کاربرد واژهی «پُقی» یا «پُکی» : اما هم برای خنده و هم برای گریه زیاد شنیدهام آیا نمونهای هست که با گریه در ادبیات کار رفته باشد؟
٢ پاسخ
واژهی «پُقی» یا «پُکی» بیشتر در زبان محاورهای فارسی به صدای ناگهانی (مانند صدای ترکیدن یا باز شدن چیزی) اشاره دارد و کاربردش معمولاً طنزآمیز یا برای توصیف حالتهای اغراقآمیز در خنده است. مثلاً:
«انقدر خندید که یه پُقی زد!»
«با یه پُک خنده ترکید.»
اما در مورد گریه، کاربرد این واژه بسیار نادرتر و کمتر شناختهشده است. با این حال، در برخی مناطق یا لهجههای خاص، ممکن است به صورت محاورهای برای توصیف صدای هقهق یا حالت بغضکردن هم استفاده شود؛ مثلاً:
«یه پُکی زد زیر گریه» (شکل محاورهای و غیررسمی، شبیه به «یهو زد زیر گریه»)
واژهی «پُقی» یا «پُکی» بیشتر یک واژهی عامیانه و تقلیدی از صداست و در زبان محاورهای فارسی (بهویژه در فارسی گفتاری تهران و اطراف) کاربرد دارد. کاربرد اصلی آن معمولاً در اشاره به صدای ناگهانی از دهان در هنگام خنده یا گریه شدید است.
کاربردها:در خنده:
«یههو زد زیر خنده، پُقی هم زد از خنده!»
(یعنی صدای ناخودآگاه از شدت خنده بلند شد)
در گریه:«انقدر گریه کرد که پُقی زد و بغضش ترکید»
(نوعی صدای ترکیدن بغض یا نفسنفسزدن گریهآلود)
در ادبیات:
واژهی «پُقی» بیشتر در زبان گفتاری دیده میشود و در متون کلاسیک یا ادبی جدی فارسی معمولاً دیده نمیشود. ولی در ادبیات معاصر، خاصه در سبکهایی که زبان محاوره را وارد متن کردهاند (مثلاً در داستاننویسی معاصر یا نمایشنامهها)، احتمال دارد مشابه آن بیاید.
نتیجه:
اگرچه در خنده بیشتر رایج است، در گریه نیز استفاده میشود، بهویژه وقتی بخواهند حالت بغض ترکیدن یا صدای شدید ناشی از گریه را توصیف کنند. اما در متون ادبی کلاسیک شاهد کاربرد این واژه نیستیم، چون واژهای عامیانه است.