[ویکی نور] هادی المضلین (در علم کلام). "هادی المضلین"، از کتاب هایی که منسوب به حاج ملاهادی سبزواری است؛ ولی در واقع از ایشان نیست، چون در هیچ یک از فهرست هایی که از آثار وی ارائه شده، نامی از این کتاب وجود ندارد. علاوه بر آن در این کتاب حرکت جوهری ملاصدرا، رد می شود، در حالی که مرحوم حاجی از طرفداران نظریه حرکت جوهری به شمار می رود. شاید بتوان احتمال داد که این کتاب اثر یکی از متکلمان معاصر باشد، به هر حال اثر حاضر در یک مقدمه و پنج باب تدوین شده است و اینک به بیان محتوای ابواب کتاب می پردازیم.
باب اول: در توحید است و غرض اصلی در این باب دانستن سه چیز است: 1- اثبات توحید واجب الوجود. 2- اثبات وحدت ذات الوهیت. 3- اثبات توحید خدای تعالی. در اثبات توحید واجب الوجود هیچ حجتی قوی تر از مشاهده ی صنع و نکات خفیه که در آنها ملاحظه و مشاهد می شود، نخواهد بود، صنع به غیر صانع محال است، همچنین از عبور و مرور قافله که پیوسته از عدم، به وجود می آید، استدلال به حی بودن قافله سالار می کنیم و از برای او هیچ وقت زوال و فنا نخواهد بود.
دلیل برای اثبات وحدت ذات الوهیت رابطه کل مخلوقات با یکدیگر است و همین رابطه میان عموم مخلوق دلیل بر وحدت حقیقت خالق است که خلق نمودن از مصدر واحد است، مولف در اثبات توحید بیان می کند که معنی توحید غیر از معنی وحدت است، معنی توحید اتحاد است و به این معنی که او با مخلوقات خود در مرتبه ای هستند که گویا شی واحد هستند و علم الوهیت به اشیاء دلیل بر توحید و معیت و اتصال او با مخلوق خودش است. البته این اتصال مانند اتصال هیاکل جسمانیه نیست، بلکه به امتزاج معنوی روحانی می باشد، چون هر گاه خارج از اشیاء بود، علم و قدرت و احاطه و استیلاء به مخلوقات نداشت، لازم به ذکر است که در قرآن کریم آیات زیادی وجود دارد که به طور صریح توحید باری تعالی را اثبات می کند.
باب دوم: درباره عدل است به نظر مولف اگر شخص بصیر از روی تامل و انصاف نظر کند، می داند که در حق او هر چه شده از روی عدل و انصاف شده است و اگر حکمت بعضی را فهم ننماید، حجت بر عدم حکمت و مصلحت قرار ندهد، بلکه فهم خود را در ادراک آن قاصر بداند، بعضی از جهات در فقر و غنای افراد ایراد می گیرند، در حالی که نمی دانند که بهترین مربی فقر است، زیرا فقر محرک آدمی به دست کسب کمال و جمع هنر است، یکی از راه های عدل آن است که شخص معتقد شود که اجرای تقدیر با خدای تعالی است، ولی اموری که مقتضی حسن تقدیر و سوء تقدیر می شود، منوط به اختیار آدمی است.
باب سوم: در بیان نبوت و ولایت است که خود دارای دو فصل است. مولف در فصل اول درباره ی نبوت و ولایت محمد و آل محمد(ص) بحث مبسوطی به عمل می آورد و در فصل دوم به بطلان معاندین اهل بیت عصمت و طهارت می پردازد.
باب اول: در توحید است و غرض اصلی در این باب دانستن سه چیز است: 1- اثبات توحید واجب الوجود. 2- اثبات وحدت ذات الوهیت. 3- اثبات توحید خدای تعالی. در اثبات توحید واجب الوجود هیچ حجتی قوی تر از مشاهده ی صنع و نکات خفیه که در آنها ملاحظه و مشاهد می شود، نخواهد بود، صنع به غیر صانع محال است، همچنین از عبور و مرور قافله که پیوسته از عدم، به وجود می آید، استدلال به حی بودن قافله سالار می کنیم و از برای او هیچ وقت زوال و فنا نخواهد بود.
دلیل برای اثبات وحدت ذات الوهیت رابطه کل مخلوقات با یکدیگر است و همین رابطه میان عموم مخلوق دلیل بر وحدت حقیقت خالق است که خلق نمودن از مصدر واحد است، مولف در اثبات توحید بیان می کند که معنی توحید غیر از معنی وحدت است، معنی توحید اتحاد است و به این معنی که او با مخلوقات خود در مرتبه ای هستند که گویا شی واحد هستند و علم الوهیت به اشیاء دلیل بر توحید و معیت و اتصال او با مخلوق خودش است. البته این اتصال مانند اتصال هیاکل جسمانیه نیست، بلکه به امتزاج معنوی روحانی می باشد، چون هر گاه خارج از اشیاء بود، علم و قدرت و احاطه و استیلاء به مخلوقات نداشت، لازم به ذکر است که در قرآن کریم آیات زیادی وجود دارد که به طور صریح توحید باری تعالی را اثبات می کند.
باب دوم: درباره عدل است به نظر مولف اگر شخص بصیر از روی تامل و انصاف نظر کند، می داند که در حق او هر چه شده از روی عدل و انصاف شده است و اگر حکمت بعضی را فهم ننماید، حجت بر عدم حکمت و مصلحت قرار ندهد، بلکه فهم خود را در ادراک آن قاصر بداند، بعضی از جهات در فقر و غنای افراد ایراد می گیرند، در حالی که نمی دانند که بهترین مربی فقر است، زیرا فقر محرک آدمی به دست کسب کمال و جمع هنر است، یکی از راه های عدل آن است که شخص معتقد شود که اجرای تقدیر با خدای تعالی است، ولی اموری که مقتضی حسن تقدیر و سوء تقدیر می شود، منوط به اختیار آدمی است.
باب سوم: در بیان نبوت و ولایت است که خود دارای دو فصل است. مولف در فصل اول درباره ی نبوت و ولایت محمد و آل محمد(ص) بحث مبسوطی به عمل می آورد و در فصل دوم به بطلان معاندین اهل بیت عصمت و طهارت می پردازد.
wikinoor: هادی_المضلین_(در_علم_کلام)
[ویکی شیعه] هادی المضلین (کتاب). هادی المُضِلّین فی اُصول الدّین (راهنمای گمراهان در اصول دین) رساله ای فارسی در علم کلام منسوب به عالم شیعه قرن سیزدهم، ملا هادی سبزواری. برخی معتقدند چون نام این رساله در هیچ یک از فهرست آثار محقق سبزواری یافت نمی شود متعلق به ایشان نیست. این اثر در یک مقدمه و پنج باب تدوین شده است.
ملاهادی سبزواری (۱۲۱۲-۱۲۸۹ هجری قمری) متخلص به «اسرار»، حکیم، شاعر و عارف شیعی عصر قاجار و بزرگترین فیلسوف قرن سیزدهم است که در سبزوار متولد شد و در همانجا بدرود حیات گفت. حاجی سبزواری به لحاظ زمانی متعلق به نسل پنجم بعد از ملاصدرا است.
درباره مؤلّف هادی المضلّین، نمی توان حکم قطعی داد و دو احتمال وجود دارد:
ملاهادی سبزواری (۱۲۱۲-۱۲۸۹ هجری قمری) متخلص به «اسرار»، حکیم، شاعر و عارف شیعی عصر قاجار و بزرگترین فیلسوف قرن سیزدهم است که در سبزوار متولد شد و در همانجا بدرود حیات گفت. حاجی سبزواری به لحاظ زمانی متعلق به نسل پنجم بعد از ملاصدرا است.
درباره مؤلّف هادی المضلّین، نمی توان حکم قطعی داد و دو احتمال وجود دارد:
wikishia: هادی_المضلین_(کتاب)