آیات قرآن ، ترجمه و تفسیر

عدل و احسان:

عدل یعنی «دادن حق به‌حق‌دار» و قرار دادن هر چیز در جای خودش.

خشک است. دقیق است. مثل ترازوی سنگ‌تراش.

احسان یعنی «نیکی ورزیدن، حتی بیش از آنچه طرف مقابل سزاوار است».

گرم است. لطیف است. از دل برمی‌خیزد.

اگر فقط عدل باشد، روابط انسانی سخت و بی‌روح می‌شوند. مثل قاضی‌ای که فقط حکم می‌دهد، نه مهربانی می‌فهمد.

اگر فقط احسان باشد، ممکن است حق‌کشی شود. مثل مادری که همیشه ببخشد، حتی آن‌جا که باید تربیت کند.

 پس: عدل، پایه‌ی قوام جامعه است؛

و احسان، روحی‌ست که آن را زنده نگه می‌دارد.

برّ و تقوی:

برّ یعنی نیکی‌کردن، خیررسانی، محبت فعالانه، توجه به خلق.

تقوی یعنی پرهیزکاری، رعایت مرزهای الهی، توجه به خالق.

اگر فقط برّ باشد، ممکن است انسان نیک‌رفتار باشد، اما بی‌مبنا؛ بدون جهت‌گیری الهی. مثل کسی که خوب است، اما در برابر ظلم سکوت می‌کند چون اهل تقوا نیست.

اگر فقط تقوی باشد، ممکن است فرد فقط خودش را نجات دهد، اما به جامعه بی‌تفاوت بماند.

 برّ بدون تقوی، ممکن است تبدیل به ریا یا سطحی‌نگری شود.

تقوی بدون برّ، ممکن است تبدیل به انزوا یا خودبینی شود.

چرا قرآن این دوگانه‌ها را با هم آورده؟

چون قرآن انسان را دو بُعدی می‌بیند:

هم نیازمند ارتباط با خالق است (تقوی، احسان)

هم نیازمند ارتباط با مخلوق است (عدل، برّ)

و سلامت انسانی، فقط در توازن این دو مسیر معنا دارد.