شام

/SAm/

مترادف شام: شامگاه، شب، عشا، فلق، لیل، غذای شب

متضاد شام: بامداد

معنی انگلیسی:
dinner, meat, supper, din-din, evening

لغت نامه دهخدا

( شآم ) شآم. [ ش َ ] ( اِخ ) نام کشوری است. ( صحاح اللغة ). تحریری از شام باشد. رجوع به شام شود. || ( ص نسبی ) منسوب به شام که شامی نیز خوانند. ( از اقرب الموارد ). رجوع به شامی شود.
شام. ( اِ ) شبانگاه. بتازیش مغرب خوانند. ( شرفنامه منیری ). آخر روز. ( بهار عجم ). اول شب که تاریک است. ( فرهنگ نظام ). شبانگاه یعنی وقت مغرب. ( مؤید الفضلاء ). عشا و زمانی که تاریکی شب بروز کند تا هنگام خفتن. ( ناظم الاطباء ). عِشاء. اول تاریکی شبانگاه که مابین مغرب و عتمه باشد یا از زوال آفتاب تا طلوع فجر. ( منتهی الارب ). مساء. مقابل غداة و بامدادان. عشیة :
از چاشت تا بشام ترا نیست ایمنی
گر مر تراست مملکت از چاچ تا به شام.
ناصرخسرو.
چند پوشاند ز گاه صبح تا هنگام شام
خاک را خورشید صورت گشتن این رنگین ردا.
ناصرخسرو.
دوش تا هنگام صبح از وقت شام
برکف دستم ز فکرت بود جام
آمد از مشرق سپاه شاه زنگ
چون شه رومی فروشد زیر شام.
ناصرخسرو.
رمضان آمد و هر روزه گشا را گه شام
به یکی دست نواله است و دگر دست فقاع.
سوزنی.
هم از شام صبح سعادت رسید
ز اطراف چین تا به اکناف شام.
سوزنی.
فکند بایدم از خدمت مه روزه
جماع صبح بصبح و جماع شام بشام.
سوزنی.
با یاد تو زهر بر شکر خندد
با روی تو شام بر سحر خندد.
خاقانی.
فلک از سرخ و زرد شام و شفق
بر قدت خلعه دوز خواهد بود.
خاقانی.
خاقانی صبح خیز هر شام
نگشاید جز بخون دل روزه.
خاقانی.
بشام و صبح اندر خدمت شاه
کمر می بست چون خورشید و چون ماه.
نظامی.
مشعله صبح تو بردی به شام
کاذب و صادق تو نهادیش نام.
نظامی.
ثناگوی حق بامدادان و شام.
سعدی.
پرتوی از روی تو گلگونه رخسار صبح
گردی از میدان قهرت وسمه گیسوی شام.
کمال اسماعیل ( از آنندراج ).
نقل کردند خواجه علاءالحق و الدین عطراﷲ تربته و کثر مرتبته که شامی حضرت خواجه ما قدس اﷲ روحه در بخارا در محله کلابادبودند. ( انیس الطالبین ص 77 ). در منزل شیخ خسرو... نزول فرمودند شامی بود و اشراف آن بقعه در خدمت ایشان حاضر بودند. ( انیس الطالبین ص 99 ). شامی حضرت خواجه ما قدس اﷲ روحه با جمعی از درویشان بربام خانه دوریش عطا بودند. ( انیس الطالبین ص 140 ). مغرب ؛ گاه نماز شام. ( از نصاب ).بیشتر بخوانید ...

فرهنگ فارسی

کمونی در سویس در ساحل دریاچه زوگ ۵۵٠٠ تن سکنه . فلز سازی و کاغذ سازی .
اول شب، آغازشب، سرشب که تازه هواتاریک شده است
۱ - آغاز شب اول لیل . ۲ - زمانی از آغاز پیدایش تاریکی شب تا گاه خفتن . ۳ - غذایی که در شب خورند مقابل ناهار . یا شام غریبان . ۱ - شب اول که در غربت گذارند . ۲ - شب یازدهم محرم ( به مناسبت شهادت شهدای کربلا و غربت اهل بیت حسین ع یا شام غریبان گرفتن . در تاریکی و بدون چراغ ماندن . یا نماز شام . نماز مغرب .
نام کشوری است ملک شام و آن شهری است که در سمت چپ قبله قرار گرفته است .

فرهنگ معین

[ په . ] (اِ. ) ۱ - آغاز شب ،سرشب . ۲ - غذایی که در شب خورند.

فرهنگ عمید

۱. اول شب، آغاز شب، سر شب که تازه هوا تاریک شده.
۲. غذایی که شب می خورند.
* شام غریبان: غروب روز عاشورا برای اهل بیت سیدالشهدا زیرا در آن روز حضرت امام حسین و یارانش در کربلا شهید شدند و اهل بیت آن حضرت غریب و بی کس ماندند.
* شام غریبان گرفتن: نوحه خوانی و عزاداری دسته جمعی در شب یازدهم ماه محرم به یاد شهیدان کربلا و اهل بیت سیدالشهدا که در مکانی تاریک یا در کوچه و خیابان صورت می گیرد.

فرهنگستان زبان و ادب

{MFI} [مهندسی بسپار] ← شاخص مذاب

واژه نامه بختیاریکا

شُم و شَو

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] شام یا شامات یکی از مناطق و کشورهایی است که به دست مسلمانان فتح شد و الان یکی از کشورهای اسلامی است.
شام نام سرزمینی که در گذشته، شامل اردن، سوریه، لبنان و فلسطین می شد
محل بحث از شام در فقه
از شام به معنای نخست در باب صلات و جهاد سخن گفته اند.
قبله مردم شام
قبله کسانی که از مکه دورند، جهت کعبه است. بنابر این، مردم هر منطقه ای به سمت یکی از ارکان کعبه که در جهت آنان واقع شده، توجه می کنند. جهت قبله مردم شام، رکن شامی (رکن غربی) کعبه است. فقها جهت دستیابی مردم شام به قبله نشانه هایی بیان کرده اند، از جمله: قرار دادن «بنات النعش»، هنگام غایب شدن (نهایت پایین آمدن آنها به سمت مغرب) در پشت گوش راست و قرار دادن ستاره جُدَی هنگام طلوع (اوج ارتفاع آن) و هنگام غروب (پایین ترین وضعیت آن در افق) پشت شانه چپ.
چگونگی فتح سرزمین شام
...

[ویکی شیعه] شام یا شامات منطقه وسیع‏ی که شامل سوریه، لبنان، اردن و بخشی از فلسطین می‏ شده است. پایتخت پادشاهان اموی، دمشق بود. به دمشق شام نیز گفته می شود. اسرای اهل ‏بیت را پس از حادثه کربلا، به کوفه و شام بردند. شام، سرزمینی باستانی است و اماکن زیارتی و سیاحتی فراوان دارد.
زائران قبر حضرت زینب و حضرت رقیه به شام می‏ روند. قبرستان باب‏ الصغیر که محلّ دفن عده‏ ای از شهدا، از جمله سرهای مطهّر شهدای کربلا است و نیز قبر عبدالله بن جعفر و بلال حبشی و مسجد جامع اموی و مساجد و مدارس و بناهای قدیمی بسیاری در این سرزمین قرار دارد.
در گذشته، سوریه کنونی بخش عمده ‏ای از سرزمین شام بوده و این سرزمین، شامل کشورهای کنونیِ سوریه، لبنان، فلسطین و اردن می ‏شده است. «الشأْم و الشَأم و الشآم» نامی بوده که جغرافی ‏دانان عرب بر این منطقه نهاده ‏اند. منطقه ‏ای که از طرف غرب به دریای روم (مدیترانه امروزی) و از طرف شرق به بیابانی کشیده شده از منطقه أیله تا فرات‏ و از سوی دیگراز فرات تا مرز روم ‏منتهی می ‏شود. بدین‏ صورت، سرزمین‏ های روم در شمال، مرز مصر و بیابان بنی ‏اسرائیل در جنوب آن واقع شده و آخرین محدوده آن ‏در سمت مصر «رَفَحْ» و سمت روم «الثغور» است.

[ویکی اهل البیت] در گذشته منظور از این نام سرزمین وسیعی بود که شامل فلسطین، اردن، لبنان و سوریه امروزی می شد. و به آن شمامات هم گفته می شد و امروزه این نام فقط بر شهر دمشق اطلاق می شود و اگر در سوریه کسی اهل دمشق باشد به وی «شامی» می گویند.
مرزبندی جدید سرزمین شامات در تحولات پس از جنگ جهانی اول روی داده است.
منطقه شامات پیش از آن که تحت سلطه مسلمانان درآید، در تصرف امپراتوری روم شرقی بود. قبل از اسلام قبایل بزرگ عربی از جزیرة العرب به این دیار کوچیده بودند که مهمترین آن قبایل عبارت بودند از قضاعه، جذام، لخم، کلب، تَنوخ، سلیح، و بهراء. آنان به دلیل زندگی طولانی در جوار رومیان، غالباً به کیش نصرانی درآمده و آداب و رسوم آنها را پذیرفته بودند.
پس از بعثت پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله، دو جنگ به نامهای سریه موته و غزوه تبوک بر ضد رومیان در منطقه شامات درگرفت. پس از رحلت پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله، شام در سال چهاردهم هجرت در عصر خلافت ابوبکر فتح شد و باقی مناطق نیز به مرور زمان در عصر خلافت عمر تصرف شد.
پس از فتح شام، حکومت آنجا به معاویه بن ابی سفیان واگذار شد. وی از آن تاریخ تا سال 35 قمری از سوی خلفای سه گانه حاکم بود تا این که در سال 35 با خلافت امام علی علیه السلام، از حکمرانی شام عزل شد ولی او زیربار نرفت و این نزاع به جنگ صفین منتهی شد.
پس از شهادت امام علی علیه السلام، معاویه با نیرنگ به حکومت رسید و شام را مرکز حکومت امویان قرار داد و تا سال 127 قمری پایتخت باقی ماند. از آن پس عباسیان، همدانیان، فاطمیان مصر، سلاجقه و عثمانیان بر آن دیار حکومت کردند تا این که در قرون اخیر پس از سلطه غربیان، این سرزمین از هم متلاشی و به چند کشور عربی تقسیم شد.

دانشنامه عمومی

شام یا نان شب[ ۱] خوراکی ای است که شب خورده می شود. شام سومین وعده اصلی غذایی انسان ها است و با توجه به فرهنگ مردم هر کشور، در ساعت های مخصوصی خورده می شود. در وعده شام از انواع غذاها همچون گوشت و سبزیجات می توان استفاده کرد. خوردن دسر بعد از خوردن شام در بسیاری از فرهنگ ها مرسوم می باشد. البته برخی افراد برای کاهش وزن، وعده غذایی شام را حذف می کنند که توسط متخصصان تغذیه توصیه نمی شود. [ ۲]
پر شدن ناگهانی حجم معده ای که ساعت های طولانی خالی مانده فشار زیادی را به قلب تحمیل می کند و اگر فرد سابقه بیماری قلبی داشته باشد، قلب در خونرسانی دچار مشکل می شود و سکته قلبی رخ می دهد. [ ۳] یکی از باورهای عموم مردم این است که بعد از غذا نباید حمّام رفت، زیرا احتمال از حال رفتن در حمام بالاست، این حرف تا حدی اساس علمی دارد. افراد مسن و کسانی که سرخرگ های اصلی خون رسان به مغز و شریان های گردن در آنها تنگ است، بهتر است حداقل تا ۳۰ دقیقه بعد از خوردن غذای سنگین، به حمّام نروند. زیرا بعد از خوردن غذای نسبتاً سنگین، خون به سمت دستگاه گوارش می رود و خون رسانی به مغز کاهش می یابد. حداقل نیم ساعت فاصله بین غذاخوردن و حمام قرار دهید، ورزش بعد از صرف شام نیز ممکن است به قلب افراد دچار بیماری های قلبی - عروقی، فشار وارد کند. مصرف غذای سنگین و ورزش فوری بعد از آن، این فشار را چند برابر می کند. اگر غذای سبکی خورده اید حداقل دو تا سه ساعت، و در صورت مصرف غذای سنگین، حدّاقل سه تا چهار ساعت، می باید از انجام ورزش و فعالیت بدنی، خودداری کنید و همچنین حداقل نیم یا یک ساعت بعد از صرف غذا پیاده روی طولانی نیز نکنید، تا هضم غذا بهتر صورت گیرد. [ ۴]
عکس شامعکس شامعکس شامعکس شامعکس شام

شام (آلمان). شام ( به آلمانی: Landkreis Cham ) یک ناحیه در آلمان است که در فالتس علیا واقع شده است. [ ۱] شام ۱۳۱٬۰۰۰ نفر جمعیت دارد.
عکس شام (آلمان)

شام (فیلم ۱۹۹۸). شام ( به ایتالیایی: La cena ) محصول ۱۹۹۸ ایتالیا فیلمی کمدی به سبک ایتالیایی به کارگردانی اتوره اسکولا است. به برای اجرای همگی بازیگران مرد برنده جایزه روبان نقره ای به خاطر بهترین نقش مکمل مرد شدند. هنگامی که استفانیا ساندرلی جایزه روبان نقره ای بهترین بازیگر زن نقش مکمل را برنده شد.
در داخل رستوران «آرتورو آل پورتیکو» که فلورا مدیریتش را بر عهده دارد، داستانها، گفتگوها و ماجراهای مختلف مشتریان و خدمه در آشپزخانه ها صورت می گیرد و بیانگر ناراحتی ها، زندگی ها و داستانهای آنان است. از جمله رویدادهای اصلی مورد نظر ماجرای ایزابلا با دخترش سابریناست، که به سختی به مادرش اعتراف می کند که می خواهذ بعنوان راهبه تازه کار وارد صومعه شود؛ عشق پیچیده و خنده دار بین یک استاد فلسفه متاهل و یک دانش آموز؛ مکالمه دو بازیگر درباره نمایش تئاتری جدیدی که در آینده بازی خواهند کرد؛ زوج جوانی درباره آینده رابطه خود صحبت می کنند ( دختر باردار است ) ، در حالی که یک زن اغوا کننده روی میز در کنار آنها نشسته. همه اینها در تداخل با سخنان آشپز، کمونیستی که از سیاست ناامید شده، حسادت دیومدس به دلیل رفتارهای عجیب و غریب اولیانو با فلورا و خرد استاد پزولو.
عکس شام (فیلم ۱۹۹۸)

شام (فیلم ۲۰۱۳). «شام» ( هلندی: Het Diner ) فیلمی در ژانر درام به کارگردانی منو میس است که در سال ۲۰۱۳ منتشر شد.
عکس شام (فیلم ۲۰۱۳)

شام (فیلم ۲۰۱۴). «شام» ( بچه های ما ) ( ایتالیایی: I nostri ragazzi ) یک فیلم درام محصول کشور ایتالیا و با کارگردانی ایوانو دی متئو است که در سال ۲۰۱۴ منتشر شد.
لوییجی لو کاشو
جیووانا متزوجیورنو
آلساندرو گازمن
باربورا بوبولوا
روزابل لورنتی سلرز
لیدیا ویتاله
• ایوانو د ماتئو
عکس شام (فیلم ۲۰۱۴)
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلف

دانشنامه آزاد فارسی

نام قدیمی منطقه ای جغرافیایی در خاورمیانه، در کنارۀ شرقی دریای مدیترانه که امروزه شامل سوریه، لبنان، اردن و فلسطین می شود. در زبان عربی شام به معنی «دست چپ» است. همچنانکه یمن به معنی «دست راست» است. علت این وجه تسمیه آنست که از نظر اعراب عربستان خورشید از سمت راست آنان (= یمن) در شرق طلوع می کند و از سمت چپ آنان در غرب (= شام) غروب می کند. شام به معنی آغاز شب در مقابل بام (بامداد) نیز اشاره به همین مطلب دارد. این منطقه را بلاد شام هم می نامیدند و در اوایل قرن ۲۰ اصطلاح سوریه بزرگ برای آن به کار می رفت. مرکز این ناحیه را هم که شهر دمشق است شام می گویند. نیز ← دمشق

مترادف ها

evening (اسم)
عصر، شام، شب، سرشب، غروب

dinner (اسم)
مهمانی، شام، ناهار، غذای مفصل

supper (اسم)
شام، عشای ربانی یا شام خداوند

فارسی به عربی

عشاء , لحم

پیشنهاد کاربران

شام در پارسی نو، برابر خوراک شب است.
نما ( ز ) شوم، شبانگاه
supper
واژه شام
معادل ابجد 341
تعداد حروف 3
تلفظ šām
نقش دستوری اسم
ترکیب ( اسم ) [پهلوی: šām]
مختصات ( اِ. )
آواشناسی SAm
الگوی تکیه S
شمارگان هجا 1
منبع واژگان مترادف و متضاد
فرهنگ بزرگ سخن
فرهنگ لغت معین
واژه شام کاملا پارسی است چون در عربی می شود عشاء در عربی به شام ( ( عشاء ) ) شام ولی اسم قبلا سرزمین سوریه کنونی شام بود این واژه زیبا از زبان پارسی بی نظیر در زبان اعراب تاسف رفت این واژه یعنی شام صد درصد پارسی است.
گمان بسیار است که این واژه پارسی باشد.
ایرانیان شرق را خراسان ( برساخته از واژه خورشیدو به معنای سرزمینی که از آن خورشید بلند می شود ( طلوع می کند ) ) و شام که در غرب ایران بوده را به خاطر این که جایی است که خورشید از آن سمت غروب می کند شام می خواندند.
...
[مشاهده متن کامل]

خراسان: مشرق زمین
شام: مغرب زمین
از آنجایی که هردو سرزمین جزئی از پادشاهی های ایرانی در دور زمان بوده اند، این گمان بسیار به درستی نزدیک است.

پاسخ به آقای علی بهجو:
۱ - ناصرخسرو اینگونه می نویسد:شام. ( اِ ) شبانگاه. بتازیش مغرب خوانند. ( شرفنامه منیری ) . . .
۲ - و پارسی انجمن می نویسد:. . . شام هم در بنیاد نام واحد زمانی است ضد بامداد یا چاشت. به خوراک این زمان هم شام گفته می شود. . .
...
[مشاهده متن کامل]

با نگاه به این ها، گمان می کنم شام واژه ای پارسی است.
بن مایه ها:

شام
منابع• https://parsianjoman.org/?p=4974
پیشنهاد من شبخوران شبخوراک ، خوراکشب
یه معنی شام یعنی چیزی که شب میخوریم
شام : روزگاری تمامی نژادهای مختلف بشردرسرزمینی به نام شام زندگی می کردند ( امام صادق کلمه شام را تحریف کلمه سام پسر نوح می داند ) .
شب
بعد از عصر و غروب
غذایی که هنگام غروب و بعد از اذان مغرب خورده میشد
در پایان نفهمیدیم شام. واژه پارسی است یا عربی. یا هر دو زبان آن را دارند با معناهای گوناگون؟
خواهش دارم یک نفر پاسخ دهد
به فردی که چیزی را بو کرده اطلاق میشود، کسی چیزی استشمام کرده
شام لفظی است تاریخی جغرافیایی که به منطقه نسبتاً گسترده ای از خاورمیانه اطلاق می شود که در جنوب رشته کوههای توروس، شمال صحرای عرب، غرب میانرودان ( بین النهرین ) و در جوار کرانهٔ شرقی دریای مدیترانه قرار دارد.
...
[مشاهده متن کامل]

این منطقه دربرگیرنده سرزمین هایی است که کشورهای کنونی سوریه، اردن، لبنان، فلسطین و اسرائیل برآن بنا شده هستند. گاهی بخش هایی از غرب عراق را نیز جزو سرزمین شام به شمار می آورند.
شام خود بخشی از خاور نزدیک به شمار می آید و اصطلاحی که در زبان های اروپایی برای شام استفاده می شود Levant است که واژه ای فرانسوی و به معنای طلوع کننده است. در زبان های خاورمیانه برای اشاره به Levant عبارت شرق طالع نیز به کار رفته است. [۱]
از شهر های مهم ناحیه شام می توان به دمشق، انطاکیه و حلب اشاره کرد.
این سرزمین در زمان ابوبکر ضمیمه قلمرو اسلام گشت و بعد از خلفای راشدین، تا زمان عباسیان، موقعی که امویان حاکم بر بلاد اسلام بودند مرکز خلافت اسلامی در این خطه قرار داشت.
این یک نوشتار خُرد پیرامون یک مکان جغرافیایی است. با گسترش آن به ویکی پدیا کمک کنید.
منابع [ویرایش]
↑ مرزبان، پرویز و معروف، حبیب، فرهنگ مصور هنرهای تجسمی ( معماری، پیکره سازی، نقاشی ) ، ویرایش سوم، تهران: سروش ۱۳۷۷.
رده های صفحه: جغرافیای اردنجغرافیای اسرائیلجغرافیای سوریهجغرافیای فلسطینجغرافیای لبنانخاور نزدیکخاورمیانهسرزمین های کهن شرقمدیترانههلال حاصلخیز
قس شام در دهخدا
شام . ( اِخ ) نام مملکتی است که در گذشته شامل اردن و سوریه و لبنان و فلسطین بود و درباره ٔ وجه تسمیه و تاریخ جغرافیایی آن لغویان و جغرافی نویسان و مورخان اقوالی دارند که فشرده ای از آن را در این جا می آوریم . صاحب تاج العروس در وجه تسمیه ٔ آن گوید: شهری که در جهت چپ قبله قرارگرفته باشد یا آن شهری که فرزندان کنعان چون بر سر دوراهی رسیدند بسمت چپ رفتند و یا آنکه منسوب باشد به سام بن نوح و اصلاً این کلمه سام بوده است و سپس سین تبدیل به شین گشته است : ولی این قول را بسیاری از مورخان نامی نادرست دانسته اند زیرا گویند که سام هرگز پای بدانجا ننهاده و آن را ندیده است چه رسد به آنکه او آن را ساخته باشد. و وجه دیگر آن زمین را که شامات است اینکه برنگ سپید و سرخ و سیاه است و پس از تحقیق درباره ٔ وجوه فوق وجه اول را پسندیده اند. مؤلفان انجمن آرا و آنندراج نویسند که نام قدیم آن اراضی سوریه بود و اکنون نیز آن را سیریه نامند و لغت سریانی ( یا سوریانی ) منسوب به اهالی آنجا است . صاحب معجم البلدان نویسد: احتمال میرود شام مشتق از الید الشؤمی بمعنی دست چپ باشد و اما قول به این که چون در جهت قبله قرارگرفته بدین نام خوانده شده است نادرست باشد زیرا قبله را راست و چپ نباشد و در یکی از کتب فارسی قدیم دیده است که آن را شامین میگفتند و عرب آن را باختصار شام خوانده است . صاحب اقرب الموارد گوید: بمعنی آن زمین باشد که شامات است یعنی سپید و سرخ و سیاه و بنابراین مشتق از شامه بمعنی خال باشد. مؤلف قاموس کتاب مقدس و فرید وجدی پس از ذکر شرح مفصلی در تاریخ جغرافیایی شام گویند: نام مملکتی است که عبرانیان آن را آرام میخواندند و شام پیش از سال 333 ق . م . تابع ایران بوده و در 300 ق . م . در تحت تصرف سلوکس افتاد و سپس در سال 164 ق . م . پارتیان بعضی از مقاطعه های مشرق شام را به دستیاری متریداتس اول بتصرف درآوردند. و از آن پس در سال 64 ق . م . تمام شام به دست رومیان افتاد و در سال 632 م . به دست لشکریان اسلام فتح گردید و از آن پس به دست صلیبیها افتاد و در سال 1517 م . سلاطین عثمانی آن را بتصرف خویش درآوردند. وپس از پایان جنگ جهانی اول تحت قیمومیت فرانسه درآمد و حدود شام در این هنگام بشرح زیر بوده است : از شمال به آسیای صغیر؛ از مشرق به رود فرات و کویر؛ و ازجنوب به جزیرة العرب و از غرب بدریای مدیترانه . و مساحت آن یکصدهزار کیلومتر مربع بود و شصت میلیون تن سکنه ٔ آن را اقوامی با مذاهب گوناگون تشکیل میدادند. و پس از جنگ جهانی اول به کشورهای متعددی بنامهای : اردن ، فلسطین ، سوریه و لبنان تقسیم گردید. نام شام در شعرهای پارسی بسیار آمده است از جمله :
از این ظفر که توکردی بترک رفت بشار
از این هنر که تو جستی بشام رفت خبر.
رودکی .
تو ایدری و شم تو رسیده است بشام
رواست که شمنان پیش روی تو بشمند.
رودکی .
زین بند بیابی تو بدل ناحیت روم
چون یافت وی از بند بدل ناحیت شام .
رودکی .
از چاشت تا بشام ترا نیست ایمنی
گر مرتراست مملکت از چاچ تا بشام .
ناصرخسرو.
شام کنی طمع چو گیری عراق
مصرت پیشست چو رفتی بشام .
ناصرخسرو.
هم از شام صبح سعادت رسید
ز اطراف چین تا به اکناف شام .
سوزنی .
شاه شرف امیر خراسان که نام او
گسترده شد بجود و هنر در عراق و شام .
سوزنی .
به شام یا خراسان بمصر یا توران
به روم یا حبشستان بهند یا سقلاب .
خاقانی .
چون نه شعری نه سهیل است و نه مهر
یمن و شام و خراسان چه کنم .
خاقانی .
که نیست چون تو سخن پروری بشرق و به غرب
نه چون من است ثناگستری بشام و عراق .
خاقانی .
خردمند مردی در اقصای شام
گرفت از جهان کنج غاری مقام .
سعدی .
گدا را چو حاصل شود نان شام
چنان خوش بخسبد که سلطان شام .
سعدی .
|| در تداول عامه بر شهر دمشق نیز اطلاق شود و ترکیبات خرابه ٔ شام . بازار شام . شهر شام . اسراء یا اسیران شام . در تداول عامه خاصه در سوگواری شیعیان بر واقعه ٔ جانگداز کربلا و اسارت بازماندگان حضرت امام حسین ( ع ) سخت رائج و زبانزد است .
- امثال :
شام اصغر ؛ در این شعر مراد ابهر است که خاقانی آن را بشام اکبر یعنی خود شام تشبیه کرده است :
تا کنون از قدس خاک اولیا
گفتم ابهر بین که شام اصغر است .
خاقانی .
مث . . .

مشاهده ادامه پیشنهادها (١٠ از ١٤)

بپرس