سرپل

سرپل (بیرجند). سرپل یک منطقهٔ مسکونی در ایران است که در دهستان باقران واقع شده است. [ ۱] براساس سرشماری مرکز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، این روستا کمتر از سه خانوار جمعیت داشته است. [ ۲]

سرپل (شهر). سرپُل با نام قدیمی انبار یا انبیر یکی از شهرهای ولایت سرپل در افغانستان است. این شهر مرکز ولایت سرپل و ولسوالی سرپل محسوب می شود که در سال ۱۴۰۰ حدود ۵۲٬۱۲۱ نفر جمعیت دارد. [ ۱]
شهر سرپل در گذشته انبار و همچنین انبیر نام داشته است. [ ۲] این شهر محل آغاز قیام سیاه جامگان به رهبری ابومسلم خراسانی در انتقام خون حضرت یحیی بن زید بن علی بن حسین بوده است. [ ۳] همچنین برمکیان که از برجسته ترین وزرای دوران خلافت عباسیان محسوب می شوند از اهالی این شهر بودند.
در گذشته ولایت سرپل بخشی از ولایت جوزجان محسوب می شد. در سال ۱۹۸۸ ولایت سرپل از ولایت جوزجان جدا شد و به عنوان ولایتی مستقل در تقسیمات کشوری افغانستان شناخته شد. [ ۴] بر همین اساس شهر سرپل در گذشته یکی از شهرهای ولایت جوزجان محسوب می شد.
آرامگاه امامزاده یحیی بن زید در شهر سرپل قرار دارد. [ ۲] [ ۳] [ ۵] [ ۶] [ ۷] [ ۸] [ ۹] وجود مقبره حضرت یحیی بن زید در سرپل از دیرباز همواره این شهر را کانون توجه مسلمانان افغانستان قرار داده و باعث رونق این شهر گردیده است.
بیشتر اهالی این شهر ازبک ها، بلوچ ها، هزاره ها و تاجیک ها هستند. [ ۱] گفته می شود این شهر در سال ۱۸۸۵ میلادی دارای ۵۰۹ خانوار جمعیت بوده است. اما هم اکنون بر اساس آمار رسمی جمعیت این شهر ۱۱۵٬۴۶۳ نفر دانسته می شود. [ ۱۰]
سرپل از لحاظ شهرسازی دارای معماری سنتی است.

سر پل (ولایت)ولایتی در شمال افغانستان با مرکزیت شهر سر پل و وسعت 16,385 کیلومتر مربع. این ولایت از شمال به بلخ، از غرب به جوزجان، از جنوب به غور و از شرق به سمنگان منتهی می شود. سر پل دارای نزدیک به 900 روستا و جمعیتش در حدود 569هزار نفر است که از اقوام مختلفی تشکیل شده اند. این منطقه در گذشته جزئی از جوزجان به شمار می رفته ولی در دهه 1990م بر اساس تقسیمات جدید به صورت ولایتی مستقل درآمد. سر پل در مجلس افغانستان دارای 5 نماینده است که یک نفر از آنان زن می باشد. این ولایت یک منطقه ی چند قومیتی است که اقوام پشتون، تاجیک، هزاره، ازبک، ایماق، عرب و بلوچ در آن ساکن هستند. س رپل شش بخش دارد که شامل گوسفندی، صیاد، بلخاب، کوهستانات، سوزمه قلعه، سرپل و سنگ­چارک می شود. اخیراً در این ولایت چاه های نفت کشف شده که همین مساله سبب نبرد بین طالبان و نیروهای مرکزی بر سر تصاحب این منابع شده است. علاوه بر معادن نفتی، معادن زغال سنگ و کبالت نیز در سر پل وجود دارد. زبان های دری، ازبکی و ترکمنی در این ولایت رایج اند.