[ویکی فقه] ثور، کوهی در شمال مدینه و حد حرم می باشد.
ثور نام کوهی کوچک و خیمه مانند، نزدیک کوه احد در شمال مدینه در هشت کیلومتری مسجدالنبی است. شباهت شکل این کوه با گاو نر، دلیل این نام گذاری دانسته شده است. این کوه کم ارتفاع و تپه مانند، زمینی به شعاع ۲۵۰ متر را در برگرفته است. کوه ثور از سمت جنوب و غرب به دامنه های کوه احد متصل است؛ ولی رنگ و شکلی متمایز دارد. کوه های وعیره در شمال آن قرار دارند. امروزه جهت شرقی آن با زمینی که به مجتمع مسکونی نیروهای نظامی منتهی می شود، محدود شده است. قسمت های فرازین کوه با صخره هایی گرانیتی به رنگ سرخ مایل به سیاه پوشیده شده اند. به جهت شکل طبیعی آن، غار و چشمه های طبیعی در آن وجود ندارد و هنگام ریزش باران، آب شتابان از همه سوی آن به سوی پایین جاری می شود. در مجاورت دامنه جنوبی آن و نزدیک کوه احد، چراگاه هایی وجود دارد که آب آن از بارش های جاری شده بر این کوه و نیز کوه احد تامین می شود. (تصویر شماره ۳۳)
ثور در روایات
بر پایه حدیثی از پیامبر صلی الله علیه و آله وسلّم میان کوه های عیر در جنوب و ثور در شمال، حرم مدینه دانسته شده است. برخی از تاریخ نگاران و جغرافی شناسان نخستین، به دلیل شناخت نداشتن از منطقه، وجود کوهی به این نام را در مدینه منکر شده و نام آن در روایت یاد شده را برآمده از تصحیف دانسته اند. بعضی لفظ ثور در روایت را به کوه ثور در مکه تطبیق داده و منظور از حدیث را الحاق شهر مدینه به مکه به جهت حرم بودن دانسته اند. گروهی دیگر ویژگی های جغرافیایی کوه یاد شده در حدیث را بر کوهی به نام تیاب یا خزان در شش کیلومتری مسجد نبوی تطبیق کرده اند و باور دارند که کوه ثور در جایی دیگر در مسیر مزارع الخلیل در جهت شمالی مدینه قرار دارد.
ثور از منظر مورخان
فیروزآبادی (م. ۸۱۷ق.) و ابن حجر عسقلانی (م. ۸۵۲ق.) موقعیت این کوه را در مدینه تثبیت نموده اند. مدینه شناسانی چون مطری (م. ۷۴۱ق.) و سمهودی (م. ۹۱۱ق.) به وجود کوهی بدین نام در مدینه تصریح کرده اند. برای زدودن ابهام و تعیین موقعیت دقیق حرم مدنی از سوی حکومت سعودی به سال ۱۳۷۸ق. کمیته تخصصی تشکیل شد و حدود حرم مدنی را تعیین کرد. بر پایه تحقیق این کمیته، حد شمالی حرم مدنی همان کوه ثور نزدیک احد است.
ثور نام کوهی کوچک و خیمه مانند، نزدیک کوه احد در شمال مدینه در هشت کیلومتری مسجدالنبی است. شباهت شکل این کوه با گاو نر، دلیل این نام گذاری دانسته شده است. این کوه کم ارتفاع و تپه مانند، زمینی به شعاع ۲۵۰ متر را در برگرفته است. کوه ثور از سمت جنوب و غرب به دامنه های کوه احد متصل است؛ ولی رنگ و شکلی متمایز دارد. کوه های وعیره در شمال آن قرار دارند. امروزه جهت شرقی آن با زمینی که به مجتمع مسکونی نیروهای نظامی منتهی می شود، محدود شده است. قسمت های فرازین کوه با صخره هایی گرانیتی به رنگ سرخ مایل به سیاه پوشیده شده اند. به جهت شکل طبیعی آن، غار و چشمه های طبیعی در آن وجود ندارد و هنگام ریزش باران، آب شتابان از همه سوی آن به سوی پایین جاری می شود. در مجاورت دامنه جنوبی آن و نزدیک کوه احد، چراگاه هایی وجود دارد که آب آن از بارش های جاری شده بر این کوه و نیز کوه احد تامین می شود. (تصویر شماره ۳۳)
ثور در روایات
بر پایه حدیثی از پیامبر صلی الله علیه و آله وسلّم میان کوه های عیر در جنوب و ثور در شمال، حرم مدینه دانسته شده است. برخی از تاریخ نگاران و جغرافی شناسان نخستین، به دلیل شناخت نداشتن از منطقه، وجود کوهی به این نام را در مدینه منکر شده و نام آن در روایت یاد شده را برآمده از تصحیف دانسته اند. بعضی لفظ ثور در روایت را به کوه ثور در مکه تطبیق داده و منظور از حدیث را الحاق شهر مدینه به مکه به جهت حرم بودن دانسته اند. گروهی دیگر ویژگی های جغرافیایی کوه یاد شده در حدیث را بر کوهی به نام تیاب یا خزان در شش کیلومتری مسجد نبوی تطبیق کرده اند و باور دارند که کوه ثور در جایی دیگر در مسیر مزارع الخلیل در جهت شمالی مدینه قرار دارد.
ثور از منظر مورخان
فیروزآبادی (م. ۸۱۷ق.) و ابن حجر عسقلانی (م. ۸۵۲ق.) موقعیت این کوه را در مدینه تثبیت نموده اند. مدینه شناسانی چون مطری (م. ۷۴۱ق.) و سمهودی (م. ۹۱۱ق.) به وجود کوهی بدین نام در مدینه تصریح کرده اند. برای زدودن ابهام و تعیین موقعیت دقیق حرم مدنی از سوی حکومت سعودی به سال ۱۳۷۸ق. کمیته تخصصی تشکیل شد و حدود حرم مدنی را تعیین کرد. بر پایه تحقیق این کمیته، حد شمالی حرم مدنی همان کوه ثور نزدیک احد است.
wikifeqh: کوه_ثور_مدینه