رویکرد ادلری

رویکرد آدلری. رویکرد آدلری در زمینه شخصیت، نظریه ای است که رویکردی اقتصادی و صرفه جویانه دارد و با چند مفهوم کلیدی و اساسی شخصیت را توصیف می کند و مفهوم نهایی آن این است که انسان عضو مهمی از سیستم اجتماعی است.
با توجه به نظریه آسیب شناسی روانی آدلر، شخصیت بیمارگون آن هایی هستند که نتوانسته اند به شیوه ای که از لحاظ اجتماعی سازنده است به برتری برسند. این شخصیت ها معمولاً از خانواده هایی به وجود می آیند که رقابت، بی توجهی، سلطه گری، بهره کشی یا لوس کردن بر آن ها حکمفرماست و تمامی اینها از علاقه اجتماعی جلوگیری می کنند. فرزندان این خانواده ها با صدمه زدن به دیگران، برای زندگی کاملتر تلاش می کنند. اوا درایکورس، 1948[ ۱] اعتقاد دارد که کودکانی که از علاقه اجتماعی منع شده اند برای رسیدن به برتری یکی از چهار هدف خودخواهانه را انتخاب می کنند: محبت خواهی، قدرت طلبی، انتقام جویی و اعتراف به نارسایی و شکست. اگر چه درایکورس، این اهداف خودخواهانه را تلاش های اولیه کودکانی می دانست که بدرفتاری می کنند ولی این اهداف می توانند تبدیل به صفاتی شوند که به سبک های بیمارگون بینجامد.
آدلر، ۱۹۳۶ می گوید: سبک زندگی نازپرورده زمانی به وجود می آید که والدین شیفته فرزندانشان باشند. آنان تکالیفی را که فرزندان می توانند انجام دهند، برعهده می گیرند و پیامی که این فرزندان دریافت می کنند، این است که قادر به انجام وظایف نیستند و احساس بی کفایتی می کنند. عقده حقارت در این کودکان با احساس حقارت پرورش می یابد و خودانگاره بی کفایتی را کسب می کنند. این شخصیت ها فاقد علاقه اجتماعی هستند و تلاش می کنند از طریق محبت خواهی مداوم به جبران آن بپردازند. با وجودی که در جامعه مشارکتی ندارند، از دنیا توقع دارند همواره از آن ها مراقبت کرده و به آن ها توجه کند. کودکانی که تحت سلطه والدین پرورش می یابند دچار عقده حقارت[ ۲] می شوند و عمیقاً احساس ناتوانی می کنند. این کودکان از تکالیف اساسی زندگی دوری می جویند و به اهداف ویرانگر روی می آورند.
هدف کسانی که که همواره زیرسلطه بوده اند، رسیدن به قدرتی است که دیگر مجبور نباشند حقارت شدید ناشی از زیر سلطه بودن را تحمل کنند. فرد قدرت طلب فعال ممکن است به فردی یاغی تبدیل شود که برای توجیه کردن اعمال قدرت بر دیگران، با مقامات جامعه از در مخالفت درآید. آدم قدرت طلب نافعال امکان دارد با لجبازی و بی میلی به سازش کردن، بر دیگران مسلط شود. آدلر، ۱۹۳۱ می گوید: یکی از رایج ترین سبک های روان رنجور که از سلطه والدین ناشی می شود، سبک وسواسی است. سرزنش، نق نق، ریشخند و عیب جویی دائمی والدین سلطه گر، می تواند منجر به ایجاد عقده حقارتی شود که آدم وسواسی احساس می کند از حل کردن مشکلات زندگی عاجز است. وقتی این افراد احساس می کنند نمی توانند از عهده تکالیف خود برآیند با تردید به سمت آینده پیش می روند. نداشتن کنترل بر آینده خود در این افراد باعث ایجاد تردید، دودلی و تزلزل می شود. بدین دلیل است که متوسل به تشریفات می شوند، یعنی تکرار مداوم یک عمل، احساس بی زمانی به فرد می دهد و عزت نفس شان را محافظت می کند.