این بیت دلکش از اسکندرنامه سلطان نظم نظامی را شرح دهید
گهی سفته لعلی به پیمانه خورد
گهی گوش بر لعل ناسفته کرد
✏ «نظامی»
٤ پاسخ
با سلام و احترام
گاهی از شراب صاف و سرخ چون یاقوت می‌نوشید و گاه به نغمه ی آن ساز و آواز بکر و ناب گوش می‌سپرد.
سَفته: سخن نو و بدیع، سُفته گوشواره زرین، گوهر سوراخ‌شده، سوده
ناسُفته: بکر، دست‌نخورده، ناسوده
گاهی شراب سرخِ ناب و آماده را با پیمانه می‌نوشید،
و گاهی گوش به لعلِ ناپالوده و خام می‌سپرد
درود بر شما
مگر لعل ناپالوده قابل گوش سپردن است؟
درود بر شما 🌿
گهی سفته لعلی به پیمانه خورد
گهی گوش بر لعل ناسفته کرد
گهی = گاهی، زمانی
سفته لعلی = لعلِ سفته، یعنی یاقوتِ صیقلی و آماده (کنایه از شرابِ سرخ صاف و آماده نوشیدن)
به پیمانه خورد = با پیمانه نوشید
لعل ناسفته = یاقوتِ ناصیقل، خام و ناپخته (کنایه از لعلِ نارس یا شرابِ تازه و ناپالوده)
گوش بر لعل ناسفته کرد = گوش به سخن لعل ناصیقل داد، یعنی به صدای آن یا به کسی با آن صفت گوش سپرد
استاد نظامی می فرماید : " گاهی شراب سرخِ ناب و آماده را با پیمانه می‌نوشید،
و گاهی گوش به لعلِ ناپالوده و خام می‌سپرد (یعنی با جوانان یا سخنان تازه و ناپخته سروکار داشت.)
گاه از دانشِ پالوده و پخته بهره می‌گرفت،
و گاه به سخنان ناپخته و نوگفتِ دیگران گوش می‌داد.
و می شود چنین گفت :
«لعل سفته» = دانش یا تجربهٔ صیقل‌خورده و آزموده،
و «لعل ناسفته» = اندیشهٔ تازه و خام.
استاد نظامی آمرزیده در این نگاه یا برداشت چنین می فرمایند : انسان خردمند گاهی از معرفتِ آزموده بهره می‌گیرد، و گاهی برای تکامل، گوش به سخنِ تازه می‌سپارد.
درود بر شما
در این تفسیر رابطه مصرع اول با دوم چیست؟
درود بر شما 🌿
گهی سفته لعلی به پیمانه خورد
گهی گوش بر لعل ناسفته کرد
گهی = گاهی، زمانی
سفته لعلی = لعلِ سفته، یعنی یاقوتِ صیقلی و آماده (کنایه از شرابِ سرخ صاف و آماده نوشیدن)
به پیمانه خورد = با پیمانه نوشید
لعل ناسفته = یاقوتِ ناصیقل، خام و ناپخته (کنایه از لعلِ نارس یا شرابِ تازه و ناپالوده)
گوش بر لعل ناسفته کرد = گوش به سخن لعل ناصیقل داد، یعنی به صدای آن یا به کسی با آن صفت گوش سپرد
استاد نظامی می فرماید : " گاهی شراب سرخِ ناب و آماده را با پیمانه می‌نوشید،
و گاهی گوش به لعلِ ناپالوده و خام می‌سپرد (یعنی با جوانان یا سخنان تازه و ناپخته سروکار داشت.)
گاه از دانشِ پالوده و پخته بهره می‌گرفت،
و گاه به سخنان ناپخته و نوگفتِ دیگران گوش می‌داد.
و می شود چنین گفت :
«لعل سفته» = دانش یا تجربهٔ صیقل‌خورده و آزموده،
و «لعل ناسفته» = اندیشهٔ تازه و خام.
استاد نظامی آمرزیده در این نگاه یا برداشت چنین می فرمایند : انسان خردمند گاهی از معرفتِ آزموده بهره می‌گیرد، و گاهی برای تکامل، گوش به سخنِ تازه می‌سپارد.
پاسخ شما
درود بر شما
بسیار عالی