کاخ اپادانا

لغت نامه دهخدا

( کاخ آپادانا ) کاخ آپادانا. [ خ ِ ] ( اِخ ) از کاخهای دوره هخامنشیان در تخت جمشید. در رساله «شرح اجمالی آثار تخت جمشید» آمده : کاخ عظیمی است که ستونهای بلند و پلکانهای مفصل آن مهمترین آثار موجود تخت جمشید بشمار میرود. کاخ مزبور از طرف شمال و مشرق بحیاط وسیعی مشرف بوده در هر یک از آن دو سمت پلکانهای مفصلی داشته است.
پلکان شمالی چون از قدیم الایام بیرون از خاک بوده خرابی و آسیب زیاد به آن وارد آمده است و پلکان شرقی چون طی قرون متمادی خاک آن را فراگرفته سالمتر و بهتر باقی مانده است. رجوع بدو شکل زیر شود.
در هر دو پلکان سراسر یک بدنه صف افسران و سربازان و مراسم مربوط بسلام ارتش شاهنشاهان هخامنشی نموده شده. در ردیف بالا نقش عرابه ها و اسبهای سلطنتی و کرسی مخصوص شاهنشاه و در دو ردیف پائین ، تصویر افسران و بزرگان درباریک درمیان یکی پارس و یکی مادی بنظر میرسد و در قسمت جلو صورت عده ای از سربازان جاویدان که سربازان خاص شاهنشاه بوده اند در سه ردیف دیده میشود. در بدنه وسط پلکان نقش هشت سرباز نیزه دار که باز یکی پارسی و یکی مادی باشد حجاری گردیده است. در بدنه بزرگ دیگربیست و سه مجلس ، هر مجلس شامل تصویر نمایندگان یکی از ملل تابعه ایران با لباس و هیئت مخصوص و هدایائی که جهت شاهنشاه عرضه میدارند ترتیب داده شده است. دست نفر مقدم هر دسته از نمایندگان را یک حاجب پارسی یا مادی گرفته برای باریافتن بحضور شاهنشاه میبرد و پشت سر وی سایر نمایندگان آن ملت هدایای خود را می آورند. وضع نقوش برجسته را در پلکانهای دو ایوان شمالی و شرقی آپادانا طوری ترتیب داده اند که مانند تمام نقوش برجسته تخت جمشید در یک طرف جانب راست و در طرف دیگر پهلوی چپ اشخاص بخوبی نمودار باشد و بدین ترتیب برای علاقه مندان بمطالعه وضع لباس ملل مختلف و افسران هخامنشی موضوع های بسیار شیرین و دلچسب فراهم میباشد.
شرح نقوش برجسته ملل تابع ایران بر بدنه پلکان بزرگ جبهه شرقی آپادانا: چون یکی از جالب ترین و دلنشین ترین آثار تخت جمشید همین قسمت اخیر یعنی بیست و سه مجلس شامل تصاویر ملل تابعه ایران در حال عرضه داشت هدایای خود و باریافتن به حضور شاهنشاه هخامنشی میباشد، لذا از روی نقوش بدنه بزرگ پلکان شرقی آپادانا، در قسمتی که تصاویر ملل مزبور نموده شده است نظر به سالمتر ماندن آنها ذیلاً بمعرفی هر یک ازاقوام تابع ایران می پردازد: همانطور که فوقاً اشاره نمود تصاویر این ملل در بیست و سه مجلس ترتیب داده شده. از این بیست و سه مجلس هفت مجلس در ردیف بالا قرار دارد: مجلس اول نمایندگان مادیان ، مجلس دوّم نمایندگان خوزیان ، مجلس سوم پارتیان ، مجلس چهارم. ملتی شبیه به پارتیان یعنی سغدیان یا باختریان ، مجلس پنجم مصریان ( که نیمه بالای بدنشان ریخته و از میان رفته است. ( در مجلس ششم و هفتم ظاهراً نمایندگان زرنکا ( سیستان کنونی ) و خوارزمیان نمودار هستند.بیشتر بخوانید ...

فرهنگ فارسی

( کاخ آپادانا ) از کاخهای دوره هخامنشیان تخت جمشید

پیشنهاد کاربران

بپرس