(لایه عمیق‌تر مدل کوه یخ)
چه عواملی در لایه‌ی
"ساختارهای سیستم"
(لایه عمیق‌تر مدل کوه یخ) باعث به وجود آمدن الگوهای رفتاری می‌شوند؟
٢ پاسخ
در مدل کوه یخ، لایه‌ی “ساختارهای سیستم” به عواملی اشاره دارد که در سطح عمیق‌تر قرار دارند و به شکل‌گیری الگوهای رفتاری کمک می‌کنند. این عوامل شامل موارد زیر می‌شوند:
- سیاست‌ها و قوانین: قوانین و مقرراتی که در یک سیستم وجود دارند، می‌توانند رفتار افراد را تحت تأثیر قرار دهند. این قوانین ممکن است رسمی (مانند قوانین دولتی) یا غیررسمی (مانند هنجارهای اجتماعی) باشند.
- ساختارهای سازمانی: نحوه‌ی سازماندهی و ساختاردهی یک سازمان یا سیستم می‌تواند بر رفتار افراد تأثیر بگذارد. برای مثال، سلسله مراتب مدیریتی، تقسیم وظایف و مسئولیت‌ها، و فرآیندهای تصمیم‌گیری.
- فرهنگ و ارزش‌ها: فرهنگ و ارزش‌های موجود در یک جامعه یا سازمان می‌توانند به شکل‌گیری الگوهای رفتاری کمک کنند. این ارزش‌ها ممکن است شامل اعتقادات، نگرش‌ها و هنجارهای اجتماعی باشند.
- منابع و دسترسی به آن‌ها: دسترسی به منابع (مانند منابع مالی، اطلاعات، و فناوری) می‌تواند بر رفتار افراد تأثیر بگذارد. محدودیت‌ها یا فراوانی منابع می‌تواند الگوهای رفتاری مختلفی را ایجاد کند.
روابط و شبکه‌ها: روابط بین افراد و شبکه‌های اجتماعی می‌توانند به شکل‌گیری الگوهای رفتاری کمک کنند. این روابط ممکن است شامل همکاری، رقابت، و ارتباطات غیررسمی باشند.
این عوامل به طور کلی در لایه‌ی “ساختارهای سیستم” قرار دارند و می‌توانند به شکل‌گیری و تغییر الگوهای رفتاری در یک سیستم کمک کنند.
مدل ذهنی: عمیق ترین لایه در روش کوه یخ
اگرچه تغییر در «ساختار سیستم» می‌تواند منجر به اصلاح روندها و «رفتار سیستم» شود، در صورتی‌که «مدل ذهنی» افراد مرتبط با مساله اصلاح نشود، این اصلاح و تغییر «پایدار» نخواهد بود. در واقع «ساختار سیستم» چه در مرحله «طراحی سیستم» و چه در مرحله «اجرا» بر مبنای «مدل ذهنی» افراد شکل می‌گیرد. مثلا کسانی که فکر می‌کنند «مرگ برای همسایه است» و «در خانه و کارگاه ما حادثه‌ای اتفاق نخواهد افتاد» توصیه‌های ایمنی را جدی نمی‌گیرند و همواره راهی برای دور زدن آیین‌نامه‌ها و دستورالعمل‌ها پیدا خواهند کرد.
حل مساله در سطح «مدل ذهنی»
حل مساله در سطح «مدل ذهنی» از طریق «گفتگو» انجام می‌شود. «گفتگو» به اشتراک گذاشتن مدل‌های ذهنی است و می‌تواند به شکل‌های مختلفی از جمله به صورت «گفتگوی رو در رو» یا از طریق رسانه انجام شود.
با تغییر و بهبود مدل‌های ذهنی، افراد شناخت بیشتری نسبت به مساله و پیامدهای اقداماتشان پیدا می‌کنند. به این ترتیب زمینه ایجاد ساختارهای پایداری که «رفتار سیستم» را بهبود می‌دهند فراهم می‌شود.
* باز نشر از سایت: 👇
پاسخ شما
