خیانت در امانت


برابر پارسی: پیمان شکنی

معنی انگلیسی:
defalcation, breach of trust

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] امین به کسی گفته می شود که به مال و عرض و ناموس کسی خیانت نکرده باشد. در برابرش کلمه خائن وجود دارد و به کسی اطلاق می گردد که به نوعی در مال و عرض و مقام و موقیعت شخصی خیانت روا داشته باشد.
امین به کسی گفته می شود که به مال و عرض و ناموس کسی خیانت نکرده باشد. رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلّم) در دوره جاهلیت و آغاز اسلام در امانت داری آنچنان مشهور بود که او را به محمد امین لقب دادند. در برابرش کلمه خائن وجود دارد و به کسی اطلاق می گردد که به نوعی در مال و عرض و مقام و موقیعت شخصی خیانت روا داشته باشد.دانمشندان ادبیات عرب کلمه امین را که صفت مشبهه است به کسی اطلاق می کنند که صفت امانت داری او ثابت بوده و سالیان سال هرگز از او خیانت دیده نشده باشد و کلمه خائن که اسم فاعل است دلالت بر حدوث می کند یعنی اگر شخصی در تمام عمرش یک بار خیانت کرده باشد به او خائن می توان اطلاق کرد با این که به یک بار امانت داری نمی توان کلمه امین را به کار برد.حضرت یوسف (علیه السّلام) پس از درخواست تشکیل محکمه داوری گفت: «ذلک لیعلمَ انِّی لَم اَخُنهُ بالغیبِ؛ این کار را انجام دادم تا عزیز مصر بداند من در پنهان به زنی خیانت نکردم.» بدیهی است این امانت داری راجع به ناموس بود در موارد دیگری از قرآن درباره ی همسر نوح و لوط پیامبر آمده که آن دو نسبت به مقام نبوت و پیامبری همسران شان خیانت روا دانسته افشاگری کرده اطلاعات و اخبار را در اختیار دشمنان قرار می دادند.خداوند می فرماید: «کانتا تَحتَ عَبدَینِ مِن عبادِنا صالحینِ فَخانتا هُما؛ دو تن از بندگان ما که صالح و شایسته بودند، همسران شان به آن دو خیانت روا می داشتند.»مساله ی خیانت گاه آن چنان زیرکانه و با مهارت انجام می گیرد که بسیاری از مردم از انجام آن غفلت می ورزند ولی خداوند که به اعماق دل ها و نیت های افراد آگاهی دارد از آنچه که چشمان خائن انجام می دهند بااطلاع است. خداوند در سوره غافر می فرماید: «یَعلمُ خائنهَ الاعینِ و ما تُخفِی الصدورُ؛ خداوند به آن چه که در سینه ها پنهان است و به چشمان خیانت کار آگاه است.»
ایمان راستین
از فرمایش رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلّم) که فرموده: «لا ایمانَ لِمَن لا امانهَ لهُ؛ آن که امانت دار نیست ایمان ندارد.» چنین استفاده می شود که اساساً خائن ایمان ندارد چه ایمان با خیانت سازگار نمی باشد در برخی از روایات معیار و ملاک سنجش و ارزیابی شخصیت ایمانی افراد هیچ گاه بر محور نماز و روزه و حج قرار داده نشده است و گفته شده که نماز و روزه پس از مدتی جزء عادات شده و ممکن است اصلا ارتباطی باایمان واقعی نداشته باشند در شناخت ایمان راستین باید به راست گویی و امانت داری افراد تکیه کرد.قال الباقر علیه السلام: «لا تنظرُوا الی کثرهِ صلواتِهم و صومِهم و کثرهِ الحجِ و لکن اُنظُروا الی صدقِ الحدیثِ و اداءِ الامانهِ؛ امام باقر (علیه السّلام) فرمود: «به نمازهای زیاد و حج و روزه ننگرید بلکه به راست گویی و امانت داری توجه کنید.» عده از دانشمندان اظهار عقیده کرده اند که منظور از نفی ایمان اساس ایمان نیست بلکه نفی ایمان کامل است ولی با همه این ها باز درجه و مرتبتی از ایمان در اثر خیانت کاری نفی می گردد.قال الصادق (علیه السّلام): «انّ اللهَ لم یَبعث نبیاً الا بصدقِ الحدیثِ و اداءِ الامانهِ الی البرِ و الفاجرِ؛ امام صادق (علیه السّلام) فرمود: «امانت داری آنچنان اهمیت دارد که خداوند تمام پیامبرانی که مبعوث فرمود دو صفت اساسی را دارا بودند اول راست گویی، دوم امانت داری.»لذا در قرآن کریم تواماً کلمه رسول با کلمه امین آورده شده است. نکته جالبی که از ذیل این روایت استفاده می شود این است که در امانت داری چیزی که اصلا مطرح نیست، این است که صاحب امانت چه کسی است، پس به طور مطلق باید امانت ها را به صاحبان آن رد کرد خواه صاحب امانت قاتل و جنایتکار باشد. بنابر این نمی توان در اموال و اعراض مردم به عنوان این که افراد زشت کار و ناجوری هستند خیانت کرد.مشرکین مکه قصد اذیت، آزار و ترور پیامبر اسلام را داشتند و رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلّم) بر امانت های آنان خیانت نکرده، توسط علی (علیه السّلام) اموالشان را به آنان مسترد داشته، از امام زین العابدین (علیه السّلام) روایت شده که فرمود: «فَو الذینَ بَعَثَ محمداً بالحقِ نبیاً لو انَّ قاتلَ الحسینِ بنِ علیٍ (علیه السّلام) ائتمنَنَی عَلَی السیفِ الذی قَتلهُ به لادیتَهُ الیهِ؛ به خدا قسم اگر قاتل امام حسین (علیه السّلام) شمشیرش را به من امانت بسپارد هر آینه به او پس خواهم داد.»از این روایات به خوبی آشکار می گردد که اسلام درباره امانت داری حساسیت فوق العاده داشته و حاضر نیست به امانت شرور ترین فرد خیانت شود. از محتوای برخی از روایات استفاده می شود که سخنان محرمانه و بگو و نگویی که میان چند نفر صورت می گیرد جزء امانت محسوب شده افراد هیچ یک حق ندارند بدون اجازه دیگران آنها را افشا سازند. قال الصادق (علیه السّلام): «المجالسُ بالامانهِ و لیسَ لاَحدٍ ان یُحدّثَ بِحدیثٍ یَکتُمهُ صاحبُهُ الا باذنِهِ؛ سخنانی که فیما بین افراد رد و بدل می شود بدون اجازه دیگران نمی توان آنها را افشا کرد.»
روح امانت داری در تربیت
پدران و مادران و مربیان باید توجه داشته باشند که هدف اساسی از امانت داری تنها نگه داشتن آنها در همه موارد نمی باشد در مواردی که امانت موجود زنده و جان داری است، روح امانت داری ایجاب می کند که باید در تربیت آنان تلاش و کوشش کرد. معلمان باید بدانند که اولیا، فرزندان خود را به منظور امانت به آنان سپرده اند هدف نگه داشتن جسم آنان نیست بلکه تربیت و پرورش همه جانبه آنان است.مربیان و معلمان باید توجه داشته باشند تربیت صحیح ایجاب می کند که کودکان را آنچنان که هستند پرورش دهند نه آن طور که خود تمایل دارند. برخی از پدران و مادران و مربیان در این راه دچار اشتباه شده زمینه های فطری کودکان را دست کاری کرده در آن تغییر و تبدیلی می دهند و این خیانت بزرگی است که نابخشودنی است. فراموش نکنیم که رسول خدا فرمود: هر کودکی با زمینه های فطری و خداداد متولد می گردد و این پدران و مادران و مربیان هستند که آنان را در مسیر های خاص دینی و تربیتی قرا می دهند.«ما مِن مولودٍ یُولدُ الا عَلَی الفطرهِ فابواهُ اللَّذانِ یُهوِّدانِهِ و یُنَصِّرانِهِ و یُمَجِّسانِهِ؛ هر کودکی با فطرت سالم آفریده می شود و این پدران و مادران هستند که آنان را یهودی یا نصرانی یا مجوسی می کنند.» با توجه به مطالب مذکور باید بدانیم امانت داری درباره فرزندان تنها به انحصار بهداشت و تغذیه جسمانی آنان نمی باشد ضمنا باید بدانیم که کودکان معصوم ما با زمینه های فطری سالم بدست ما سپرده شده اند آیا ما در پرورش این زمینه های خدادادی دچار خیانت نشده ایم؟
← حکایت
...

[ویکی فقه] خیانت در امانت (اخلاق). امین به کسی گفته می شود که به مال و عرض و ناموس کسی خیانت نکرده باشد. در برابرش کلمه خائن وجود دارد و به کسی اطلاق می گردد که به نوعی در مال و عرض و مقام و موقیعت شخصی خیانت روا داشته باشد.
امین به کسی گفته می شود که به مال و عرض و ناموس کسی خیانت نکرده باشد. رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلّم) در دوره جاهلیت و آغاز اسلام در امانت داری آنچنان مشهور بود که او را به محمد امین لقب دادند. در برابرش کلمه خائن وجود دارد و به کسی اطلاق می گردد که به نوعی در مال و عرض و مقام و موقیعت شخصی خیانت روا داشته باشد.دانمشندان ادبیات عرب کلمه امین را که صفت مشبهه است به کسی اطلاق می کنند که صفت امانت داری او ثابت بوده و سالیان سال هرگز از او خیانت دیده نشده باشد و کلمه خائن که اسم فاعل است دلالت بر حدوث می کند یعنی اگر شخصی در تمام عمرش یک بار خیانت کرده باشد به او خائن می توان اطلاق کرد با این که به یک بار امانت داری نمی توان کلمه امین را به کار برد.حضرت یوسف (علیه السّلام) پس از درخواست تشکیل محکمه داوری گفت: «ذلک لیعلمَ انِّی لَم اَخُنهُ بالغیبِ؛
یوسف/سوره۱۲، آیه۵۲.
از فرمایش رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلّم) که فرموده: «لا ایمانَ لِمَن لا امانهَ لهُ؛ آن که امانت دار نیست ایمان ندارد.» چنین استفاده می شود که اساساً خائن ایمان ندارد چه ایمان با خیانت سازگار نمی باشد در برخی از روایات معیار و ملاک سنجش و ارزیابی شخصیت ایمانی افراد هیچ گاه بر محور نماز و روزه و حج قرار داده نشده است و گفته شده که نماز و روزه پس از مدتی جزء عادات شده و ممکن است اصلا ارتباطی باایمان واقعی نداشته باشند در شناخت ایمان راستین باید به راست گویی و امانت داری افراد تکیه کرد.قال الباقر علیه السلام: «لا تنظرُوا الی کثرهِ صلواتِهم و صومِهم و کثرهِ الحجِ و لکن اُنظُروا الی صدقِ الحدیثِ و اداءِ الامانهِ؛
صدوق، محمد بن علی، الامالی، ص۳۷۹.
پدران و مادران و مربیان باید توجه داشته باشند که هدف اساسی از امانت داری تنها نگه داشتن آنها در همه موارد نمی باشد در مواردی که امانت موجود زنده و جان داری است، روح امانت داری ایجاب می کند که باید در تربیت آنان تلاش و کوشش کرد. معلمان باید بدانند که اولیا، فرزندان خود را به منظور امانت به آنان سپرده اند هدف نگه داشتن جسم آنان نیست بلکه تربیت و پرورش همه جانبه آنان است.مربیان و معلمان باید توجه داشته باشند تربیت صحیح ایجاب می کند که کودکان را آنچنان که هستند پرورش دهند نه آن طور که خود تمایل دارند. برخی از پدران و مادران و مربیان در این راه دچار اشتباه شده زمینه های فطری کودکان را دست کاری کرده در آن تغییر و تبدیلی می دهند و این خیانت بزرگی است که نابخشودنی است. فراموش نکنیم که رسول خدا فرمود: هر کودکی با زمینه های فطری و خداداد متولد می گردد و این پدران و مادران و مربیان هستند که آنان را در مسیر های خاص دینی و تربیتی قرا می دهند.«ما مِن مولودٍ یُولدُ الا عَلَی الفطرهِ فابواهُ اللَّذانِ یُهوِّدانِهِ و یُنَصِّرانِهِ و یُمَجِّسانِهِ؛
صدوق، محمد بن علی، من لا یحضره الفقیه، ج۲، ص۴۹.
...

[ویکی فقه] خیانت در امانت (قرآن). خداوند انسان ها و برخی از اهل کتاب را که خیانت در امانت می کنند؛ به جزای در روز رستاخیز تهدید کرده است.
خیانت برخی انسان ها به امانت خدا:«انا عر ضنا الامانة علی السماوات والار ض والجبال فابین ان یحملنها واشفقن منها وحملها الانسان انه کان ظلوما جهولا: ما امانت (تعهد ، تکلیف ، و ولایت الهیه) را بر آسمانها و زمین و کوه ها عرضه داشتیم، آنها از حمل آن سر برتافتند، و از آن هراسیدند؛ اما انسان آن را بر دوش کشید؛ او بسیار ظالم و جاهل بود، (چون قدر این مقام عظیم را نشناخت و به خود ستم کرد)! » وصف انسان به «ظلوم» و «جهول» پس از ذکر پذیرش امانت الهی از سوی وی، بیانگر این است که برخی انسان ها، وظیفه خود را درباره امانت الهی ادا نمی کنند.
خیانت اهل کتاب
۱. خیانت برخی از اهل کتاب حتی در امانت های ناچیز:«ومن اهل الکتاب من ان تامنه بقنطار یؤده الیک ومنهم من ان تامنه بدینار لا یؤده الیک الا ما دمت علیه قائما ذلک بانهم قالوا لیس علینا فی الامیین سبیل ویقولون علی اللـه الکذب وهم یعلمون: و در میان اهل کتاب، کسانی هستند که اگر ثروت زیادی به رسم امانت به آنها بسپاری، به تو باز می گردانند؛ و کسانی هستند که اگر یک دینار هم به آنان بسپاری، به تو باز نمی گردانند؛ مگر تا زمانی که بالای سر آنها ایستاده (و بر آنها مسلط) باشی! این بخاطر آن است که می گویند: «ما در برابر امیین (غیر یهود)، مسؤول نیستیم.» و بر خدا دروغ می بندند؛ در حالی که می دانند (این سخن دروغ است). » ۲. نسبت تجویز خیانت در امانت به خداوند، از سوی برخی اهل کتاب:«ومن اهل الکتاب من ان تامنه بقنطار یؤده الیک ومنهم من ان تامنه بدینار لا یؤده الیک الا ما دمت علیه قائما ذلک بانهم قالوا لیس علینا فی الامیین سبیل ویقولون علی اللـه الکذب وهم یعلمون: و در میان اهل کتاب، کسانی هستند که اگر ثروت زیادی به رسم امانت به آنها بسپاری، به تو باز می گردانند؛ و کسانی هستند که اگر یک دینار هم به آنان بسپاری، به تو باز نمی گردانند؛ مگر تا زمانی که بالای سر آنها ایستاده (و بر آنها مسلط) باشی! این بخاطر آن است که می گویند: «ما در برابر امیین(غیر یهود)، مسؤول نیستیم.» و بر خدا دروغ می بندند؛ در حالی که می دانند (این سخن دروغ است). »
نهی از خیانت
۱. نهی خداوند از خیانت در امانت:«یا ایها الذین آمنوا لا تخونوا اللـه والر سول وتخونوا اماناتکم وانتم تعلمون: ای کسانی که ایمان آورده اید! به خدا و پیامبر خیانت نکنید! و (نیز) در امانات خود خیانت روا مدارید، در حالی که میدانید (این کار، گناه بزرگی است)! » ۲. مبرا بودن پیامبران الهی از خیانت در امانت:«وما کان لنبی ان یغل ومن یغلل یات بما غل یوم القیامة ثم توفی کل نفس ما کسبت وهم لا یظلمون: ( گمان کردید ممکن است پیامبر به شما خیانت کند؟! در حالی که) ممکن نیست هیچ پیامبری خیانت کند! و هر کس خیانت کند، روز رستاخیز، آنچه را در آن خیانت کرده، با خود (به صحنه محشر) می آورد؛ سپس به هر کس، آنچه را فراهم کرده (و انجام داده است)، بطور کامل داده می شود؛ و (به همین دلیل) به آنها ستم نخواهد شد (چرا که محصول اعمال خود را خواهند دید). »
تهدید خداوند
...

مترادف ها

malversation (اسم)
اختلاس، خیانت در امانت، تقلب، دغل بازی

barratry (اسم)
رشوه خواری، خیانت در امانت

پیشنهاد کاربران

بالا کشیدن،
Breach of trust
Betray
نگاه کنید به خیانت 1ـ ترک وفاداری . . .

بپرس