What is the exact meaning of سر...we say سر کار ..سر صبح.....In what context this word is preferred than others?

(در حد توانم پاسخ میدم)

 کلمه "سر"  از همان "سر/Head" گرفته شده و بیشتر به معنی First/Beginning/Midst / on Top of  در زبان انگلیسی و یا "در  شروعِ- در بالای - در اولِ - وسطای- روی و..." در زبان فارسی هست. "سر" در کلماتی مثل "سرمایه دار- سربار - سردرمدار - سرحال  - سرباز - و ..." به خوبی ترکیب شده ولی این نوع استفاده از"سر" که مد نظر شماست، بیشتر حالت "غیر رسمی - محاوره ای " داره.  در هر قوم و استانی، کلماتی را با "سر" ترکیب میکنند.

برای مثال "سر کار هستم" یعنی in the midst of my work بیشتر به معنی "وسطِ کار هستم" یا "مشغول به کار هستم" معنی میده. یعنی "کار" را یک مسئله/مشکل/وظیفه تصور میکنیم و ما "بر روی-بالای سر" این موضوع تمرکز داریم.

مثال "سر صبحی" یعنی in the beginning of the morning  یعنی "اولِ صبح" یا "در شروعِ صبح". یعنی برای صبح،  خط زمان تعیین میکنیم و کلمه "سر" یعنی در راسِ این خط زمانی، یعنی "اولِ صبح"

مثال "پرنده سرِ درخته" the bird is on top of the tree  یعنی "پرنده روی/در بالای/روی سرِ درخت هست." یعنی برای درخت "سر" تصور میکنیم و پرنده روی اون قرار داره.

معمولن، بیشتر مواقع "سرِ کار" استفاده میشه و همه متوجه منظور هستند و بسیار مرسوم تر از بقیه ی "سر" هاست. ولی در هر استان و قومی، ممکنه از کلمات دیگه هم استفاده کنن برای مثال "سر راهی - سر صبحی - سر میز - فلانی سرِ (فلان شخص برتر از دیگران هست)  - سر بزنگاه - سر  درِ خانه - و غیره" 

برای همین ممکنه شما از  این جمله استفاده کنید "غذا سر میز هست" و در خیلی از استان ها بخوبی متوجه منظور بشن، ولی در یک استان دیگه با کنایه به شما بگن "چرا از جمله (غذا روی میز هست) استفاده نمیکنی؟"

{پ.ن» کلمه ی "سرکار"  تفاوت داره با "سرِ کار" . سرکار یعنی کارفرما مشابه کلمه رئیس هست. معمولن برای احترام به خانم ها میگن "سرکار خانم" مشابه Mistress یا Ma'am هست، مشابه همان Sir که برای آقا به کار میبریم.}

(عذر میخوام بابت طولانی شدن!)