شب یلدا و فال حافظ !!
از آنجائی که حضرت حافظ ، یک سالک و خلوت گزین بوده ، و در پی خاموش کردن خواهش ها و خواستهای دل بوده ، و از دنیا و مال دنیا رو گردان بوده ،
آیا می توان با کتاب غزلیات این حضرت به دنبال خواستهای دل و دنیا بود؟
آیا عشق او به نور خدا ، قابل تعبیر و قیاس با عشق زمینی است ؟
آیا این سنت موجب میشود تا عوام،یادِ حافظ را زنده نگه دارند ؟
یا این سنت ، موجب میشود تا پیام حضرت ، گم و منحرف شود و از آن توهم و افسانه ساخته شود ؟
ای حافظ شیرازی! تو محرم هر رازی! تو را به خدا و به شاخ نباتت قسم می دهم که هر چه صلاح و مصلحت می بینی برایم آشکار و آرزوی مرا براورده سازی. برای شادی روح حافظ، صلوات یا فاتحه ای نثار نماییم!⁉️ در فال حافظ می گویند این شعر از حضرت را هر که باز کند ، مرادش داده می شود ، غصه و گرفتاری کاری و مالی ، عدم بچه دار شدن و ... به پایان می رسد . معنی و مفهوم و حقیقت این شعر چیست؟ آیا به مال دنیا مربوط است ؟
چه کسی ، فرقه ای ، ادیب دانی و ...این سنت و رسم را رواج داده و هدفش چه بوده؟
بر سرِ آنم که گر ز دست برآید
دست بهکاری زنم که غصّه سرآید
خلوتِ دل نیست جایِ صحبتِ اَضداد
دیو چو بیرون رود فرشته درآید
صحبت حُکّام ظلمتِ شبِ یلداست
نور ز خورشید جوی بو که برآید
بر درِ اربابِ بیمروّتِ دنیا
چند نشینی که خواجه کی به درآید
تَرکِ گدایی مکن که گنج بیابی
از نظرِ رهرُوی که در گذر آید
صالح و طالِح مَتاعِ خویش نمودند
تا که قبول افتد و که در نظر آید
بلبلِ عاشق تو عمر خواه که آخِر
باغ شود سبز و شاخِ گُل به برآید
غفلتِ حافظ در این سراچه عجب نیست
هر که به میخانه رفت بیخبر آید
١ پاسخ
درود ،
غزلیات حافظ را نمیتوان صرفاً وسیلهی رسیدن به «خواستههای دنیوی» دانست. او در مقام سالک، عشق را بهعنوان نور الهی و حقیقت معنوی میبیند، هرچند در زبان شعر، آن را با استعارههای زمینی (می، معشوق، گل، بلبل) بیان میکند. بنابراین، عشق حافظ: در اصل عشق به خدا و حقیقت است؛ عشق زمینی تنها نماد و وسیلهی بیان آن است.
و فال حافظ: سنتی مردمی است که بیشتر برای امید و آرامش دل رواج یافته، نه برای تضمین امور مالی یا دنیوی، پیام حافظ: اگر فال به معنای «طلب هدایت و تذکر» باشد، یاد او زنده میماند؛ اما اگر به «خرافه و افسانه» تبدیل شود، پیام اصلی او گم میشود. شعر مورد بحث: مضمونش دعوت به پاکی دل، دوری از ظلم و دنیاپرستی، و امید به فرج و روشنایی است؛ نه وعدهی مستقیم مال و فرزند.
- رواج سنت فال حافظ: از دورهی صفویه و قاجار بهتدریج میان عوام و ادیبان شکل گرفت، بیشتر برای پیوند فرهنگی و معنوی با حافظ، نه به قصد انحراف.
پاسخ شما
