گولم

دانشنامه عمومی

گولم ( عبری: גולם ) در افسانه های یهودی نوعی موجود شبه انسان است که با استفاده از سحر از اشیای بیجان ساخته می شود. مشهورترین داستان گولم مربوط به حاخام پراگ، یهودا لو بن بزالل است. داستانهای زیادی در مورد ایجاد گولم توسط حاخام پراگ و کنترل آن توسط وی وجود دارد.
لغت گولم یکبار در کتاب مقدس در مزامیر ۱۳۹:۱۶ به صورت گلمی ( عبری:גלמי ) به معنی بدن فرم نیافته من وجود دارد. در زبان عبری مدرن، گولم معمولاً به معنی احمق بکار می رود. در این معنی گولم موجودی بدون مغز است.
در تلمود ذکر شده است که آدم اولین بار به صورت گولم خلق شد. مانند آدم گولم نیز از گل توسط افرادی که به خداوند نزدیک هستند خلق می شود. بخش سنهدرین ۶۵ ب در مورد تولید گولم توسط یکی از ربیها صحبت می کند.
آن طور که گرشام شوئلم گزارش می دهد: «بسط افسانهٔ گولم مدیون فضای فکری یهودیان حسیدی در آلمان قرون وسطی است. فضایی که به واسطهٔ ناخرسندی از نفوذ فلسفهٔ یونانی در یهودیت و هم چنین بی میلی نسبت به خوانش های عقلانی از تلمود، شکل گرفت. هدف این جریان بازگشت به تلقی عرفانی و رمزی از یهودیت بود و به این معنا خود را بخشی از سنت قباله معرفی می کرد. در این تلقی عرفانی شخص به واسطهٔ تمرین های صحو و سکر و با استفاده از خصیصهٔ رمزی حروف و اعداد به قدرت هایی جادویی برای تصرف در همهٔ امور دست می یابد. خلق گولم نیز با همین دستورالعمل ها و وصایا و به میانجی تسلطی عرفانی بر قدرت اعداد و حروف ممکن بود. این روایت در طی چند قرن تحت تأثیر تغییراتی که فولکلورهای منطقه ای به آن وارد کردند، در قالب افسانه های گوناگون گسترش و انسجام یافت. مشهورترین افسانه ای که امروز به دست ما رسیده است و فرم اولیهٔ آن با تلفیق چند افسانهٔ دیگر در میانهٔ قرن هجدهم، شکل گرفت، ربی لوو حاخام بانفوذ قرن شانزدهم را خالق گولم معرفی می کند. »[ ۱]
در یکی از روایت های مشهور از داستان گولم، ربی لوو با کلمهٔ emeth ( در عبری به معنای حقیقت ) گولم را به زندگی می آورد و سپس با پاک کردن حرف نخست این کلمه و رسیدن به واژهٔ meth ( در عبری به معنای مرده ) زندگی را از او می گیرد. این روایت تکرار تقریباً بی کم وکاست داستانی است که اکثر شارحان سفر یصیرا به شکل های متنوع به آن اشاره کرده اند. برای نمونه در مقدمهٔ شرحی منسوب به سعدیای مجعول، بن سیرا و پدرش ارمیا با استفاده از کتاب یصیرا دست به خلق یک انسان زدند و در پایان کار کلمهٔ emeth را بر پیشانی مخلوق گذاشتند. مخلوق زنده شد. اما بلافاصله پس از زنده شدن، حرف اول کلمه را پاک کرد تا زندگی را از خود بگیرد و به این وسیله به آن ها یادآوری کرد که حقیقت تنها از آن خداست. این داستان تنها یک نمونهٔ منحصر به فرد نیست. اکثر شارحان سفر یصیرا کمابیش به چنین داستانی اشاره کرده اند. رابطه ای که این داستان ها با افسانهٔ گولم پیدا می کنند، فراتر از یک شباهت اتفاقی و بیشتر چیزی همچون یک تکرار آیینی برای حفظ یک هدف بزرگ تر، یعنی دستیابی به نقشهٔ رازآلود خلقت است. هدفی که جان مایهٔ عرفان یهود است و اهمیت آن، تابوی مداخله در آفرینش را نیز پشت سر می گذارد. به این معنا سایهٔ کفرآلودی که داستان سعدیای مجعول روی آفرینش انداخته است نه به خاطر تذکر خفیف مخلوق بلکه بنابر کارکردهای درونی همین هدف، از موضوعیت خارج می شود. عرفان یهود برای برنامه ریزی این هدف دو پروژهٔ اصلی را که در دو کتاب زوهر و یصیرا صورت بندی شده است، پیش روی خود گذاشته است. «کتاب زوهر حقیقت مطلق را بیان می کند و کتاب یصیرا ابزارها و روش ها را برای تصرف آن تدارک می بیند» به بیان دیگر، کتاب زوهر توپوگرافی حقیقت را به وسیلهٔ حروف برملا می کند و کتاب یصیرا نقشهٔ راه به میانجی حروف است. [ ۲]
عکس گولمعکس گولم

گولم (پوتسدام). گولم ( به آلمانی: Golm ) یک منطقهٔ مسکونی در آلمان است که در پوتسدام واقع شده است. [ ۲] گولم ۲٬۸۵۵ نفر جمعیت دارد.
عکس گولم (پوتسدام)عکس گولم (پوتسدام)عکس گولم (پوتسدام)

گولم (فیلم ۱۹۱۵). «گولم» ( آلمانی: Der Golem ) فیلمی در ژانر ترسناک و فانتزی است که در سال ۱۹۱۵ منتشر شد.
از معروف ترین فیلم های صامت آلمانی محسوب می شود. فیلم "گولم" نگاهی دارد به یهودیان ساکن پراگ در قرن ۱۶ میلادی که با ظلم و سرکوب روبرو هستند. آنان می کوشند تا مجسمه گلی غول آسایی به نام "گولم" را زنده کنند تا جلوی ستم را بگیرد. این فیلم از نخستین آثار سینمایی است که رنج و پیگرد یهودیان را روایت می کند.
عکس گولم (فیلم ۱۹۱۵)
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلف

دانشنامه آزاد فارسی

گولِم (golem)
(در عبری به معنی «جنین») در یهودیت، هر آنچه قوه ای دارد که هنوز به فعل در نیامده است. آدم را گاه در زمانی گولم خوانده اند که از خاک آفریده شده؛ اما هنوز خداوند روح در کالبدش ندمیده بود. در قصه های یهودی اواخر قرون وسطا و خصوصاً بعد از قرن ۱۷م، برخی خاخام های مقدس دارای قدرتی انگاشته می شدند که می توانستند آدم هایی گِلی بسازند که وقتی حروف خاصی از بعضی اسمای خداوند را در دهان یا پیشانی آن ها بگذارند به صورت خدمتکار مکانیکی (یعنی همان گولم) زنده می شوند.

پیشنهاد کاربران

بپرس