معنی واژه بلبله در بیت زیر چیست

واژه‌ی «بلبله» در اینجا به معنای فغان و ناله است. این تفسیر با فضای عاطفی و اندوهناک بیت سازگار است، جایی که شاعر از تأثیر گریه و ناله بر دل سخن می‌گوید.

اگرچه در برخی منابع، «بلبله» به نوعی کوزهٔ لوله‌دار نیز اشاره دارد، اما در این بیت، با توجه به قرینه‌ی «ناله بلبل» و مضمون کلی شعر، معنای «فغان و ناله» مناسب‌تر است. 

بنابراین، گزینه‌ی صحیح: فغان و ناله.

1. لغت‌نامه دهخدا (واژه‌ی بلبله):

2. لغت‌نامه معین (واژه‌ی بلبله):

در هر دو منبع، یکی از معانی واژه «بلبله» همان فغان و ناله آمده است، که با فضای بیت نظامی کاملاً سازگار است.

از شدت ناله‌ی انسان (بلبله) و آواز اندوهناک بلبل، دل مانند غنچه گل در هم پیچیده و گرفته شده است.

واج تکراری "ب" و "ل" در واژه‌های بلبله، بلبل، گل نوعی موسیقی درونی ایجاد کرده است.

گره خوردن دل با غنچه گل، که نماد زیبایی است، تضادی هنرمندانه با ناله و گریه دارد.

دل گره خورده چون غنچه گل — دل در حالت افسردگی و فروبستگی به غنچه‌ای تشبیه شده که هنوز شکوفا نشده.

هماهنگی و تقارن بین دو مصراع و بین واژه‌هایی مثل بلبله / بلبل و گریه / ناله.

کلمه «بلبله» می‌تواند به دو معنی ناله و فغان و یا نوعی ظرف باشد، که فضای ایهام‌آمیزی ایجاد می‌کند.

در بیت «ز گریه بلبله وز ناله بلبل»، واژه "بلبل" به معنای پرنده‌ی نماد عشق و محبت در ادبیات فارسی و شعر است که در اینجا اشاره به نوعی پرنده‌ی عاشقانه دارد.

با توجه به گزینه‌ها:

• گزینه 1: یک نوع کوزه لوله‌دار (دار)
• گزینه 2: فغان و ناله
• گزینه 3: بلبل

و با توجه به متن و معنای بیت، "بلبل" در این شعر نماد پرنده‌ی عاشق و ناله‌مند است و همان‌طور که در گزینه 3 آمده، معنی "بلبل" است.

بنابراین، معنی صحیح در این باره: "بلبل" است.

پاسخ نهایی: گزینه 3 — بلبل

درود ،در  نسخه تصحیح شده از وحید دستگردی  و چند جای دیگر که من خوانده و شنیده ام   صراحی معنی شده