خجسته ٔ سرخسی

لغت نامه دهخدا

خجسته سرخسی. [ خ ُ ج َ ت َ ی ِ س َ رَ ] ( اِخ ) وی یکی از شاعران قرن چهارم و دوره سامانیان بوده زیرا که اشعار وی در فرهنگ اسدی آمده است و در تذکره ها نامی ازو نیست. ( از احوال و اشعار رودکی تألیف سعید نفیسی ص 1147 ). اینک ابیات او منقول از فرهنگ اسدی :
بسنده نکردم بتبکوب خویش
بر آن شدم کز منش سیر بیش.
تبکوب ریچالی است که از گوزمغز و سیر و ماست کنند. ( فرهنگ اسدی ص 25 ).
آن مال و نعمتش همه گردید ترت و مرت
آن خیل و آن حشم همه گشتند زار وار.
ترت و مرت تباه و نیست باشد.
برگیر کنند و تبر و تیشه و ناوه
تا ناوه کشی خارزنی گرد بیابان
«کنند» بیلی باشد سراندر چفته برزگران دارند و بماوراءالنهر بیشتر بود. ( فرهنگ اسدی ص 1 ).
درآمد یکی خاد چنگال تیز
ربود از کفش گوشت و برد و گریز.
خاد زغن باشد یعنی مرغ گوشت ربای و او را پند و غلیواج نیز گویند. ( فرهنگ اسدی ص 104 ).
برین شش ره آمد جهان گذر
چنین دان که گفتم ترا ای کذر.
( فرهنگ اسدی ص 153 ).
بازگشای ای نگار چشم بعبرت
تات نکوبد فلک بکوبه کوبین.
کوبین چیزی بوده که از خوص بافند و بزرک آرد کرده در او کنندو در تنک تیر عصاران گذارند تا روغن از او بیرون آید. ( فرهنگ اسدی ص 364 ).
برگیر کلند و تبر و تیشه و ناوه
تا ناوه کشی خارزنی گردبیابان.
ناوه پشته ای باشدچوبین. ( فرهنگ اسدی ص 499 ).
بشعر خواجه منم داد شاعری داده
بجای خویش معانی از او و سرواده.
سرواده قافیه بود. ( فرهنگ اسدی ص 509 ).
نشسته بصد خشم در کازه ای
گرفته بچنگ اندرون بازه ای
بازه چوبی بود میانه نه دراز و نه کوتاه آن را دو دسته گویند. ( فرهنگ اسدی ص 514 ).
مرا غرمج آبی بپختی بپی
بپی گر بپختی تویی روسپی.
پی پیه بود که وزد گویند و بتازی شحم ( فرهنگ اسدی ص 521 ). سوزنی سمرقندی در ابیات زیر از او بنام هجاگو نام برده است :
من آن کسم که چو کردم بهجو گفتن رای
هزار منجیک از پیش من کم آرد پای
خجسته خواجه نجیبی خطیری و طیان.
قریع و عمعق و حکاک فرد یافه درای
اگر بعهد منندی و در زمانه من
براستی ز میانشان همه بر آی و درای.
سمرقندی.

فرهنگ فارسی

وی یکی از شاعران قرن چهارم و دوره سامانیان بوده زیرا که اشعار وی در فرهنگ اسدی آمده است و در تذکره ها نام ازو نیست .

دانشنامه آزاد فارسی

خجستۀ سرخسی (قرن ۴ق)
از نخستین شاعران هجوگوی ایرانی. سوزنی سمرقندی از وی در شعر خود یاد کرده است. از سروده هایش ابیاتی اندک به جا مانده است.

پیشنهاد کاربران

بپرس