پرسشی درباره پسوندهای " -یشنیه " و " -یشنیک "
آ )ما چنانکه می دانیم، هر دو پسوندِ نامسازِ " -یه: ih- " و صفت سازِ " -یک : ik-" از زبانِ پارسیِ میانه، به ریختِ پسوندِ " -ی" در زبانِ پارسیِ نو درآمده اند ولی هیچگاه ما در زبانمان درهمروی نمی بینیم چراکه :
1- نام + ی = صفت ( نمونه : هنری)... برآمده از پسوندِ " -یک"
2- صفت + ی = نام ( نمونه:هنرمندی)... برآمده از پسوندِ " -یه"
در زبانِ پارسیِ نو کمابیش نقشِ واژگان سینوسوار هستند:
نمونه : هنر ( نام)+ مند = هنرمند (صفت)+ ی = هنرمندی (نام)
ب)اکنون یک پرسش: درباره یِ واژگانی از زبانِ پارسیِ میانه که به ریختهایِ
1- پسوندِ نامسازِ " -یشنیه = یشن.یه"
بمانندِ " ترمینیشنیه " ( به پارسیِ نو : ترمنشی)
2- پسوندِ صفت سازِ " -یشنیک = یشن.یک"
بمانندِ " اَبایشنیک " ( به پارسیِ نو : بایشی/اَبایشی)
می آیند، دیگر فتادِ (آ ) را نمی توانیم بکار ببریم و درهمروی خواهیم داشت. ما نیک می دانیم که واژگانِ دارایِ پسوندِ " -یشن " نام هستند، چنانکه در پارسیِ نو واژگانِ دارایِ پسوندِ " - ِش" نام هستند؛ ولی آیا ما باید با رفتارِ سینوسیِ گذشته ، شماره یِ ب1 را به دستِ فراموشی بسپاریم یا روشی برایِ برخورد با این واژگان در نگر دارید؟
من دربرخورد با این واژگان رویکردم چنین است:
ما پسوندی بنام "- َ گ :ag- " در پارسیِ میانه داشته ایم و خوب می دانیم که این پسوند به ریختِ " -ه : a-" در پارسیِ نو درآمده است. ولی همینکه ما با پسوندِ " - َگیه: agih-" روبرو می شویم، دیگر " g" کنارگذاشته نمی شود و به ریختِ پسوندِ " - َگی " در پارسیِ نو در می آید؛ پس اگر بخواهیم همین رویکرد را در پیشگاهِ واژگانِ بالا داشته باشیم، باید بدین سان با آنها برخورد کنیم:
1* - پسوندِ " -یشنیه " از زبانِ پارسیِ میانه به ریختِ پسوند نامسازِ " - ِشی" در زبانِ پارسیِ نو می آید.
2* - پسوندِ " -یشنیک" از زبانِ پارسیِ میانه به ریختِ پسوندِ صفت سازِ " -ِشیک" در زبانِ پارسیِ نو می آید.
یا
1** - پسوندِ " -یشنیه " از زبانِ پارسیِ میانه به ریختِ پسوندِ نامسازِ " - ِشیه " در زبانِ پارسیِ نو می آید.
2** - پسوندِ " -یشنیک " از زبانِ پارسیِ میانه به ریختِ پسوندِ صفت سازِ " - ِشی" در زبان پارسیِ نو می آید.
پسوندِ نامسازِ " -یه" در پسِ پسوندِ نامسازِ " -ِش " ، " چگونگی ساز " است و از آنجایی که پسوندِ " -یت" از همین پسوندِ " -یه" گرفته شده است، بمانندِ آن است که یک تازی زاده واژه یِ " کُنیشنیه / کُنِشیه " را به ریختِ " کُنِشیت" بکار ببرد.
......
من میخواهم دیدگاهِ دوستان را پیرامونِ این پسوندها بدانم.
با سپاس