دزفول

/dezful/

برابر پارسی: دژپُل

معنی انگلیسی:
dizful

لغت نامه دهخدا

دزفول. [ دِ ] ( اِخ ) ( پل... ) در اصل دزپول بوده یعنی قلعه و پل ، و آن در ششتر واقع است و از غرایب بناهای روزگار است. ( انجمن آرا )( آنندراج ). پل شادروان. پل شوشتر از بناهای قدیمه است در جلو دروازه ای که به سمت دزفول می رود واقع است.طول آن 435 ذرع و عرض 6 ذرع و ارتفاع 10 ذرع و چشمه ها 15 چشمه است. ( از سفرنامه خوزستان حاج نجم الملک چ دبیرسیاقی ص 27 ). این پل غیر از پل دزفول واقع در شهر دزفول است و ظاهراً سبب آنکه به سوی دزفول می رفته است به نام پل دزفول مشهور شده است. رجوع به پل شادروان در این لغت نامه و سفرنامه حاج نجم الملک شود.

دزفول. [ دِ ] ( اِخ ) دزپل. دژپل. و در اصطلاح محلی آن را دزفیل و دژپیل گویند و معرب آن دِسفول است. پلی بر آن آب [ آب جندی شاپور ] بسته اند به چهل و دو چشمه و درازی آن پل پانصد و بیست گام و عرضش پانزده گام ، و آن را پل اندیمشک خوانند و آن شهر را بدان پل باز خوانند. ( نزهةالقلوب مستوفی ج 3 ص 111 ). پلی است بر روی رود دز که تسمیه شهر دزفول بمناسبت آن شمرده شده است. پایه های این پل ( مانند پایه های پل شوشتر ) مسلماً از دوره ساسانیان است و احتمالاً تحت سرپرستی مهندسین رومی در دوره شاپور اول ساسانی ساخته شده است. طاقهای آن ازادوار متأخر است و مکرر تعمیر شده. بعضی از جغرافیانویسان قرون هشتم و نهم هجری تعداد طاقهای آن را بتفاوت 42 و 55 ضبط کرده اند. این پل بعد از زمان نادر تجدید بنا شد ولی بعدها از حیز انتفاع افتاد. در اوایل قرن نوزدهم میلادی به امر محمد علی میرزا دولتشاه دقیقاً تعمیر شد ولی سیل مهیب سال 1832 م. دگر بار آن را از بین برد. و در عهد سلطنت رضا شاه به سبک جدید ساخته شد. ( از دائرةالمعارف فارسی ). حاج نجم الملک در سفرنامه خوزستان ( ص 22 ) وضع آن را در 1299 هَ. ق. چنین شرح می دهد: رود دز از طرف شمال شرقی وارد شهر میشود و در نصف شهر می پیچد از طرف مغرب در جنوب شهر جاری می شود به سمت مشرق و پلی عظیم بر روی رود از قدیم زده اند از آثار غریبه است فی الجمله تعمیری لازم دارد. طول این پل سیصد و شصت ذرع است و دودامنه سی ذرغ و عرض هفت ذرع و ارتفاع دوازده ذرع و عدد چشمه ها بیست عدد، عرض چشمه ها بعضی پنج ذرع و بعضی نه ذرع.

دزفول. [ دِ ] ( اِخ ) ( شهر... ) آن را دسبول نیز گویند. ( ابن بطوطه ). آن را اندیمشک گفته اند، از اقلیم سیم است. اردشیر بابکان ساخت بر دو جانب آب جندی شاپور نهاده است. بر جانب شرقی بالای شهر جویی در سنگ بریده اند در زیر شهر با رود رسانیده اند و دولابی بزرگ بر آن جوی ساخته چنانکه پنجاه گز آب بالایی اندازد و مدار شهر بدان آب است وشهری وسط است ، مواضع بسیار از توابع اوست. ( از نزهةالقلوب مستوفی ج 3 ص 111 ). شهری است در خوزستان ، اسم قدیمی آن اندامیش و در کنار آب دیز واقع است. جمعیت فعلی آن مخلوط از طوایف مختلف است. در روی تپه ای به ارتفاع 210 متر از رودخانه بنا شده و سردابهای عمیقی دارد که برای فصل گرما است. اهالی آن بواسطه شدت گرما شکسته و لاغر هستند. ( از جغرافیای سیاسی کیهان ). نام شهر از دز به معنی قلعه ، و پل مأخوذ است و آن بمناسبت قلعه ای است که برای حفظ پل معروف رود دز ساخته شده بود. دزفول تا قرن ششم هجری اِندالمِشک یا اندامشک یا اندامش نام داشت ، و تسمیه الروناش ، قنطرةالروم ، قنطرةالرود و قنطرة دزفول ( مانند شوشتر ) مدتها تحت الشعاع جندی شاپور بود و پس از ویران شدن شهر اخیر، دزفول رونق بیشتر یافت ، سپس به سبب عدم توجه به تعمیر شبکه عالی آبیاری عهد ساسانی ، شهر و اطرافش آسیب بسیار دید. دزفول از هجوم مغول محفوظ ماند ولی بعدتحت فرمان ایلخانان درآمد. در مقابل امیر تیمور مقاومتی نشان نداد. نادرشاه چند بار به دزفول آمد و برای حفظ آن در مقابل لرها قلعه دزشاه را در چند کیلومتری شمال شرقی شهر بنا نهاد. در نیمه اول قرن نوزدهم میلادی زراعت نیل در اطراف دزفول رایج شد و بسرعت توسعه یافت و تا رواج رنگهای خارجی رونق بسیار داشت واز کالاهای تجاری عمده دیگر آن قلم نی بود که تا قسطنطنیه و هند صادر میشد. بر اثر وبای سخت سال 1247 هَ. ق. در شوشتر، دزفول چندی کرسی خوزستان گردید. دزفول دارای 30 مسجد و تعدادی امامزاده و مقابر مقدسه است. مقبره سلطان حسین در آبادی روبَند شباهت تام به مقبره دانیال در شوش دارد. ( از دائرةالمعارف فارسی ). شهر دزفول مرکز شهرستان دزفول در 146هزارگزی شمال اهواز و 10 هزارگزی اندیمشک واقع است و مختصات جغرافیائی آن بشرح ذیل است : طول 48 درجه و 24 دقیقه. عرض 32 درجه و 24 دقیقه. هوای شهر گرمسیر و درجه حرارت در وسط تابستان بیش از 50 درجه سانتیگراد است جمعیت شهر طبق سرشماری سال 1335 هَ. ش. 52121 تن و مذهب ساکنین مسلمان شیعه و زبان آنان فارسی است. در حدود یکهزار باب دکان و یک دبیرستان و 9 دبستان دارد. آب آشامیدنی سکنه از رودخانه دز که بوسیله لوله برداشته میشود تأمین میگردد. کلیه ادارات دولتی شهرستان در آن برقرار و پادگان نظامی آن در باختر رودخانه واقع است. از آثار قدیمی شهر آثار پلی است در روی رودخانه کنار شهر. ( از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 6 ).بیشتر بخوانید ...

فرهنگ فارسی

۱ - شهرستانی است در خوزستان واقع در دره آبدیز شامل بخشهای : اندیمشک سردشت و شوش و دارای ۳٠۳۲۹۲ تن سکنه است . ۲ - مرکز شهرستان شهریست روی تپه های رسوبی کنار آبدیز دارای ۱۲۱۲۵۱ تن سکنه و آن بوسیله راه شوسه کوتاهی به اندیمشک ( صالح آباد ) که بر سر راه شوسه تهران بخرمشهر و خط آهن سراسری قراردارد مربوط است و لیموترش آن مشهور است .
یکی از شهرستانهای استان ششم کشور است حدود : از طرف شمال به شهرستان خرم آباد و بروجرد - از جنوب به شهرستان اهواز - از خاور به شهرستان شوشتر - از باختر به شهرستان دشت میشان.

پیشنهاد کاربران

دزفول یک شهر باستانی
چغازنبیل معبدی کهن در استان خوزستان بین سه شهر مهم ایرانیان شوش، شوشتر و دزفول است که واژه زنبیل اشاره به شهر و پادشاهان این ناحیه مرتبط با زابلستان و کابلستان ( کاوولستان ) باستان در شاهنامه حکیم فردوسی دارد.
...
[مشاهده متن کامل]

آرامگاه یعقوب لیث صفاری در این ناحیه است.
احتمالاً شهر دزفول کنونی در ناحیه همان دژکول یا قلعه کاول باستان است.
ساکنین اصلی و بومی این منطقه پس از حمله اعراب در کوهستان های شرقی این ناحیه پناه گرفته و شهرو اطراف آن به اشغال مسلمانان در آمد.

دزفول شهری با تمدن چندهزارسال بسیار بافرهنگ و مردمان مهمانواز داره دزفول شهر قوم پارس هخامنشیان بوده و هست مردمان قوم لر و بختیاری در این شهر زندگی میکنن و من بسیار خوشحال هستم
که بختیاری هستم و توی این شهر زندگی میکنم واقعا این شهر و مردمانش دوست داشتنی هستند. بهمنی بساک هستم.
مردمان بومی و اصیل دزفول پارسیان هستند . بقیه مهاجر حساب میشن .
دزفول شهری با قدمت هزاران سال که بومیان آن فارس میباشند که بسیاری از واژگان فارسی پهلوی ( ساسانی ) رو در گویش و کلام خود به کار میبرند و در دفاع مقدس رشادت ها از خود نشان دادند که هرگز از یاد ها نخواهد رفت.
دزفول شهری خرم با مردمانی فوق العاده با فرهنگ و منظم که هزاران سال سابقه ی تمدن دارندو من بعنوان یک ایرانی به آنها افتخار می کنم
امیدوارم بزودی به مرکز استان تبدیل شود زیرا لیاقت مرکز استان شدن را واقعا دارند
لازم است که عنوان کنم خودم بختیاری هستم !
دزفولی ها نام ملیتی جداگانه از لرها و پارسی ها هستند و به زبان دزفولی صحبت می کنند که متاسفانه این زبان در حال از بین رفتن هست و جایش را زبان لری و پارسی می گیرد
دزفول ( Dezful ) در زبان پرتغالی به معنی دلگیر هست
یکی از قلمروهای من
توهین ونژاد پرستی نکنید شما چه کاره هستین اونکی بنده ها روآفریده باید نظر بده . هلاکین یکی چیزی بگه بزنید به تبعیض وقوم گرایی . لطفا 😑✋
دزفول از شهر های کهن جهان که با قدمتی چند هزارساله است که مردمانی کاملا پارس دارد و مردم دز فول اهل هیچ قوم و طایفه ای از جمله لر ها بختیاری ها و . . . . نیست البته دز فول بخاطر موقعیت جغرافیایی و آب و
...
[مشاهده متن کامل]
هوایی و خاک حاصلخیزش برای کشاورزی مهاجران بسیار زیادی از استان ها و شهر های همجوار لر یا عرب نشین دارد و حتی ترک ولی مردم دزفول خود بخشی از آن ها اصیل پارس اند اما در زمان ساسانیان برای ساختن پل دز فول تعداد زیادی رومی و یونانی به این شهر آمدند و در اینجا ماندند و در زمان افشاریه هم تعداد زیادی از طایفه ترک ها به این شهر مهاجرت کردند

جناب فرهادی از مدرس
خودتونم ک میدونید
مدرس
مهد بی فرهنگی و ب جا موندگی از پیشرفت و شعور و ادبه
پس لطفا شر و ور ب خورد این ملت ندید
اصلا میدونین چیه
باید ذره ذره وجود شما و امثال شما فدای دزفولیا بشه
...
[مشاهده متن کامل]

البته میگم دزفولی منظورم قوم دزفولی نیست منظورم ساکنان دزفوله
من خودم بختیاریم
ساکن دزفول هم نیستم یکی از شهرکای اطرافشم
ولی هرروز ک رد میشم از مدرس از طرز حرف زدن و رفتارشون معلومه چ جور آدمایی هستن
البته بعضیاشون از جمله شما🖐🏻

دزفول::به زبان لری دزفیل. دزپیل
دز::دژ. قلعه
فول::فیل
محل زندگی ایل لر فیلی
ساکنین این شهر از ایل
لر بختیاری و ایل لر کوچک
هستند
لر فیلی یکی از ایلهای لر کوچک
است

دِزفول ( پارسی میانه: دژپل ) در بخش های جلگه ای استان خوزستان و با گستردگی نزدیک به ۴۷۶۲ کیلومتر مربع[۴] _که با برشمردن بخش های روستایی آن دارای گستردگی برابر ۷۸۴۴ کیلومتر مربع می باشد_ جای دارد[۵].
دزفول نام شهری است در نیمروز ( جنوب ) باختری ایران و مرکز شهرستان دزفول که در کنار رودخانه دز گسترده شده است. این شهر در دامنه های زاگرس میانی جای دارد و پیشینه تاریخی آن به زمان ساسانیان باز می گردد ولی پیش از ساسانیان هم آباد بوده و بخشی از سرزمین های امپراتوری های ایلام و هخامنشیان به شمار می رفته است. این شهر در ۷۲۱ کیلومتری تهران و ۱۵۵ کیلومتری اهواز جای دارد. [۶] شهرستان دزفول دارای زمستان و پاییزی مدیترانه ای بوده و زیستبوم سرسبز آن از پایان زمستان تا آغازه های بهار بسیار دلپذیر است. این شهرستان با زیستبوم زیبای جلگه ای - کوهپایه ای و کوهستانی خود در سراسر سال و به ویژه در روزهای نوروز پذیرای شمار بسیاری از گردشگران می باشد. [۷][۸]
...
[مشاهده متن کامل]

محتویات [نمایش]
پیشینه [ویرایش]
برپایه نوشته ایرج افشار ( شهرهای ایران ) دزفول شهری است که پیشینه آن به چندین هزار سال می رسد. از کهن ترین شهرهای استان خوزستان به شمار می رود و از دید تاریخ و فرهنگ ویژگی های برجسته ای دارد. بر پایه گفته های کاوشگران باختری در سده های گذشته _کسانی مانند والتر هینتس آلمانی_، آوان پایتخت نخستین امپراتوری پهناور کشور عیلام در دزفول کنونی جای داشته است. [۹] تپه های باستانی چغامیش با دیرینه ای نزدیک به ۴۰۰۰ سال پیش از زایش مسیح که به گفته باستان شناسان، گنجینه ارزشمندی از دانستنی های سودمند پیرامون رخدادهای زمان باستان از هزاره هفتم پیش از زایش تا شکوفایی تمدن شوش را در بر دارند نیز در دزفول جای دارد. [۱۰][۱۱] بانو هلن کانتر _یکی از دست اندرکاران گروه کاوشگری و باستان شناسی این گستره_در هنگام یک سخنرانی در تهران پیرامون کاوشهای انجام گرفته در تپه چغامیش از دزفول به نام ‹‹ شهری از سپیده دم تاریخ ›› یاد کرده است. [۱۲]
نام دزفول [ویرایش]
«دزپل» یا «دژپل» را در گویش بومی دزفیل و دسفیل گویند و عربی شده آن دزفول است. دزفول در زمان ساسانیان همزمان با ساختن پل در کنار آن بر روی رود دز برای پدید آوردن پیوند میان پایتخت تازه ( جندی شاپور ) و شوشتر بنیان نهاده شد. دژ به معنی سنگر و سکوی دیدبانی می باشد و چنین برمی آید که نام دزفول یا دزفیل از نام دژ ساخته شده در کنار پل گرفته شده است. یکی از نام های دیگر دزفول اندامش بوده است. گفتنی است یکی از محله های کهن شهر دزفول روناش است، ( در سده چهارم هجری قمری شهر دزفول به قصر روناش نیز نامور بوده است ) ، که در دست راست رود دز جای داشته و هنوز ویرانه هایی به همین نام نمودار است. شهر دزفول بر روی تپه ای به بلندای ۲۱۰ متر از رودخانه بنیان نهاده شده است و سرداب های ژرفی دارد. شهردزفول پیش از ساسانیان - که ساخت پل کهن دزفول به آن زمان برمی گردد - نیز دارای تمدن هایی بوده است. از ایلامیان و گوتیان گرفته تا مادها و هخامنشیان همه روزگاری در این سرزمین زیسته اند. دزفول از یورش مغول جان به در برد و پس از اسلام گاهی آباد و گاهی ویران گردید اما پیشرفت گسترده آن همزمان با ساخت سد دز در شمال این شهرستان ( سد محمد رضا شاه پیشین ) به دست ایتالیایی ها در ۳۰ سال گذشته به دست آمد. این شهرستان در زمان جنگ ایران و عراق آسیب های زیادی دید.
دزفول در زمان جنگ ایران و عراق [ویرایش]
ویرانه های یک خانه پس از یورش موشکی به دزفول
با آغاز جنگ ایران و عراق، دزفول یکی از شهرهایی بود که بیش از ۱۶۰ بار به آن یورش موشکی شد. دزفول به عنوان شهری که جزء اهداف اصلی حملات موشکی عراق بود شناخته می شده است. در تاریخ ۳۱ شهریور ۱۳۵۹ هواپیماهای عراقی در نخستین روز جنگ به شیوه نیروی هوایی ارتش اسراییل در جنگ شش روزه به پایگاه های نیروی هوایی ایران یورش بردند. پایگاه چهارم شکاری دزفول ( پایگاه وحدتی ) یکی از این پایگاه ها بود. [۱۳]
پس از آن نیروهای عراقی بارها به شهرهای دزفول و اندیمشک با بمب و موشک یورش بردند دزفول در جنگ هشت ساله ۲٬۶۰۰ کشته داشت. پس از جنگ به پاس پایداری مردم دزفول، این شهر شهر نمونه نامیده شد. همچنین روز ۴ خرداد به نام روز دزفول در تقویم رسمی کشور به ثبت رسید.
امام خمینی به پاس پایداری مردم این شهر گفته است:
شما دزفولی ها امتحان دادید و از این امتحان خوب بیرون آمدید. شما دین خود را به اسلام ادا کردید
گویش مردم دزفول [ویرایش]
مردم دزفول به لهجه دزفولی که از بازماندگان زبان پهلوی دری و از وزین ترین لهجه های ایران زمین است سخن می گویند. این لهجه شامل دوگویش عمدهٔ حیدرخانه و صحرابدری است. لهجهٔ غالب دزفول حیدرخانه می باشد که به عنوان مثال فعل «مُردَم»، ( DIE ) را به صورت «مُردُم» ( Mordom ) تلفظ می کنند.
ویژگی های جغرافیایی و آب و هوا [ویرایش]
شهرستان دزفول از دید جغرافیایی در درازای جغرافیایی ۴۸ درجه و ۲۴ دقیقه خاوری و پهنای جغرافیایی ۳۲ درجه و ۲۲ دقیقه شمالی گسترده شده است و بلندای آن از روی دریا ۱۴۰ متر می باشد. دزفول مانند بیشتر شهرهای خوزستان دارای آب و هوای گرم و شرجی می باشد و تابستانی گرم و زمستانی مدیترانه ای دارد. میانگین بارش سالانه باران ۲۵۰ میلی متر و میانگین دما ۳ درجه سانتی گراد در زمستان و ۴۹ درجه سانتی گراد در تابستان می باشد.
[نهفتن]آب و هوای دزفول
ژانویه فوریه مارس آوریل مـــــه ژوئـن ژوئیـه آگوست سپتامبر اکتبـر نوامبر دسامبر سـال
گرم ترین
C° ۲۳ ۳۰ ۳۲ ۳۷ ۴۷ ۴۸ ۴۸ ۴۸ ۴۵ ۴۰ ۳۳ ۲۶ ۴۸
میانگین گرم ترین ها
C° ۱۴ ۱۸ ۲۲ ۲۸ ۳۶ ۴۱ ۴۳ ۴۲ ۴۰ ۳۲ ۲۴ ۱۷ ۳۰
میانگین سرد ترین ها
C° ۷ ۸ ۱۲ ۱۷ ۲۳ ۲۷ ۲۸ ۲۸ ۲۴ ۱۸ ۱۱ ۹ ۱۸
سردترین
C° - ۳ - ۲ - ۲ ۶ ۱۲ ۱۷ ۲۰ ۱۶ ۱۲ ۵ - - - - ۲ - ۳
بارش
mm ۷ ۶ ۵ ۳ ۱ - - - - - - - - - ۱ ۱ ۲ ۶ ۳۲
منبع: سایت ودربیس[۱۴] آپریل ۲۰۱ . . .

مشاهده ادامه پیشنهادها (١٠ از ١٤)

بپرس