فرق اوراق قرضه با اوراق مشارکت چیه ؟

اوراق قرضه:
فکر کن دولت یا یه شرکت گردن کلفت لنگ پوله. میاد پیش من و تو میگه: یه پولی به ما قرض بده، سر یه مدت مشخص، هم اصل پولتو پس میدم، هم یه سود ثابت و تضمینی روش می‌ذارم میدم بهت.
تو اینجا میشی طلبکار. پولتو دادی، سود مشخصتو می‌گیری، کاری هم نداری طرف با پولت چیکار می‌کنه، سود می‌کنه یا ضرر. مثل اینه که پولتو گذاشتی بانک، سود روزشمار می‌گیری. سودش از قبل معلومه و تقریباً میشه گفت تضمینیه (البته تو این مملکت تضمین فقط مُهرِ خداست!). خلاص! تو پول قرض دادی، سود ثابت می‌گیری.

اوراق مشارکت:
اینجا دیگه داستان فرق داره. طرف (دولت یا شرکت) میاد میگه: می‌خوام یه کار خفن بکنم، مثلاً یه سد گنده بسازم، یه پالایشگاه بزنم، یه اتوبان بکشم... پول کم دارم. بیا تو هم شریک شو!
تو پولتو می‌ذاری وسط این پروژه. دیگه طلبکار نیستی، شدی شریک. حالا اگه اون سد و پالایشگاه و پروژه  سود بده، تو هم به اندازه‌ی پولی که گذاشتی، تو اون سود شریکی. اگه هم  پروژه به گِل نشست و ضرر کرد، تو هم تو اون ضرر شریکی (البته معمولاً یه جوری می‌پیچونن که ضرر به تو نرسه، ولی خب...). سودش ثابت نیست، بستگی داره اون پروژه چقدر بترکونه یا چقدر شل کنه! ممکنه یهو ببینی سودش از قرضه خیلی بیشتر شده، ممکنه هم ببینی هیچی به هیچی!

قرضه = تو طلبکاری، سودِ ثابت و مشخص می‌گیری.
مشارکت = تو شریکی، تو سود (و احیانا زیان) یه پروژه شریکی، سودش کم و زیاد میشه.

وقتی اوضاع اقتصادی کیشمیشیه: تورم بالاست، آینده معلوم نیست، دلت نمی‌خواد ریسک کنی. قرضه مثل لنگر می‌مونه، یه سود آب باریکه‌ی ثابت بهت می‌ده که حداقل پولت کمتر پودر بشه (گرچه جلوی تورم رو کامل نمی‌گیره).
وقتی دل و جیگر بورس و نوساناتشو نداری: می‌ترسی یه شبه پولت نصف شه. قرضه امن‌تره، شب راحت‌تر می‌خوابی .
وقتی دنبال یه درآمد ثابت و تقریباً مطمئنی: مثلا بازنشسته‌ای، یا می‌خوای یه بخش کم‌ریسک تو سبد دارایی‌هات داشته باشی.

کی بریم  سراغ  اوراق مشارکت (سود متغیر)؟

وقتی یه کم اوضاع آروم‌تره یا به اون پروژه‌ی خاص خیلی امید داری: فکر می‌کنی اون سد یا پالایشگاه یا پروژه ای  که پولتو می‌گیرن براش، می‌ترکونه و سودش از سود ثابت قرضه بیشتر می‌شه.
وقتی یه ذره اهل ریسکی، ولی نه در حد بورس: می‌خوای شانستو برای سود بیشتر امتحان کنی، ولی نمی‌خوای مثل بورس هر روز استرسِ بالا پایین شدنشو داشته باشی.
وقتی دنبال تنوعی، یه چیزی بینِ قرضه و بورسی: می‌خوای یه پله بالاتر از قرضه وایسی، ولی هنوز جرات شیرجه زدن تو بورس رو نداری.

همبستگی‌شون معمولاً معکوسه (یعنی برعکسِ همن):
وقتی بورس و طلا دارن می‌تازن: ملت پولشونو از اوراق (مخصوصا قرضه با سود ثابت و کم) می‌کشن بیرون، می‌برن تو بورس و طلا که سود بیشتری بکنن. تو این شرایط، اوراق مشتری کمتری داره.
وقتی بورس داره سقوط می‌کنه یا بازار طلا و ارز پر از ریسکه: ملت ترسیده پولشونو از اونجا فراری می‌دن، میان سمت گزینه‌های امن‌تر مثل اوراق قرضه که حداقل یه سود قطعی داشته باشن و اصل پولشون (به ریال!) امن بمونه. تو این شرایط، اوراق جذاب‌تر می‌شه.
طلا خودش یه داستان دیگه‌س: طلا معمولاً پناهگاه امن حساب می‌شه وقتی کلاً اوضاع اقتصادی و سیاسی قاراشمیشه یا ارزشِ پول ملی داره سقوط می‌کنه. پس وقتی ترس کلی زیاد می‌شه، هم پول می‌تونه بره سمت طلا، هم بره سمت اوراق قرضه (بستگی داره طرف چقدر ریسک‌گریز باشه و به چی بیشتر اعتماد کنه).
اوراق مشارکت یه کم این وسطه: چون سودش متغیره و به یه پروژه وصله، یه کم می‌تونه مستقل‌تر عمل کنه، ولی بازم کلیت ماجرا همونه؛ اگه بورس خیلی جذاب باشه، پول کمتری سمتِ مشارکت میاد و برعکس.

اوراق (مخصوصا قرضه) مثلِ ترمز دستی می‌مونه؛ وقتی می‌ترسی ماشین (اقتصاد) بره تو دره، می‌کشیش! بورس و طلا مثل پدال گازن؛ وقتی جاده رو صاف می‌بینی، فشارش می‌دی! اینا معمولاً تو جهت مخالف هم حرکت می‌کنن، چون پول ملت بین این گزینه‌ها بر اساس ترس و طمع جابجا می‌شه.

 اوراق قرضه بیشتر به عنوان ابزارهای بدهی با سود ثابت و ریسک مرتبط با اعتبار صادرکننده شناخته می‌شوند، در حالی که اوراق مشارکت به عنوان ابزارهای سرمایه‌گذاری در پروژه‌های خاص با سود متغیر و ریسک مرتبط با موفقیت پروژه‌ها عمل می‌کنند.

1. تعریف: اوراق قرضه، اسنادی هستند که نشان‌دهنده بدهی یک صادرکننده (معمولاً دولت یا شرکت) به دارندگان آن است. در واقع، خریدار اوراق قرضه به صادرکننده وام می‌دهد و در عوض، در تاریخ‌های مشخصی سود (بهره) دریافت می‌کند.
2. سود ثابت: اوراق قرضه معمولاً دارای نرخ بهره ثابت هستند که در طول مدت زمان اعتبار اوراق پرداخت می‌شود.
3. مدت زمان: اوراق قرضه معمولاً برای مدت زمان طولانی‌تری (چند سال تا چند دهه) صادر می‌شوند.
4. ریسک: ریسک اوراق قرضه به اعتبار صادرکننده بستگی دارد. اگر صادرکننده نتواند به تعهدات خود عمل کند، ممکن است سرمایه‌گذاران دچار ضرر شوند.

1. تعریف: اوراق مشارکت، اسنادی هستند که نشان‌دهنده مشارکت سرمایه‌گذاران در یک پروژه یا فعالیت اقتصادی خاص است. این اوراق معمولاً توسط دولت یا نهادهای عمومی برای تأمین مالی پروژه‌های عمرانی و توسعه‌ای صادر می‌شوند.
2. سود متغیر: سود اوراق مشارکت معمولاً به عملکرد پروژه وابسته است و ممکن است ثابت نباشد. در برخی موارد، سود به صورت درصدی از درآمد پروژه پرداخت می‌شود.
3. مدت زمان: اوراق مشارکت معمولاً برای مدت زمان کوتاه‌تری (چند ماه تا چند سال) صادر می‌شوند.
4. ریسک: ریسک اوراق مشارکت به موفقیت پروژه‌ای که تأمین مالی می‌شود، بستگی دارد. اگر پروژه موفق باشد، سرمایه‌گذاران می‌توانند سود خوبی کسب کنند، اما در صورت عدم موفقیت، ممکن است سرمایه‌گذاران دچار ضرر شوند.

• نوسانات اقتصادی: در زمان نوسانات اقتصادی و عدم اطمینان، سرمایه‌گذاران ممکن است به سمت اوراق قرضه به عنوان گزینه‌ای با ریسک کمتر و بازده ثابت حرکت کنند.
• پروژه‌های عمرانی: در شرایطی که دولت یا نهادهای عمومی نیاز به تأمین مالی برای پروژه‌های عمرانی دارند، اوراق مشارکت می‌توانند گزینه مناسبی باشند.

• نرخ بهره: در زمان‌هایی که نرخ بهره پایین است، اوراق مشارکت می‌توانند جذاب‌تر باشند زیرا ممکن است سود بالاتری نسبت به سایر ابزارهای مالی ارائه دهند.

• همبستگی با طلا: در زمان‌های بحران اقتصادی، طلا به عنوان دارایی امن مورد توجه قرار می‌گیرد. سرمایه‌گذاران ممکن است از بورس خارج شوند و به سمت طلا و اوراق قرضه بروند. این تغییرات می‌تواند نشان‌دهنده همبستگی منفی بین طلا و بورس باشد.

• همبستگی با بورس: در شرایطی که بازار بورس در حال رشد است، سرمایه‌گذاران ممکن است تمایل بیشتری به سرمایه‌گذاری در سهام داشته باشند و از اوراق قرضه و مشارکت دور شوند. اما در زمان رکود، ممکن است به سمت اوراق قرضه و مشارکت برگردند.

ر چه شرایطی باید از اوراق استفاده بشه؟

اوراق مشارکت یا ابزارهای مشابه مثل «اسناد خزانه» یا «اوراق سلف نفتی» معمولاً در شرایط زیر کاربرد دارن:

🟢 وقتی که:

• دولت کسری بودجه داره و نمی‌خواد یا نمی‌تونه پول چاپ کنه.
• تورم زیاد شده و باید بخشی از نقدینگی جمع بشه.
• بانک مرکزی می‌خواد بازار بدهی رو فعال کنه و نرخ سود کنترل‌شده ایجاد کنه.

✅ در این حالت، دولت یا شرکت‌ها با فروش اوراق، پول جمع می‌کنن و قول می‌دن بعداً با سود مشخص پس بدن.

🔗 ارتباط با طلا و بورس چیه؟ آیا همبستگی دارن؟

✅ بله، همبستگی دارن؛ ولی از نوع غیرمستقیم و گاهی معکوس:

📌 مثال واقعی (در ایران):

وقتی دولت مثلاً اسناد خزانه اسلامی با سود ۲۵٪ منتشر می‌کنه، سرمایه‌گذار ممکنه بگه:

چرا برم ریسک طلا یا بورس رو بپذیرم وقتی می‌تونم سود قطعی بگیرم؟

🔻 در نتیجه:

بازار طلا رکود می‌گیرهبورس افت یا خروج پول پیدا می‌کنهریسک‌پذیری مردم کاهش پیدا می‌کنه

ر چه شرایطی باید از اوراق استفاده بشه؟

اوراق مشارکت یا ابزارهای مشابه مثل «اسناد خزانه» یا «اوراق سلف نفتی» معمولاً در شرایط زیر کاربرد دارن:

🟢 وقتی که:

• دولت کسری بودجه داره و نمی‌خواد یا نمی‌تونه پول چاپ کنه.
• تورم زیاد شده و باید بخشی از نقدینگی جمع بشه.
• بانک مرکزی می‌خواد بازار بدهی رو فعال کنه و نرخ سود کنترل‌شده ایجاد کنه.

✅ در این حالت، دولت یا شرکت‌ها با فروش اوراق، پول جمع می‌کنن و قول می‌دن بعداً با سود مشخص پس بدن.

🔗 ارتباط با طلا و بورس چیه؟ آیا همبستگی دارن؟

✅ بله، همبستگی دارن؛ ولی از نوع غیرمستقیم و گاهی معکوس:

📌 مثال واقعی (در ایران):

وقتی دولت مثلاً اسناد خزانه اسلامی با سود ۲۵٪ منتشر می‌کنه، سرمایه‌گذار ممکنه بگه:

چرا برم ریسک طلا یا بورس رو بپذیرم وقتی می‌تونم سود قطعی بگیرم؟

🔻 در نتیجه:

بازار طلا رکود می‌گیرهبورس افت یا خروج پول پیدا می‌کنهریسک‌پذیری مردم کاهش پیدا می‌کنه

سؤال خیلی مهم و پرکاربردیه، مخصوصاً برای کسی که می‌خواد تحلیل اقتصادی و سرمایه‌گذاری حرفه‌ای‌تری داشته باشه. بریم مرحله‌به‌مرحله سراغش:

🟨 ۱. فرق بین اوراق قرضه و اوراق مشارکت

📌 اوراق قرضه (Bond):

• ابزار بدهی هست: یعنی دولت یا شرکت پول می‌گیره، تعهد می‌کنه در زمان معین اصل پول + سود مشخص رو بده.
• در ایران به‌خاطر ربا بودن بهره‌ی ثابت، اوراق قرضه‌ی کلاسیک مثل کشورهای غربی نداریم (ممنوعه شرعاً).

📌 اوراق مشارکت:

• شبیه اوراق قرضه‌ست ولی با چارچوب شرعی.
• سرمایه‌گذار توی یه پروژه (مثلاً ساخت نیروگاه یا آزادراه) "شریک" می‌شه.
• سودش هم معمولاً از پیش تعیین شده‌ست، ولی با اسم "علی‌الحساب".
• توسط دولت یا نهادهای عمومی منتشر می‌شه.

📌 فرق اصلی:
قانونی و شرعی بودن در ایران!
اوراق مشارکت نسخه‌ی “حلال” اوراق قرضه‌ست.

🟧 ۲. چه وقت‌هایی باید از این اوراق استفاده کرد؟

🔹 در شرایط تورمی و رکودی (مثل الان):

• دولت نیاز به تأمین مالی داره ولی نمی‌خواد پایه پولی رو زیاد کنه → اوراق منتشر می‌کنه.
• سرمایه‌گذار هم دنبال جایی برای "پارک پول" با ریسک کمتره.

✅ چه موقع بخریم؟

🟩 ۳. آیا این اوراق به بورس یا طلا ربط دارن؟ (همبستگی؟)

بله، ربط دارن. اینجا رابطه‌شو ساده برات توضیح می‌دم:

📊 با بورس:

• همبستگی منفی دارن!
• یعنی وقتی سود اوراق مشارکت بره بالا، سرمایه از بورس خارج می‌شه چون مردم دنبال سود بدون ریسک می‌رن.
• برعکس، اگه سود اوراق کم باشه، سرمایه‌گذارها میان سمت بورس برای بازده بیشتر.

💰 با طلا و ارز:

• رابطه غیرمستقیم دارن.
• وقتی نرخ بهره (و سود اوراق) بالا باشه، مردم کمتر می‌رن سمت طلا و دلار → قیمت طلا افت می‌کنه.
• وقتی سود بانکی و اوراق پایین باشه، طلا جذاب‌تر می‌شه → قیمتش می‌ره بالا.

📌 پس در کل:

🧠 جمع‌بندی تحلیلی:

• اوراق مشارکت برای سرمایه‌گذار محافظه‌کار خوبه، مخصوصاً تو رکود.
• تو شرایط تورمی زیاد، نمی‌صرفه، چون سودش از تورم عقب می‌مونه.
• اگه نرخ بهره بیاد پایین، طلا و بورس رشد می‌کنن.
• اگه اوراق منتشر بشه با نرخ بالا، فشار فروش میاد تو بورس و طلا.

اوراق قرضه و اوراق مشارکت دو نوع اوراق بدهی هستند که تفاوت‌های مهمی با هم دارند و در شرایط اقتصادی مختلف کاربردهای متفاوتی دارند.

تفاوت اوراق قرضه و اوراق مشارکت

اوراق قرضه بیشتر در بازارهای جهانی رایج است ولی در ایران به دلیل مسائل شرعی، اوراق مشارکت جایگزین آن شده است.

شرایط اقتصادی مناسب برای استفاده از این اوراق در ایران

• اوراق مشارکت: مناسب برای تأمین مالی پروژه‌های عمرانی، تولیدی و خدماتی که دولت یا شرکت‌ها قصد اجرای آنها را دارند. این اوراق به دلیل شرعی بودن و تضمین سود، برای سرمایه‌گذاران محافظه‌کار جذاب است.
• اوراق قرضه: در ایران به دلیل ممنوعیت شرعی، کمتر استفاده می‌شود ولی در شرایطی که نرخ بهره ثابت و تضمین شده مورد نیاز باشد، کاربرد دارد (مثلاً در بازارهای بین‌المللی یا شرکت‌های خاص).

در شرایطی که اقتصاد در حال رشد و پروژه‌های عمرانی فعال هستند، اوراق مشارکت می‌تواند ابزار مناسبی برای جذب سرمایه باشد. در شرایط رکود یا نوسانات شدید اقتصادی، سرمایه‌گذاران ممکن است به سمت اوراق با ریسک کمتر و سود تضمین شده (مانند اوراق مشارکت) گرایش پیدا کنند.

ارتباط و همبستگی با طلا و بورس

• با طلا:
  اوراق مشارکت و قرضه به عنوان اوراق بدهی، معمولاً رقیب سرمایه‌گذاری طلا نیستند اما در شرایط تورمی و نوسانات ارزی، طلا به عنوان دارایی امن جذاب‌تر می‌شود. وقتی نرخ بهره واقعی اوراق بدهی پایین باشد یا تورم بالا باشد، سرمایه‌گذاران به سمت طلا می‌روند و بالعکس. بنابراین، همبستگی منفی نسبی بین قیمت طلا و جذابیت اوراق بدهی وجود دارد.
• با بورس:
  اوراق مشارکت و قرضه معمولاً ریسک کمتری نسبت به سهام دارند و در بازارهای نزولی بورس، سرمایه‌گذاران به سمت این اوراق با درآمد ثابت می‌روند. در بازارهای صعودی بورس، تمایل به سهام بیشتر است. بنابراین، این اوراق به نوعی مکمل بورس هستند و همبستگی منفی یا متغیر با بورس دارند.

جمع‌بندی

• اوراق قرضه سود ثابت و بدون مشارکت در پروژه دارند و در ایران به دلیل مسائل شرعی کمتر استفاده می‌شوند.
• اوراق مشارکت سود علی‌الحساب دارند و سرمایه‌گذار در سود پروژه شریک است و این اوراق مطابق با قوانین اسلامی است.
• در شرایط اقتصادی با پروژه‌های عمرانی فعال و نیاز به تأمین مالی، اوراق مشارکت مناسب است.
• این اوراق با طلا و بورس همبستگی منفی یا متغیر دارند؛ در تورم و نوسانات ارزی طلا جذاب‌تر است و در بازارهای نزولی بورس، اوراق بدهی جایگزین می‌شوند.

این تحلیل به سرمایه‌گذاران کمک می‌کند تا با توجه به شرایط اقتصادی و ریسک‌پذیری خود، بهترین ابزار سرمایه‌گذاری را انتخاب کنند.