فارس نامه ابن بلخی

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] فارس نامه ابن بلخی (کتاب). «فارس نامه ابن بلخی»، جزء تاریخ و جغرافیای محلی عمومی منطقه فارس، مربوط به اوایل قرن ششم هجری قمری محسوب می شود.
این کتاب، قدیمی ترین کتابی است که اطلاعات جامع و منحصر به فردی را در باره فارس، به زبان فارسی و با انشایی سلیس و روان و در شیوه ای موجز و دل نشین به اهل فضل و ادب عرضه داشته است و از زمان تالیف، به عنوان منبعی معتبر در شناخت فارس، مورد قبول و استفاده پژوهش گران و صاحب نظران قرار گرفته است.نویسنده فارس نامه در مقدمه ی کتاب، هدف از نگارش آن را توصیف وضعیت تاریخی و جغرافیایی فارس در جهت آگاه کردن سلطان سلجوقی از موقعیت این ایالت عنوان می کند.
ساختار کتاب
کتاب، با مقدمه مصحح و مقدمه لسترنج و نیکلسون آغاز شده است. فصل بندی کتاب، بدین گونه است که پس از گفت وگویی کوتاه از مسائل اداری ولایت، وصف نواحی مختلف و راه های عمده آن را می آورد، آن گاه مطالب مختلفی از قبایل مقیم ولایت و به دنبال آن، سخن از خراج به میان می آورد.
گزارش محتوا
نخستین تاریخ محلی فارس، فارس نامه ابن بلخی است. این اثر، در نوع خود تاریخ ایالت فارس است و رویکردی ایالتی و نه شهری دارد. این اثر، از معدود آثاری است که مطالب حشو و زائد ندارد و مشحون از اطلاعات جالب و بدیع اجتماعی، اقتصادی و تاریخی است، ولی بیشتر مبتنی بر مباحث جغرافیایی و فرهنگی است تا تاریخی.ابن بلخی، مؤلف کتاب، در اصل اهل بلخ بوده است. جدش در ابتدای دولت سلجوقی به فارس آمد و شغل استیفای آن جا به وی واگذار شد. این موقعیت، باعث شد تا وی اطلاعات زیادی از مسائل مالی و دیوانی ایالت فارس داشته باشد. از مؤلف کتاب، اطلاعات چندانی در دست نیست، جز اینکه وی از دیوانیان عصر در ایالت فارس بود. مؤلف، علت اقدام به تالیف کتاب را علاقه سلطان محمد بن ملک شاه (۵۱۱- ۴۹۸ ق)، در باره اطلاع از اوضاع سرزمین پارس که خاستگاه ملوک فرس بود، دانسته است؛ از این رو، در حدود سال ۵۰۰ ق/ ۱۱۰۷ م، به تالیف آن اقدام کرد.
← بخش های کتاب
...

[ویکی نور] فارس نامه ابن بلخی، جزء تاریخ و جغرافیای محلی عمومی منطقه فارس، مربوط به اوایل قرن ششم هجری قمری محسوب می شود. این کتاب، قدیمی ترین کتابی است که اطلاعات جامع و منحصربه فردی را در باره فارس، به زبان فارسی و با انشایی سلیس و روان و در شیوه ای موجز و دل نشین به اهل فضل و ادب عرضه داشته است و از زمان تألیف، به عنوان منبعی معتبر در شناخت فارس، مورد قبول و استفاده پژوهش گران و صاحب نظران قرار گرفته است.
نویسنده فارس نامه در مقدمه ی کتاب، هدف از نگارش آن را توصیف وضعیت تاریخی و جغرافیایی فارس در جهت آگاه کردن سلطان سلجوقی از موقعیت این ایالت عنوان می کند.
کتاب، با مقدمه مصحح و مقدمه لسترنج و نیکلسون آغاز شده است. فصل بندی کتاب، بدین گونه است که پس از گفت وگویی کوتاه از مسائل اداری ولایت، وصف نواحی مختلف و راه های عمده آن را می آورد، آن گاه مطالب مختلفی از قبایل مقیم ولایت و به دنبال آن، سخن از خراج به میان می آورد.
نخستین تاریخ محلی فارس، فارس نامه ابن بلخی است. این اثر، در نوع خود تاریخ ایالت فارس است و رویکردی ایالتی و نه شهری دارد. این اثر، از معدود آثاری است که مطالب حشو و زائد ندارد و مشحون از اطلاعات جالب و بدیع اجتماعی، اقتصادی و تاریخی است، ولی بیشتر مبتنی بر مباحث جغرافیایی و فرهنگی است تا تاریخی.
ابن بلخی، مؤلف کتاب، در اصل اهل بلخ بوده است. جدش در ابتدای دولت سلجوقی به فارس آمد و شغل استیفای آن جا به وی واگذار شد. این موقعیت، باعث شد تا وی اطلاعات زیادی از مسائل مالی و دیوانی ایالت فارس داشته باشد. از مؤلف کتاب، اطلاعات چندانی در دست نیست، جز اینکه وی از دیوانیان عصر در ایالت فارس بود. مؤلف، علت اقدام به تألیف کتاب را علاقه سلطان محمد بن ملک شاه (511 - 498ق)، در باره اطلاع از اوضاع سرزمین پارس که خاستگاه ملوک فرس بود، دانسته است؛ ازاین رو، در حدود سال500ق / 1107م، به تألیف آن اقدام کرد.

پیشنهاد کاربران

بپرس