معنی واژه برگ در بیت زیر چیست
نه صبر آن که دارد برگ دوری
نه برگ آن که سازد با صبوری
✏ «نظامی»
تاب و توان
ساز و برگ
برگ درخت
برگ دفتر
٥ پاسخ
واژهی «برگ» به معنی تاب و توان است، یعنی همان گزینهی ۱.
توضیح:
در اینجا نظامی با ایهام واژهی "برگ" بازی کرده، اما معنای اصلی در این بیت، توان و طاقت است. مصرعها میگویند:
نه آنقدر صبر دارم که طاقت دوریات را داشته باشم،
و نه آنقدر توان دارم که با صبر بسازم.
این بیت با ساختار متقارن و تضاد درونی، حس ناتوانی عاشق در برابر فراق معشوق را بهزیبایی بیان میکند.
بلاغت:
- استفاده از تضاد میان «صبر» و «بیتابی»، «دوری» و «صبر»، ساختار شعر را پُرکشش و تأثیرگذار کرده.
- واژهی «برگ» با ایهام بهکار رفته: هم «توان و تاب» و هم اشارهای لطیف به «برگ درخت» که با باد میلرزد، اما در اینجا معنای اصلی «توان» است.
- جناس ناقص بین «صبر» و «صبوری» موسیقی کلام را تقویت کرده.
- تناسب آوایی بین «برگ»، «دوری» و «صبوری» هم در ایجاد هارمونی نقش دارد.
مفهوم:
شاعر میگوید: نه آنقدر صبورم که بتوانم دوریات را تحمل کنم، و نه آنقدر نیرومند که با صبر و خویشتنداری کنار بیایم.
یک نوع درماندگی عاشقانهست، در اوج ظرافت و ایجاز.
واژهٔ «برگ» در هر دو مصرع معنای مجازی دارد و به معنی «تاب و توان» بهکار رفته است. بیت به این معناست که:
«آنکه تاب و توان ندارد، صبر هم ندارد؛ صبر از آن کسی است که با صبوری، توان آن را بسازد.»
درود
بسیار عالی