ریاضی و اعداد اصلی

 در ریاضیات مدرن، صفر یک عدد است.

اما در عین حال، جایگاه صفر از نظر مفهومی و تاریخی متفاوت از سایر اعداد است، و همین تفاوت‌ها باعث سردرگمی‌هایی مثل مورد شما می‌شود.

 نقش صفر در جایگاه مکانی (value place)

صفر در کنار دیگر اعداد هم بکار می‌رود تا مقدار و مرتبه آن‌ها را مشخص کند:

مثلاً در عدد 105، صفر نشان می‌دهد که در مرتبه دهگان، هیچ واحدی وجود ندارد.

بدون صفر، نوشتن عددهایی مانند 100 یا 1000 غیرممکن می‌شد.

 صفر در تاریخ ریاضیات

در بسیاری از تمدن‌های باستان (مثل یونان و روم) مفهومی به نام صفر وجود نداشت.

بابلی‌ها از نشانه‌ای برای "خلأ" استفاده می‌کردند اما نه صفر به مفهوم امروزی.

هندی‌ها بودند که برای نخستین بار صفر را به‌عنوان عددی مستقل معرفی کردند.

بعدها توسط خوارزمی و دیگر ریاضیدانان مسلمان به جهان غرب منتقل شد.

 در فلسفه و منطق

صفر به معنای "هیچ" یا "نبود" هم تعبیر می‌شود.

اما همین "هیچ" در منطق ریاضی کاربرد دارد: تعداد تهی بودن، نتیجه تفریق برابر (مثلاً 3-3).

---

نتیجه‌گیری

اگر در اپلیکیشنی نوشته شده که صفر عدد یا رقم نیست، آن احتمالاً تعریفی محدود یا نادقیق از صفر ارائه داده است یا منظورش این بوده که صفر به تنهایی "کمیت مثبت" را نشان نمی‌دهد. اما از نظر علمی و ریاضی، صفر هم عدد است، هم رقم، هم نماد، و هم مفهوم.

بله، صفر یک رقم است.

در دستگاه عددنویسی ده‌دهی (ده‌تایی)، ارقام عبارت‌اند از:

۰، ۱، ۲، ۳، ۴، ۵، ۶، ۷، ۸، ۹

یعنی صفر هم درست مثل ۱ تا ۹ یک "رقم" (digit) به حساب می‌آید.

تفاوت مهم:

رقم (digit): هر یک از نمادهایی که برای نوشتن عددها استفاده می‌شود.

عدد (number): ترکیبی از یک یا چند رقم. مثلاً ۳۰۲ یک عدد است که از ارقام ۳، ۰ و ۲ تشکیل شده.

صفر هم به عنوان رقم و هم به عنوان عدد (خودش به‌تنهایی) کاربرد دارد.