عقیق

[ویکی فقه] عقیق، نوعی سنگ قیمتی با رنگهای گوناگون، همچون سرخ ، زرد و سفید از میقاتها است.
عقیق از سنگهای با ارزش و دارای خواص گوناگون است. در روایات متعدد به استفاده از انگشتری عقیق سفارش شده است. از امام باقر علیه السّلام نقل شده است که فرمود: «هرکس از شیعیان ما انگشتر عقیق در دست کند، جز خیر و نیکی و فراوانی روزی و سلامتی از انواع بلاها نبیند. انگشتر عقیق امانی است از پادشاه ستمگر و از هرچه که انسان از آن بیم دارد و دوری می جوید». همچنین در روایات، زدودن فقر و نفاق ، نیک فرجامی، برآورده شدن حوایج و دفع غم و اندوه از خواص عقیق برشمرده شده است.
احکام مرتبط
از احکام عقیق به معنای نخست در بابهای طهارت ، صلات ، خمس و تجارت سخن گفته اند.
← در صلات
۱. ↑ وسائل الشیعة، ج۵، ص۸۸.
...

عَقیق ( به انگلیسی: Agate ) گونه ای گوهرسنگ است که از کوارتز و سنگ یمانی تشکیل شده و دارای انواع و رنگ های متنوعی است. [ ۱] عقیق ها به طور معمول، در میان سنگ های دگرگون شده و سنگ های آتشفشانی، شکل می گیرند. [ ۲] بر پایهٔ تحقیقات باستان شناسی، نخستین موارد استفادهٔ بشر از عقیق، به هزاره سوم پیش از میلاد و تمدن دره سند بازمی گردد. در یونان باستان، از عقیق ها به منظور ساخت جواهر و زیورآلات، استفاده می شد. عقیق همچنین برای ساخت مُهر و نشان های ویژه برای جنگجویان یونانی، مورد استفاده بوده است. [ ۳]
ترکیب شیمیایی اصلی عقیق، SiO۲ یا سیلیسیم دی اکسید است. گاهی در فرایند تشکیل عقیق، عناصرشیمیایی دیگری نظیر آلومینیوم، آهن، منیزیم، کلسیم، نیکل، کروم در کنار آن قرار گرفته و وارد ساختار بلورین عقیق می شوند. این پدیده ممکن است باعث ایجاد انواع و رنگ های گوناگون عقیق شود. [ ۴] عقیق، درخشنده و دارای ساختاری بلورین است و گونه ای از آن که دارای مقدار زیادی میکا است، دلربا نامیده می شود. [ ۵] شکل بلورهای عقیق، نازک و شش گوش است. این کانی در پتاسیم هیدروکسید ( KOH ) حل می شود.
عقیق ها معمولاً به صورت دانه هایی در حفره ها و منافذ موجود در سنگ های آتشفشانی یافت می شوند. [ ۶] این حفره ها محل خروج گازها از گدازه های آتش فشانی در حال سرد شدن هستند که در نهایت منجر به ایجاد یک بافت حفره ای و متخلخل در سنگ های آتش فشانی می شود. [ ۷] با ورود مایعات مملو از سیلیس به این حفره ها، مراحل شکل گیری عقیق، آغاز می شود. نخست، لایه نازکی از عقیق، موسوم به لایهٔ پرایمر یا آغازگر، سراسر سطوح حفره و دیواره های داخلی آن را می پوشاند. [ ۸] در ادامه، شکل گیری ساختار بلورین عقیق به آرامی ادامه پیدا می کند. [ ۹] وضعیت و شرایط تشکیل عقیق ها و ترکیبات شیمیایی موجود در محیط، باعث تولید انواع متنوعی عقیق با ویژگی ها، نقش و نگارها و الگوهای رنگی متفاوت می شود. به عنوان مثال، اگر مایعات حاوی سیلیس، به طور کامل، حفره را پُر نکنند، نوعی عقیق به نام عقیق توخالی ( Hollow agate ) ساخته می شود. چنان چه در هنگام تشکیل عقیق، اکسیدهایی از آهن یا منگنز در محل موجود باشد، ممکن است در نهایت، سنگی دارای رگه های سبز با نام عقیق خزه ای یا عقیق شجر ایجاد شود. [ ۱۰] [ ۱۱]

عَقیق
عَقیق
سنگی نسبتاً کمیاب، نیمه قیمتی و زیبا، دارای دو یا چند رگۀ رنگین، در رنگ ها و انواع مختلف. از عقیق، که نوعی کُوارتز است، به سبب زیبایی اش، در ساختن جواهرات و زیورآلات استفاده می شود. همچنین، از آن جا که بخار آب و رطوبت باعث تغییر شکل آن نمی شود، در ساخت ابزار و تجهیزات علمی مانند ترازوهای دقیق و سنگ زنیِ نمونه های سنگ در آزمایشگاه ها کاربرد دارد. نیز به خاطر سخت بودن این سنگ، از آن برای صیقل کاری و پرداختِ طلاکاری های شیشه و سرامیک استفاده می کنند. انسان های اولیه بعضاً ابزارهایی چون پیکان، دشنه و سوزن را از این سنگ می ساختند. از انواع مختلف عقیق است: عقیق سفید، که انیدرید سیلیسیوم ناخالص را گویند؛ آگت که رگه های تیره دارد؛ عقیق سلیمانی دارای خط های سفید یا سیاه؛ عقیق احمری با رگه های سفید و سرخ؛ عقیق جگری که دی اکسید سیلیسیوم قرمز رنگ را گویند. برخی منابع عقیق ها را چنین دسته بندی کرده اند: عقیق نواری با نوارهایی رنگین در امتداد خطوطی مستقیم؛ عقیق باباقوری (سنگ سلیمان) با رگه هایی معمولاً سیاه و سفید و یا سرخ و سفید؛ عقیق چشمی (حلقه ای) با نوارهای مدوّر رنگین؛ عقیق مکزیکی یا سیکلوپس (در اساطیر یونان، غولی با یک چشم) با حلقه ای رنگین شبیه چشم؛ و عقیق خزه ای با رگه هایی سبز رنگ. بهترین و مرغوب ترین عقیق ها در یمن، هند و برزیل یافت شده است. در امریکای شمالی و جنوبی، اروپا، استرالیا و افریقای جنوبی نیز می توان انواع دیگر عقیق را یافت. بنابر روایات مشهور، نیکوترین عقیق ها، که سرخ و شفاف است، در یمن و ساحل بحر روم یافت می شود. از عقیق به صورت نگین بر روی انگشتری نیز استفاده می شود، و در کتب حدیث از پیامبر اسلام (ص) و امامان شیعه(ع) در این باره بسیار نقل شده است. انگشتری عقیق یمانی در خاورمیانه معروف است.

عقیق (جغرافیا). عَقیق (جغرافیا)
نام چند وادی، دره، معدن و نقاط دیگر در عربستان. معروف ترین عقیق دره ای است در غرب مدینه که با حَرَّة الوَربه از آن جا جدا می شود و در امتداد شمالی به وادی الحمض می رسد. پس از ریزش باران های شدید و جریان آب از کوه عَیر در جنوب مدینه بر کرانۀ راست عقیق، این وادی چنان پرآب می شود که آن را با فرات قیاس می کنند؛ امّا بعد از قطع باران فقط چاه های آب باقی می ماند. در صدر اسلام، جادۀ مدینه به مکه از عقیق به ذوالحُلَیفه می گذشت. گویند علاقۀ پیغمبر اسلام(ص) به عقیق چنان بود که آن جا را «وادی مبارک» می خواند و به امر خداوند، در آن محل نماز گزارد. شاعران در وصف عقیق چکامه ها سروده اند، به ویژه دربارۀ بئر رومه، که عثمان آن را از مالک یهودی اش خرید و آب چاه را به مسلمانان داد. آب عقیق چنان گوارا بود که برای هارون الرشید به ارمغان می بردند. عقیقی دیگر به نام عقیق ذات عِرق نیز در حوالی شمال طائف، در امتداد میانی رشته کوه های حجاز هست که آب آن به باتلاق عاقول (میان مکه و مدینه) می ریزد. در گذشته از چند عقیق دیگر نیز یاد شده است، از جمله عقیق یمامه یا عقیق تَمره.