بازخوردهای مثبت و منفی چه نقشی در تفکر سیستمی دارند?

بازخوردهای مثبت و منفی توی تفکر سیستمی مثل دو تا قطب مغناطیسن که دائم دارن سیستم رو به تعادل یا آشفتگی می‌کشونن. حالا بذار به زبون خودمونی‌تر بازش کنیم:

بازخورد (feedback) همون واکنشیه که سیستم به خودش نشون می‌ده؛ یعنی نتیجه‌ی یه عمل، برمی‌گرده توی سیستم و رو رفتار آینده‌ش تأثیر می‌ذاره. درست مثل وقتی می‌خندی و طرف مقابل هم می‌خنده، و شما دوتا هی بیشتر خوشحال می‌شید. این هم بازخورد مثبته!

مثل یک تقویته؛ یعنی باعث می‌شه یه روند، شدت بگیره یا رشد کنه.

مثلاً اگه یه ویدیو تو شبکه‌های اجتماعی وایرال بشه و لایک و کامنت بگیره، باعث می‌شه بیشتر دیده بشه، و باز هم لایک بگیره. این یه چرخه‌ی تقویتیه.

برعکس، یه جور تعدیله؛ یعنی وقتی چیزی از حد خودش رد می‌شه، بازخورد منفی اون رو برمی‌گردونه یا کندش می‌کنه.

مثلاً وقتی کولر روشن می‌کنی و دما می‌ره پایین، ترموستات حس می‌کنه که دما به حد دلخواه رسیده، خاموشش می‌کنه. یعنی سیستم خودش رو تنظیم می‌کنه.

بازخوردها نشون می‌دن که یه مشکل از کجا میاد و چه عواملی پشتش پنهانه. چون همیشه همه چیز مستقیم و واضح نیست.

اگه بدونی چه بازخوردی داره توی یه سیستم اتفاق می‌افته، می‌تونی روندهای آینده رو پیش‌بینی کنی. مثلاً اگه بازخورد مثبت کنترل‌نشده باشه، سیستم ممکنه از کنترل خارج شه (مثل تورم افسارگسیخته).

با بررسی بازخوردها می‌فهمی چی داره خوب کار می‌کنه و چی نیاز به تغییر داره. بازخورد منفی می‌تونه سیگنال بده که وقتشه یه چیزی رو اصلاح کنیم.

• اول بازخوردها رو شناسایی کن: چه چیزهایی باعث رشد سیستم می‌شن و چه چیزهایی جلوش رو می‌گیرن؟
• بعد، اونا رو مدیریت و تنظیم کن: مثلاً اگه بازخورد مثبت داره یه مسئله رو بدتر می‌کنه، یه حلقه‌ی بازخورد منفی براش بساز تا کنترل شه.
• در نهایت، یادگیری ازشون رو فراموش نکن: بازخوردها اطلاعات ارزشمندی هستن. اگه فقط بی‌تفاوت از کنار شون بگذری، فرصت یادگیری و بهبود رو از دست می‌دی.

 نکته‌:

بازخورد تو زندگی ما هم دقیقا همینه. اگه یه اشتباه رو چند بار تکرار می‌کنی، یعنی سیستم ذهنی‌ت هنوز نفهمیده باید حلقه‌ی بازخورد رو ببنده. گاهی یه جمله ساده از یه دوست صمیمی (که مثلاً بگه «هی فلانی، این راهت درست نیست») می‌تونه همون بازخورد منفی‌ای باشه که مسیرتو از پرتگاه نجات بده.

پس، گوش‌دادن به بازخوردها، چه تو سیستم و چه تو زندگی، نشونه‌ی هوشمند بودنه، نه ضعف. مهم اینه که چی یاد می‌گیری و چطور باهاش برخورد می‌کنی.