پرسش خود را بپرسید

این ابیات دلکش از هفت پیکر نظامی را معنی کنید و آرایه های آنرا بیان نمایید

تاریخ
١ ماه پیش
بازدید
٦٩

بوی عود آیدم ز صندل خام
سوی آن عود صندلی بخرام

عود بویی بر اوست عودی پوش
صندل‌آمیز و صندلی بر دوش

شب چو عود سیاه و صندل زرد
عود ما را به صندلش پرورد

مغز ما را ز طیب هست نصیب
طیبتی نیز خوش بود با طیب

✏ «نظامی»
 

١٩,٧٥٦
طلایی
٣
نقره‌ای
٧٨٧
برنزی
١,٤٥٣

٢ پاسخ

مرتب سازی بر اساس:

با سلام

بیت اوّل: بوی خوش عود و صندل خام به مشامم می‌رسد.  با ناز و آرامش به سوی آن عود برخاسته از صندل گام بردار.

در این بیت دربردارنده جذبه معنوی  است.

آرایه جان‌بخشی: بوی خوش به سمت من می‌آید 

بیت دوم: شب(عود سیاه) چادری عودی رنگ و خوش‌بو پوشیده که هم بوی خوش از آن برمی‌خیزد [و ایضاً آمیخته به روشنی روز (صندل) است] و هم بار سنگین سختی‌های عشق را بر دوش دارد (صندل هم خوش‌بو و هم سنگین است).

آرایه جناس: صندل و صندلی

 ایهام تناسب: صندل آمیز 

بیت سوم: 

شب مثل عود سیاه است و صندل زرد که  مثل روز و مثل طلوع خورشید  است، عود وجود ما را با روشنایی‌اش پرورش داده.

( وجود انسان از این تقابل تعالی می‌یابد.)

 تضاد: شب ( عود سیاه) و روز ( صندل زرد)

آرایه تشبیه: شب چون عود...

بیت چهارم: جان ما بهره‌مند از این بوی خوش (فیض و معرفت الهی) است و چه خوش است وقتی دو پاکی خوش‌بو به هم می‌رسند:

پاکی درون با دست‌یابی به این فیض با طیب( حقیقت) همراه می‌شود. پیوند پاکی جان و پاکی حقیقت همان وصال است.

آرایه جناس اشتقاق و ایهام تناسب:  طیب و طیبت 

تکرار: عود، صندل و طیب

-رمز عرفانی: از عود (سوختن و فنا) و صندل (بقا و روشنایی) در اشعار استفاده نمادین می‌شود و  معانی عرفانی دارند.

١٣,٧٤٩
طلایی
١٠
نقره‌ای
٢٦٢
برنزی
٥٢
تاریخ
١ ماه پیش

درود بر شما
بسیار عالی

سپاس گزارم. پاینده باشید💐

-
١ ماه پیش
۱.بوی عود آیدم ز صندل خام / سوی آن عود صندلی بخرام

👈 معنی: از چوب صندل خام (که هنوز سوزانده نشده) بوی خوش عود به مشامم می‌رسد؛ پس به سوی آن چوب صندل که مثل عود است، بیا و قدم بزن.

🔸 آرایه:

تجرید: صندل به عنوان چیزی خام، اما دارای بوی عود توصیف شده

تشبیه ضمنی: صندل به عود تشبیه شده

واج‌آرایی: تکرار ص و ع صدای نرم و خوشایند ایجاد کرده


۲.عود بویی بر اوست عودی‌پوش / صندل‌آمیز و صندلی بر دوش

👈 معنی: بر تن آن محبوب، بوی خوش عود است، گویی لباسش از عود است، و صندل در وجودش آمیخته شده، و صندل‌گونه‌ای بر دوش دارد.

🔸 آرایه:

جناس: عود (چوب خوشبو) و عودی (منسوب به عود)

تشخیص: لباس و دوش انسان‌گونه برای عناصر بی‌جان

مراعات نظیر: عود، صندل، بوی خوش


۳.شب چو عود سیاه و صندل زرد / عود ما را به صندلش پرورد

👈 معنی: شب همانند عودی سیاه است و صندل زرد (روشنایی)، عودِ ما در گرمای صندل او پرورده شده (در روشنایی یا حضور معشوق).

🔸 آرایه:

تشبیه: شب به عود سیاه تشبیه شده

مراعات نظیر: سیاه، زرد، عود، صندل

کنایه: عود ما را پرورد یعنی ما را شکوفا یا خوشبو کرد


۴.مغز ما را ز طیب هست نصیب / طیبتی نیز خوش بود با طیب

👈 معنی: جان ما از خوشبویی بهره‌مند است؛ و چه دل‌انگیز است وقتی خوشبویی با خوشبویی دیگر همراه شود.

🔸 آرایه:

تکرار: واژه طیب برای تاکید بر طراوت و خوشبویی

سجع: هماهنگی لفظی در نصیب و طیب

تضاد ضمنی: در کنار طیب، تلویحاً ناخوشی حضور ندارد


🟨 جمع‌بندی آرایه‌ها:

تشبیه، استعاره، واج‌آرایی، تکرار، سجع، جناس، مراعات نظیر

مضمون اصلی: ستایش معشوقی که حضورش همچون عود و صندل، جان را معطر و پاکیزه می‌سازد


📚 منبع:

  • هفت‌پیکر نظامی، تصحیح حسن وحید دستگردی، نشر نگاه
  • شرح هفت‌پیکر، دکتر محمدجعفر یاحقی، نشر قطره
٢٣,٠٠٥
طلایی
٢٠
نقره‌ای
٥٢٦
برنزی
١٣٦
تاریخ
١ ماه پیش

درود بر شما
بسیار عالی
صندل نام درختی است با پوستی خوشبو

درود بر شما 🙏 ممنون که گفتین، من فکر می کردم فقط چوبه ولی الان متوجه شدم پوست خوشبوشه، عالی بود 👌

-
١ ماه پیش

خواهش میکنم

پاسخ شما