آیا داغ به چیم کوه یک واژه پهلوی در گویش آذری نیست؟

ارجاع به «هشت دلیل» بدون ارائه مستندات عینی، نظریه زبان‌شناسی تاریخی را رد نمی‌کند. این نظریه بر اساس شواهد ملموس (متون کهن، قوانین آواشناسی) تأیید می‌کند که زبان پیشین آذربایجان (آذری باستان) ایرانی بود، اما این زبان در طی فرآیندی تاریخی و تدریجی از حدود سده‌های ۱۱ تا ۱۵ میلادی، تحت تأثیر عوامل سیاسی و اجتماعی، با ترکی آذربایجانی جایگزین شد. بنابراین، ادعای «انحصار» زبان پهلوی، واقعیت چندلایه بودن تاریخ و هویت زبانی منطقه را نادیده می‌گیرد.

کوشش در استدلال با ارتباط دادن واژه ترکی«داغ» به واژه پهلوی «تاق» برای ارایه نظریه‌ای درباره حاکمیت انحصاری زبان پهلوی در این منطقه، نمونه‌ای از «ریشه‌شناسی عامیانه» است که با کنار هم گذاشتن چند شباهت ظاهری و نادیده گرفتن شواهد تاریخی و زبان‌شناسی، به نتیجه‌ای از پیش تعیین‌شده و ایدئولوژیک می‌رسد. تاریخ و زبان آذربایجان، همچون سایر مناطق جغرافیای تمدن ایرانی، میراثی غنی و چندلایه است که باید بدون سوگیری و بر اساس اسناد معتبر مطالعه شود.
واژه «داغ» به معنای کوه، ریشه در زبان‌های ترکی باستان دارد و مستندات تاریخی محکمی مانند «دیوان لغات الترک» کاشغری این امر را تأیید می‌کند. در مقابل، واژه پهلوی «تاق» یا «تاگ» به معنای «طاق» یا «سازه قوسی شکل» است و هیچ‌گاه به معنای «کوه» به کار نرفته است. ادعای تبدیل «تاق» به «داغ» از نظر قوانین زبان‌شناسی تاریخی کاملاً نادرست است، زیرا هیچ سند یا الگوی تحول آوایی این تغییر را پشتیبانی نمی‌کند. این دو واژه دارای ریشه‌های کاملاً مجزا هستند.
اشاره شما به «گویش آذری» گمراه‌کننده است. آنچه امروز به اشتباه «آذری» خوانده می‌شود، در واقع ترکی آذربایجانی است. اما در گذشته، زبانی ایرانی در منطقه رواج داشته که از آن به «آذری باستان» یاد می‌شود و در طول تاریخ با گسترش زبان ترکی، با آن جایگزین شده که باید این دو را به طور کامل از هم تفکیک کرد.
از طرفی ادغام و یکسان‌پنداری «ترک» و «مغول» یک اشتباه تاریخی فاحش است. اگرچه این دو قوم در دوره‌هایی مانند امپراتوری مغول درآمیخته‌اند، اما از نظر زبانی و قومی دو هویت کاملاً متمایز دارند.
این ادعا که حروف «ط» و «ق» صرفاً محصول حملات هستند، ساده‌انگارانه است. این حروف در نتیجه فرآیندهای فرهنگی و دگرگونی خط فارسی در عصر طلایی جغرافیای تمدنی ایران در زمان اسلام و تحت تأثیر و استیلای زبان عربی به عنوان زبان علمی غالب آن دوره وارد نوشتار فارسی شده‌اند، نه صرفاً به دلیل «تاخت و تاز».
این ادعا که نام‌های کهن رودها، شهرها و روستاهای آذربایجان ریشه ایرانی دارند، درست است و گواهی بر حضور دیرینه زبان‌های ایرانی در منطقه است. اما، استناد به این واقعیت برای نتیجه‌گیریِ اینکه «زبان راستین و تاریخی مردم آذربایجان تنها پهلوی بوده است»، یک مغالطه بزرگ و غیرعلمی است. تاریخ زبانی یک منطقه مانند لایه‌های زمین است. وجود یک لایه زیرین ایرانی به این معنی نیست که لایه‌های بعدی مانند ترکی، «راستین» یا «اصیل» نیستند. تغییر زبان آذربایجان از آذری باستان به ترکی، فرآیندی تدریجی و پیچیده بود که در طول چند سده و تحت تأثیر عوامل سیاسی، اجتماعی و مهاجرتی رخ داده است.
اگر کسی در مورد زبان و تاریخ و تمدن ایران مطالعه داشته باشد، می‌داند که نامها و اسامی زبان‌های پیشین در جغرافیای تمدن ایرانی وجود داشته‌اند که با زبان‌های فعلی منطقه که ما  ساکنین فعلی به آنها صحبت می‌کنیم، هیچ قرابت و نزدیکی ندارند. کدامیک از این دو گروه اصیل یا راستین نیستند:

عیلامی/ایلامی (Elamite) - زبان تمدن عیلام
سومری (Sumerian) - زبان تمدن بین‌النهرین (تأثیرگذار بر غرب ایران)
اکدی (Akkadian) - زبان امپراتوری اکد و آشور (تأثیرگذار بر غرب ایران)
کاسیایی (Kassite) - زبان کاسی‌ها در زاگرس مرکزی
گوتیایی (Gutian) - زبان گوتی‌ها در زاگرس
لولوبیایی (Lullubi) - زبان لولوبی‌ها در زاگرس
هوریتی (Hurrian) - زبان هوریتی‌ها در شمال غرب ایران و آناتولی
اورارتویی (Urartian) - زبان پادشاهی اورارتو (در منطقه آذربایجان و ارمنستان)
ماننایی (Mannaean) - زبان پادشاهی ماننا در جنوب دریاچه ارومیه

همه این زبان‌ها به خانواده‌های زبانی منقرض‌شده یا ایزوله تعلق دارند و با زبان‌های ایرانی امروزی از خانواده هندواروپایی، پیوندی مستقیم ندارند.
لطفاً در مورد واژه‌های «راستین» و «اصیل» در مباحث علمی و تاریخی بیشتر دقت کرده و اندیشه کنیم.