پیمان منع گسترش سلاح های هسته ای (Nuclear Non-Proliferation Treaty)
(یا: اِن پی تی) پیمانی منعقدشده در ۱۹۶۸، با هدف محدود کردن گسترش جنگ افزارهای هسته ای. به موجب این پیمان، امضاکنندگانی که جزو قدرت های هسته ای بودند (روسیه، انگلستان، و ایالات متحدۀ امریکا) وعده دادند که در جهت خلع سلاح هسته ای حرکت کنند و فناوری نظامی هسته ای را در اختیار کشورهای غیر هسته ای قرار ندهند؛ ۵۹ کشور دیگر نیز آن را امضا کردند. امضاکنندگان متعهد شدند که به توسعۀ جنگ افزارهای هسته ای خود مبادرت نکنند. این پیمان در ۱۹۷۰ به اجرا درآمد و مدّت ۲۵ سال تداوم یافت. سپس با امضای ۱۷۴ کشور در مه ۱۹۹۵ تجدید و برای مدتی نامحدود تمدید شد و دو کشور دیگر صاحب جنگ افزار هسته ای، فرانسه و چین، بدان پیوستند. تاکنون فقط سیزده کشور این پیمان را امضا نکرده اند، ولی سه کشور از این میان (رژیم اشغالگر قدس، هند، و پاکستان) به توانایی هسته ای دست یافته اند. در ۱۹۹۸، هند و پاکستان، پس از آزمایش موفقیت آمیز جنگ افزارهای هسته ای خود، به قدرت های هسته ای تبدیل شدند. افریقای جنوبی پیش از امضای این پیمان در ۱۹۹۱ داوطلبانه شش بمب هسته ای خود را نابود کرد، و آرژانتین و برزیل هم، با به قدرت رسیدن حکومت های مردم سالار در آن دو کشور در دهۀ ۱۹۸۰، از برنامه های خود برای تولید بمب دست کشیدند. ضامن اجرای این پیمان سازمان ملل متحد است. کرۀ شمالی در ۱۹۹۳ به بازرسان سازمان ملل اجازه نداد که نیروگاه های غیرنظامی هسته ای آن را بازرسی کنند و این کار به بروز بحرانی بین المللی منجر شد. در عراق نیز، در پی جنگ ۱۹۹۲ خلیج فارس، بازرسان ملل متحد با مشکلات مشابهی روبه رو شدند که البته عراقی ها در نهایت اجازۀ بازرسی دادند. در سپتامبر ۱۹۹۷، روسیه پذیرفت که تا سال ۲۰۰۰ تولید پلوتونیوم را برای ساخت سلاح های هسته ای متوقف کند و ایالات متحده نیز پرداخت ۱۵۰میلیون دلار هزینۀ تبدیل جنگ افزارهای هسته ای روسیه به تجهیزات غیرنظامی را متقبل شد. در ژوئن سال ۲۰۰۰، روسیه و ایالات متحده پذیرفتند که هر یک طی بیست سال آینده ۳۴ تن پلوتونیوم تسلیحاتی خود را نابود کنند.
(یا: اِن پی تی) پیمانی منعقدشده در ۱۹۶۸، با هدف محدود کردن گسترش جنگ افزارهای هسته ای. به موجب این پیمان، امضاکنندگانی که جزو قدرت های هسته ای بودند (روسیه، انگلستان، و ایالات متحدۀ امریکا) وعده دادند که در جهت خلع سلاح هسته ای حرکت کنند و فناوری نظامی هسته ای را در اختیار کشورهای غیر هسته ای قرار ندهند؛ ۵۹ کشور دیگر نیز آن را امضا کردند. امضاکنندگان متعهد شدند که به توسعۀ جنگ افزارهای هسته ای خود مبادرت نکنند. این پیمان در ۱۹۷۰ به اجرا درآمد و مدّت ۲۵ سال تداوم یافت. سپس با امضای ۱۷۴ کشور در مه ۱۹۹۵ تجدید و برای مدتی نامحدود تمدید شد و دو کشور دیگر صاحب جنگ افزار هسته ای، فرانسه و چین، بدان پیوستند. تاکنون فقط سیزده کشور این پیمان را امضا نکرده اند، ولی سه کشور از این میان (رژیم اشغالگر قدس، هند، و پاکستان) به توانایی هسته ای دست یافته اند. در ۱۹۹۸، هند و پاکستان، پس از آزمایش موفقیت آمیز جنگ افزارهای هسته ای خود، به قدرت های هسته ای تبدیل شدند. افریقای جنوبی پیش از امضای این پیمان در ۱۹۹۱ داوطلبانه شش بمب هسته ای خود را نابود کرد، و آرژانتین و برزیل هم، با به قدرت رسیدن حکومت های مردم سالار در آن دو کشور در دهۀ ۱۹۸۰، از برنامه های خود برای تولید بمب دست کشیدند. ضامن اجرای این پیمان سازمان ملل متحد است. کرۀ شمالی در ۱۹۹۳ به بازرسان سازمان ملل اجازه نداد که نیروگاه های غیرنظامی هسته ای آن را بازرسی کنند و این کار به بروز بحرانی بین المللی منجر شد. در عراق نیز، در پی جنگ ۱۹۹۲ خلیج فارس، بازرسان ملل متحد با مشکلات مشابهی روبه رو شدند که البته عراقی ها در نهایت اجازۀ بازرسی دادند. در سپتامبر ۱۹۹۷، روسیه پذیرفت که تا سال ۲۰۰۰ تولید پلوتونیوم را برای ساخت سلاح های هسته ای متوقف کند و ایالات متحده نیز پرداخت ۱۵۰میلیون دلار هزینۀ تبدیل جنگ افزارهای هسته ای روسیه به تجهیزات غیرنظامی را متقبل شد. در ژوئن سال ۲۰۰۰، روسیه و ایالات متحده پذیرفتند که هر یک طی بیست سال آینده ۳۴ تن پلوتونیوم تسلیحاتی خود را نابود کنند.
wikijoo: پیمان_منع_گسترش_سلاح_های_هسته_ای