنو تغییر و دگرگونیو و بدل کردن هم بدونیم، گردش جرم اگه جرم رو چرک یا گناه بدونیم معنی ناسازگار عوض کردن و تغییر گناه و چرک میده که! این دو معنی گناه و چرک ک شما میگین روی واژه جرم نمیشینه در این بیت. میشینه؟
میشینه چرا نشینه!؟ ولی وحی منزل نیست که. بدل و دگرگونیِ پلشتی و بدی و کثیفی به خوبی و تمیزی معنی نمیده؟ سه باده برای گذرِ سالها واسه چی باید بهش بده؟ "گردش اجرام را" یعنی "برای گردشِ اجرام". یا شایدم منظورتون اینه که در صبحگاه سه باده میخوردن که از گذر زمان غافل بشن، یعنی صبحِ خودشون رو با ناامیدی شروع میکردن؟ نمیدونم شایدم حق با شما باشه. متاسفانه سوادِ تخصصی ندارم که بتونم با ضرس قاطع از نظرم دفاع کنم.
به گمونم اینجور باشه که:
دل پر شد از: نمیخوام دیگه
جام: لیوان، پیاله
کف: دست
نه: ،بنه، بگذار
سه باده: سه نوش( از ایین می خوری)
گردش اجرام را: شب و روز
ساقیا دل پر شد از تیمار پر کن جام را// بر کف ما نه سه باده گردش اجرام را
در دوره قدیم اصطلاحی وجود داشته به نام سه باده که در فارسی ستا میگوند. به معنی این= عقیده داشتند در صبح دم سه جام شراب میخوردند بخاطر اینکه معده را بشوید و غم ها را برطرف کند.
نوشیدن شراب در سه جام پی در پی از آداب میگساری در روزگاران قدیم بوده.
معنی عامیانه= دل من رو از با سه جام پی در پی عاری از غم وغصه کن
گردش اجرام. جرم به معنی گناه و جرم به معنی چرک و الودگی همخوانی ندارن به واژه گردش. دارن؟ اون چه جرمیه که میگرده؟
اون پایین گفتم گردش اجرام اشاره به شب و روز میکنه. ولی به گمونم بهتر بودم بگم اشاره به گذر سال ها میکنه و اون چرخشه که اشاره به شب و روز میکنه نه گردش. چرخش، شب و روز؛ گردش، سال.