تفکر/ تعقل . تصور/تجسم.توهم/تخیل.
تفاوت هر یک از این دو کلمه که در نواحی مختلف مغز ایجاد می شوند را با مثال بفرمایید .
تفکر در مقابل تعقل .
تصور در مقابل تجسم .
توهم در مقابل تخیل .
نکته : تمامی اینها در حالت بیداری و خواب روی می دهند .
٢ پاسخ
بر اساس کتاب Principles of Neural Science نوشته Kandel و همکاران و سایت verywellmind که منبع روانشناسی معتبریه:
- تفکر بیشتر فعالیتی آگاهانه و هدفمنده که تو قشر پیشپیشانی مغز انجام میشه، مثل وقتی که داری یه مسأله رو منطقی حل میکنی.
- تعقل یه مرحله عمیقتر از تفکره، جایی که اطلاعات رو تجزیه و تحلیل میکنی و به حکمتی میرسی، مثل فهمیدن معنای عمیق یک موضوع.
- تصور یعنی ساختن یه تصویر ذهنی از چیزی که وجود نداره، توی قشر بینایی مغز.
- تجسم یه مرحله پیشرفتهتر از تصوره که توش تصویر ذهنی رو با جزئیات بیشتر و حسیتر میسازی، مثل وقتی در ذهنت یه صحنه رو میسازی و حس میکنی واقعه داره اتفاق میفته.
- توهم یه حالت غیرواقعی و گاهی ناخواسته است که مغز یه چیز رو اشتباه میفهمه، مثلاً دیدن یا شنیدن چیزهایی که وجود ندارن (معمولاً توی قشر حسی مغز).
- تخیل یه فعالیت خلاق و ارادیه که توش میسازی و بازی میکنی با چیزهایی که ممکنه واقعی نباشن، برای خلق داستان، هنر یا ایده.
اینها همه تو حالت بیداری و حتی خواب میتونن اتفاق بیفتن.
منابع:Kandel, Eric R., et al. Principles of Neural Science. 5th edition. McGraw-Hill, 2013.
Verywell Mind: Difference Between Imagination and Hallucinationتمامی اینها ، در مغز ایجاد می شوند .
هر موضوع یا سوال که وارد مغز شود ، مغز همچون یک پردازشگر ، به دنبال جواب می گردد . تمامی فایلها و خاطرات و احساسات و حسهای گذشته را که بصورت کد گذاری در خود ذخیره کرده ، کنار هم می گذارد تا به جواب برسد .
پایه و اساس این فایلها ، همانا خاطرات ، آموزشها ، باورها و عقاید گذشته هر شخص است که می توانند اشتباه و نادرست باشند.
تفکر در مقابل تعقل :
پس چون تفکر برپایه داده های نادرست است میتوان نتیجه نادرست تولید کند .
اما تعقل ، بر پایه داده های محکم تر و ثابت شده بر اثر تجربیات درست تر هست .
البته هیچ شناختی حتما کامل و ۱۰۰٪ درست نیست . ولی تعقل از کنار هم گذاشتن و مقایسه فایلها و خاطرات درست تر و ثابت شده هست .
تصور در مقابل تجسم :
مغز قابلیت تصویرسازی از یک داستان ، فکر ، گفتگو و ... را دارد . مانند نوار یک فیلم . بصورت تک تک ، یک عکس می سازد و زمانی که جلوی نورِ جان در دل بیایند ، مانند یک نوار فیلم ، بر پرده دل می افتند .
حالا در دل ، تجسم یا تجسد می یابند .
تصویر و عکس بر پرده دل می افتد و تجسد می یابد .
توهم در مقابل تخیل :
توهم ترکیبی از بازسازی خاطرات حسی و احساسی است . همچنین توهم می تواند در همان لحظه تجربیات احساسی و حسی اتفاق بیفتد .
نخست یک تجربه حسی بهمراه احساس ان تجربه حسی ، اتفاق می افتد و مغز با خاطرات گذشته مقایسه می کند و یک تصور و تجسم جدید از آن بر پرده دل خلق می کند.
حال اینکه تخیل ، مجموعه ای از تصور و تجسم و توهم و تفکر است . یعنی یک موضوع حسی بهمراه احساس ان و بهمراه خاطرات آن ، در مغز کنار هم گذاشته می شوند و حالا بدون اینکه تولید احساسِ جدیدی کنند تنها یک سری چیز / موضوع در مغز تولید می شوند .
پس نتیجه توهم ، یک حس و احساس جدید و ناخواسته و درست یا نادرست است اما تخیل تنها خلق یک سری موضوعات و فیلمها در مغز است بدون تولید حس یا احساسی .