مسند

[ویکی فقه] مسند، از اصطلاحات علم حدیث بوده و به کتاب حدیثی اطلاق می شود که در آن روایات، به ترتیب صحابه جمع آوری شده باشد.
«مسند»، کتاب حدیثی است، که روایات در آن به ترتیب صحابه جمع آوری شده باشد؛ بدین معنا که روایات را بر اساس آخرین راوی که صحابی پیامبر و یا صحابی ائمه (علیه السّلام) است، (به صورت الفبایی یا غیر الفبایی) قرار داده باشند. جدید ترین مسندی که به این سبک تالیف شده، المسند الجامع است. یکی از ناموران معاصر علم الحدیث می نویسد: «اولین کسی که احادیث را بر اساس «مسند» جمع آوری کرد، «ابوداوود طیالسی» (متوفای ۲۰۴ هـ. ق) است، که دیگران از وی پیروی کرده اند.» بزرگترین مسانید، مسند امام «احمد بن حنبل» (متوفای ۲۴۱ هـ. ق) و شامل بیش از سی هزار حدیث است.
اعتبارات مسند
مسند (به فتح نون) اعتبارات سه گانه دارد:۱. اسناد، مصدر میمی است؛ مثل «مسند شهاب» و «مسند فردوس» که مراد، اسانید احادیث آنهاست.۲. کتابی است که روایات صحابه در آن گردآوری شده باشد؛ در این صورت اسم مفعول خواهد بود و از همین بخش است، احادیثی که به یکی از معصومان منتهی می شود؛ مثل مسند امام موسی بن جعفر (علیه السّلام) و به آن مسانید یا مساند گفته می شود.۳. حدیث مسند که از اقسام حدیث مشترک خواهد بود.
عناوین مرتبط
اصطلاحات حدیثی؛ اصطلاحات برون حدیثی؛ اصطلاحات درون حدیثی؛ اصطلاحات رایج محدثان.

[ویکی اهل البیت] کلید واژه: مسند، مسند نویسی، مسندهای ائمه علیهم السلام، اصطلاحات حدیثی
واژه مُسْنَد اسم مفعول (صفت مفعولی) از اَسْنَدَ و جمع آن مَسانِد و مسانید است. به معنای "چیزی که به آن تکیه شود". چنانکه ابن منظور گوید: «هرچیزی که چیزی را به آن تکیه دهی، آن چیز مُسْنَد است». و به طور کلی چیزی که قابل اعتماد باشد، مسند نامیده می شود.
حدیثی را که دارای سند متصل به گوینده آن باشد (حدیث مسند) می گویند؛ بدین گونه که راوی بدون واسطه، حدیث را از راوی پیشین گرفته و نقل کرده تا به معصوم علیه السلام رسیده است.
از حدیث مسند به حدیث متصل، موصول و مُعَنعَن نیز تعبیر کرده اند؛ در برابر حدیث منقطع.
گاهی (مسند) وصف کتاب است و در این صورت به کتابی که در آن احادیث به ترتیب صحابه (یعنی: نخستین مرجع در اسناد حدیث پس از پیامبر) گرد آمده باشد. یا به مجموعه ای از احادیث نبوی که یک راوی آن ها را از آن حضرت نقل کرده باشد، اطلاق می گردد.
برخی از کتاب های مسند با این تعریف عبارتند از:
در اصطلاح قرن های متأخر مسند به کتابی گفته می شود که مشتمل بر احادیث یک امام علیه السلام باشد و ضرورتی ندارد که حتماً و تنها آن ها را از رسول خدا صلی الله علیه و آله نقل کرده باشد. مثلاً کتاب (مسند الامام الرضا علیه السلام) یا (مسند الامام الهادی علیه السلام)، (مسند الامام العسکری علیه السلام) و... این گونه کتاب ها به قصد گردآوری تمام احادیث یک امام نگارش یافته و مقصود آن نیست که تمام احادیث آن از رسول خدا صلی الله علیه و آله نقل شده باشد.
مسند امام علی علیه السلام

مسند (حدیث). مُسْنَد (حدیث)
اصطلاحی در علم حدیث، به معنی حدیث یا روایتی که اِسناد آن کامل باشد. به عبارت دیگر سلسله راویان آن تا معصوم (پیامبر و ائمه) پیوسته و متصل باشد و نام تمام راویان در آن ذکر شده و هیچ گونه قطع یا سقطی در آن رخ نداده باشد. به این گونه احادیث روایت متصل یا موصول هم گفته می شود. ثقه بودن تمام راویان در احادیث مسند شرط نیست، و هرگاه تمام راویان ثقه هم باشند به آن حدیث صحیح می گویند. برخی از مسندهای مشهور عبارت اند از مسند احمد بن حنبل و مسند دارمی. نیز ← داریة الحدیث

مسند (دستور زبان). مُسْنَد (دستور زبان)
یکی از سه جزء اصلی جملۀ اسنادی (ربطی)، مسند است که آن کلمه یا گروه کلمات (← وابسته) در گزارۀ جمله می آید و مفهومِ آن به مسندالیه نسبت داده می شود، مثلِ «زبانی کنایی» در جملۀ «زبان فارسی زبانی کنایی است». مسند غالباً صفت است، اما اسم یا ضمیر هم گاهی نقش مسندی می گیرند، مثلِ «نام او حسین است»، «من فلانی هستم».