معنای ضرب المثل خاشاک به گاله ارزونه

جایی که چیزی فراوان یافت میشه ارزش خودش را از دست میده و کم ارزش شمرده میشه

سلام 

(خاشاک ام  به گاله ارزونه . شنبه به جهودا

یعنی چه؟)

البته این اصطلاح  (ضرب المثل ) را بهتره اینطور بخونیم:

<<خاشاک ارزونیه گاله ، شنبه به جهودا>> 

"یعنی خاشاک مفتِ گاله ، شنبه مفتِ یهودی ها"

یعنی هر کسی ، چیزی داره ، نوش جونش، لیاقتش بیشتر از این نبوده 

خاشاکه به گاله ارزونه . . . میگه بوی گل ا کم عرض مو . . یعنی این همه وقت برای پرورش گذاشتم ثمره کم داده

شنبه به جهودا یعنی شنبه رو به جمعه داده یعنی شنبه آخر هفته حساب میشه . .

این جمله به نظر می‌رسد که یک اصطلاح محاوره‌ای یا بیان محاوره‌ای باشد و به طور مستقیم معنی خاصی ندارد. اما ممکن است تعبیرهای مختلفی داشته باشد و به موقعیت و سیاق خاصی که این جمله گفته شده است، بستگی داشته باشد.

ذیل کلمه ی "گاله" در لغت نامه ی دهخدا این ضرب المثل ذکر شده که داخل خود آبادیس هم میتونید ببینید. به نظر بنده از این ضرب المثل در عصرِ حاضر فقط کلمه‌ی "ارزانی" ش باقی مانده. مثل وقتی که میگیم "فلان چیز ارزونیِ خودتون"  یعنی "برازنده ی خودتونه و به درد من نمیخوره" .  اینجا هم همینه میگه خاشاک ارزونیِ گاله و شنبه (از حیث اهمیتی که این روز واسه یهود داره)  ارزونیِ یهود. اینکه دوستان میگن خاشاک واسه گاله ارزونه خیلی بی معنی به نظر میرسه. اخه گاله خودش چیه که خاشاک واسه ش ارزون باشه!

دو تعبیر و تفسیر نزدیک به هم برای این ضرب المثل هست :

1- هرچیزی  مناسب جایی است. ممکن است چیزی برای یک موقعیت خوار و خفیف باشه اما برای شخص دیگه در موقعیت دیگری ارزشمند باشه. معادل (هر چیز که خوار آید روزی بکار آید). اینجا هم گفته خاشاک برای گاله ارزونه نه برای هر موقعیت دیگری و شنبه برای جهود نه هر مردم دیگری.

2- معادل ضرب المثل (سر خر و دندان سگ) مرحوم دهخدا در جلد دوم امثال و حکم این ضرب المثل را معادل  ضرب المثل (سر خر و دندان سگ) بکار برده یعنی هرچیزی لایق خودشه . لایق و شایسته ی ( سرِخر  ) دندان سگ هست

مولوی زیبا گفته:

  ریش بد را داروی بد یافت رگ     -     هر سرِ خر  را سزد دندانِ سگ

جمله "خاشاک ام به گاله ارزونه. شنبه به جهودا" به نظر می‌رسد که به یک زبان یهودیان مزرعه‌دار یا یهودیان شرقی مرتبط باشد و به فارسی ترجمه معنای دقیقی نداشته باشد. احتمالاً این عبارت بیانگر مفهوم خاصی در این زبان یا فرهنگ دارد که برای ما قابل درک نیست

سلام دوست عزیز

این ضرب المثل برای جایی به کار میره که یه مساله ای تفاوتی بحال طرف نمی کنه وفرقی براش نداره و نسبت بهش بیخیال و بی تفاوته از اونجا که یهودیا  (منظور از جهود اینجا یهودی ها هست) شنبه رو گوشت نمیخورن لذا اگر صدتا گوسفند پوست کنده هم باشه در روز شنبه فرقی بحالشون نداره همچنین کسی خاشاک رو با گاله(یعنی خورجینی که روی حیوان باربر میندازن و دوطرف داره و داخلش وسایل و غذا و...میزارن) حمل نمیکنه لذا خاشاک هرچیم باشه فرقی بحال گاله نداره و براش تفاوتی نمیکنه

فکر میکنم کلمه "ارزانی" درست باشه.

خاشاک به گاله ارزانی، شنبه به یهود

گاله که همون  خورجینه که پشت خر میندازن، 

یهودیها هم اگه اشتباه نکنم شنبه ها  اجازه ی خوردن گوشت ندارن. فکر میکنم کسی که این ضرب المثل رو میگه میخواد بگه "برام فرقی نداره" یا "بی تفاوتم"  یا "جهنم و ضرر😉".