حجه الوداع

لغت نامه دهخدا

( حجةالوداع ) حجةالوداع. [ ح َج ْ ج َ تُل ْوَ ] ( اِخ ) آخرین حج پیغمبر اسلام که در سنه دهم ازهجرت انجام داده است. مقریزی گوید: حجةالوداع را حجةالاسلام و حجةالبلاغ و حجةالتمام نیز گویند. پیغمبر پس از تهیه وسائل ، پنج روز به آخر ذیقعده مانده بهمراهی یاران از مدینه بیرون آمد و ابن حزم شش روز از ذیقعده مانده نوشته است. پس نماز ظهر در ذی الحلیفه گزارد و هنگام نماز ظهر احرام بست و برخی گفته اند تا ظهر فردا صبر کرد تا یاران و هدی از عقب برسیدند، پس با دو ثوب احرام بست یک ازار و یک رداء، و در «تنعیم » آنها را بدو دیگر از جنس آنها تبدیل کرد. و برخی آرند که نماز ظهر پنجشنبه شش روز از ذیقعده مانده را بگزارد و براه افتاد و نماز عصر در ذوالحلیفه بگزاردتا یاران و زنانش رسیدند و همه زوجات را در این حج با هودجها با خود بمکه آورد و پس از گزاردن نماز عصر در مسجد ذوالحلیفه طرف راست هدی را بدست خویش اشعار کرد. و روی بقبله دو لنگه کفش برآن آویخت و براه افتاد. گویند در این سفر نود هزار و برخی گویند صد وچهارده هزارتن همراه او بودند و برخی بیشتر آورده اند. رجوع به امتاع الاسماع ج 1 صص 510 - 534، و به حبیب السیر چ خیام ج 1 ص 297، 375، 404، 412، 441 شود.

حجةالوداع. [ ح َج ْ ج َ تُل ْ وَ ] ( اِخ ) رجوع به حجةالوداع ( ردیف ح ج ت ) شود.

فرهنگ فارسی

آخرین حج پیغمبر که در سنه دهم از هجرت انجام شد

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] حجة الوداع. آخرین حج پیامبر اکرم که در آخرین سال عمر شریف حضرت واقع شد حجة الوداع نام دارد.
حجة الوداع، واپسین حج پیامبر اکرم که در آخرین سال عمر خویش، در سال دهم هجری، به جا آورد و در آن با مسلمانان وداع کرد. پیامبر صلی الله علیه وآله وسلم در این حج به مسلمانان گفت مناسک حج را از من بیاموزید، شاید دیگر مرا در این مراسم نبینید. نام دیگر آن حجةالبلاغ است، زیرا آیه «یا أَیهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ مآ أُنْزِلَ إِلَیک مِنْ رَبِّک...» در بازگشت از این سفر بر پیامبر نازل شد. از دیگر نامهای این حج، حجةالاسلام است زیرا تنها حجی است که پیامبر در دوره حاکمیت اسلام به جا آورد و مراسم آن طبق آیین اسلام بود. رسول اکرم پس از هجرت، سه بار برای عمره به مکه رفت، اما به گفته مورخان و محدثان، فقط یک بار در مراسم حج حضور یافت و آن چند ماه پیش از وفاتش بود.

[ویکی شیعه] حجة الوداع. حَجَّةُ الوِداع، تنها حج پیامبر اکرم (ص) بعد از اسلام. رسول اکرم(ص) پس از هجرت به مدینه، سه بار برای عمره به مکه رفت، اما به گفته مورخان و محدّثان، فقط یک بار در مراسم حج حضور یافت و آن چند ماه پیش از وفاتش بود. از آنجا که این حج در آخرین سال عمر آن حضرت (ص) واقع شد و پیامبر در آن با مسلمانان وداع کرد، به حجة الوداع (حج خداحافظی) مشهور است. بنابر باور شیعه، پیامبر(ص) در بازگشت از این سفر، در غدیر خم، به دستور خداوند امامت و ولایت امیرالمؤمنین امام علی (ع) را به صورت عمومی اعلام کرد و از مردم بر این امر، بیعت گرفت؛ بدین رو این حج، برای شیعیان اهمیتی ویژه دارد.
نام دیگر این حج حِجَّةُالبَلاغ است، زیرا آیه تبلیغ در بازگشت از این سفر بر پیامبر نازل شد. از دیگر نام های این حج، حِجَّةُالاسلام است زیرا تنها حجی است که پیامبر در دوره حاکمیت اسلام به جا آورد و مراسم آن طبق آیین اسلام بود.

[ویکی اهل البیت] حجة الوداع. این کلمه، به کسر حرف اول (ح) و فتح آن و نیز به کسر واو و فتح آن قرائت شده و آن حجی است که پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله در سال 10 هجری با حضور جمعیتی فراوان از مسلمانان گزارد و از این رو حجّة الوداع نامیده شده که پیامبر صلی اللّه علیه و آله در آن سفر با مردم وداع گفت.
هجرت پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم و خروج آن حضرت از مکه معظمه نقطه عطفی در تاریخ اسلام به شمار می آید و بعد از این هجرت، حضرت سه بار به مکه سفر کرده اند. بار اول در سال هشتم پس از صلح حدیبیه به عنوان عمره وارد مکه شدند و طبق قراردادی که با مشرکین بسته بودند فوراً بازگشتند.
بار دوم در سال نهم به عنوان فتح مکه وارد این شهر شدند، و پس از پایان برنامه ها و برچیدن بساط کفر و شرک و بت پرستی به طائف رفتند و هنگام بازگشت به مکه آمده و عمره بجا آوردند و سپس به مدینه بازگشتند.
سومین و آخرین بار بعد از هجرت که پیامبر صلی الله علیه و اله و سلم وارد مکه شدند در سال دهم هجری به عنوان حجة الوداع بود که حضرت برای اولین بار به طور رسمی اعلان حج دادند تا همه مردم در حد امکان حاضر شوند. در این سفر دو مقصد اساسی در نظر بود، و آن عبارت بود از دو حکم مهم از قوانین اسلام که هنوز برای مردم به طور کامل و رسمی تبیین نشده بود: یکی حج، و دیگری مسئله خلافت و ولایت و جانشینی بعد از پیامبر صلی الله علیه و اله و سلم.
پس از اعلان عمومی، مهاجرین و انصار و قبایل اطراف مدینه و مکه و حتی بلاد یمن و غیر آن به سوی مکه سرازیر شدند تا جزئیات احکام حج را شخصاً از پیامبر شان بیاموزند و در اولین سفر رسمی حضرت، به عنوان حج شرکت داشته باشند. اضافه بر آن که حضرت اشاراتی فرموده بودند که امسال سال آخر عمر من است و این می توانست باعث شرکت همه جانبه م مردم باشد.

[ویکی فقه] حجة الوداع (قرآن). حجة الوداع، آخرین حج پیامبر صلی الله علیه وآله بود که حضرت در سال دهم هجری انجام داد.
حجة الوداع، آخرین حج پیامبر صلی الله علیه وآله بود که حضرت در سال دهم هجری انجام داد.

[ویکی فقه] آخرین حج پیامبر اکرم که در آخرین سال عمر شریف حضرت واقع شد حجة الوداع نام دارد.
حجة الوداع، واپسین حج پیامبر اکرم که در آخرین سال عمر خویش، در سال دهم هجری، به جا آورد و در آن با مسلمانان وداع کرد. پیامبر صلی الله علیه وآله وسلم در این حج به مسلمانان گفت مناسک حج را از من بیاموزید، شاید دیگر مرا در این مراسم نبینید. نام دیگر آن حجةالبلاغ است، زیرا آیه «یا أَیهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ مآ أُنْزِلَ إِلَیک مِنْ رَبِّک...» در بازگشت از این سفر بر پیامبر نازل شد. از دیگر نامهای این حج، حجةالاسلام است زیرا تنها حجی است که پیامبر در دوره حاکمیت اسلام به جا آورد و مراسم آن طبق آیین اسلام بود. رسول اکرم پس از هجرت، سه بار برای عمره به مکه رفت، اما به گفته مورخان و محدثان، فقط یک بار در مراسم حج حضور یافت و آن چند ماه پیش از وفاتش بود.
حج پیامبر بعد از ده سال
بنابه روایت مفصل معاویة بن عمار از امام جعفر صادق علیه السلام، پیامبر ده سال در مدینه زندگی کرد و به حج نرفت؛ هنگامی که آیه «وَ أَذِّنْ فِی النّاسِ بِالْحَجِّ » نازل شد، رسول خدا اعلام کرد که امسال به حج می رود. ساکنان مدینه و روستاها و بادیه نشینان، در مدینه گرد آمدند تا با پیامبر حج گزارند. چهار شب از ذیقعده سال دهم مانده بود که پیامبر ازمدینه به سوی مکه حرکت کرد. در منابع اهل سنت آمده است که حضرت یک شب را در میقات ذوالحلیفه گذراند و سپس به سوی مکه حرکت کرد اما طبق حدیث امام صادق، آن حضرت در همان روزی که به میقات رسید، مُحرم شد و شب را در میقات نماند.
← آموزش آداب احرام
عده حاجیان در این سفر، به اختلاف، از ۰۰۰، ۱۲۰ تا ۰۰۰، ۱۵۰ نفر ذکر شده است که بسیاری از آنان پیاده به این سفر آمده بودند اما گمان نمی رود که بیش از پنجاه هزار نفر در آن حضور داشته اند.

[ویکی شیعه] حَجَّةُ الوِداع، تنها حج پیامبر اکرم (ص) بعد از اسلام. رسول اکرم(ص) پس از هجرت به مدینه، سه بار برای عمره به مکه رفت، اما به گفته مورخان و محدّثان، فقط یک بار در مراسم حج حضور یافت و آن چند ماه پیش از وفاتش بود. از آنجا که این حج در آخرین سال عمر آن حضرت (ص) واقع شد و پیامبر در آن با مسلمانان وداع کرد، به حجة الوداع (حج خداحافظی) مشهور است. بنابر باور شیعه، پیامبر(ص) در بازگشت از این سفر، در غدیر خم، به دستور خداوند امامت و ولایت امیرالمؤمنین امام علی (ع) را به صورت عمومی اعلام کرد و از مردم بر این امر، بیعت گرفت؛ بدین رو این حج، برای شیعیان اهمیتی ویژه دارد.
نام دیگر این حج حِجَّةُ البَلاغ است، زیرا آیه تبلیغ در بازگشت از این سفر بر پیامبر نازل شد. از دیگر نام های این حج، حِجَّةُ الاسلام است زیرا تنها حجی است که پیامبر در دوره حاکمیت اسلام به جا آورد و مراسم آن طبق آیین اسلام بود.
بنا به روایت مفصّلی که معاویة بن عمار از امام جعفر صادق (ع) نقل کرده است، پیامبر (ص) ده سال در مدینه زندگی کرد و به حج نرفت؛ هنگامی که آیه « وَ أَذِّنْ فِی النّاسِ بِالْحَجِّ » (و در میان مردم ندای حج سر ده) نازل شد، رسول خدا(ص) اعلام کرد که امسال به حج می رود. ساکنان مدینه و روستاها و بادیه نشینان، در مدینه گرد آمدند تا با پیامبر (ص) راهی حج شوند. به قول برخی چهار شب و به قول برخی دیگر پنج شب از ذیعقده سال دهم مانده بود که پیامبر (ص) از مدینه به سوی مکه حرکت کرد.

[ویکی اهل البیت] این کلمه، به کسر حرف اول (ح) و فتح آن و نیز به کسر واو و فتح آن قرائت شده و آن حجی است که پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله در سال 10 هجری با حضور جمعیتی فراوان از مسلمانان گزارد و از این رو حجّة الوداع نامیده شده که پیامبر صلی اللّه علیه و آله در آن سفر با مردم وداع گفت.
هجرت پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم و خروج آن حضرت از مکه معظمه نقطه عطفی در تاریخ اسلام به شمار می آید و بعد از این هجرت، حضرت سه بار به مکه سفر کرده اند. بار اول در سال هشتم پس از صلح حدیبیه به عنوان عمره وارد مکه شدند و طبق قراردادی که با مشرکین بسته بودند فوراً بازگشتند.
بار دوم در سال نهم به عنوان فتح مکه وارد این شهر شدند، و پس از پایان برنامه ها و برچیدن بساط کفر و شرک و بت پرستی به طائف رفتند و هنگام بازگشت به مکه آمده و عمره بجا آوردند و سپس به مدینه بازگشتند.
سومین و آخرین بار بعد از هجرت که پیامبر صلی الله علیه و اله و سلم وارد مکه شدند در سال دهم هجری به عنوان حجة الوداع بود که حضرت برای اولین بار به طور رسمی اعلان حج دادند تا همه مردم در حد امکان حاضر شوند. در این سفر دو مقصد اساسی در نظر بود، و آن عبارت بود از دو حکم مهم از قوانین اسلام که هنوز برای مردم به طور کامل و رسمی تبیین نشده بود: یکی حج، و دیگری مسئله خلافت و ولایت و جانشینی بعد از پیامبر صلی الله علیه و اله و سلم.
پس از اعلان عمومی، مهاجرین و انصار و قبایل اطراف مدینه و مکه و حتی بلاد یمن و غیر آن به سوی مکه سرازیر شدند تا جزئیات احکام حج را شخصاً از پیامبر شان بیاموزند و در اولین سفر رسمی حضرت، به عنوان حج شرکت داشته باشند. اضافه بر آن که حضرت اشاراتی فرموده بودند که امسال سال آخر عمر من است و این می توانست باعث شرکت همه جانبه م مردم باشد.
جمعیتی حدود یک صد و بیست هزار نفر (گاهی بیشتر از آن را هم نقل کرده اند) در مراسم حج شرکت کردند که فقط هفتاد هزار نفر آنان از مدینه به همراه حضرت حرکت کرده بودند، به طوری که لبیک گویان از مدینه تا مکه متصل بودند.
حضرت چند روز به ماه ذی الحجه مانده از مدینه خارج شدند و بعد از ده روز طی مسافت در روز سه شنبه پنجم ذی الحجة وارد مکه شدند.

[ویکی نور] حجة الوداع، اثر ابومحمد علی بن احمد بن حزم اندلسی (متوفی 456ق)، با تحقیق عبدالحق بن ملاحق ترکمانی، کتابی است پیرامون آخرین حج پیامبر(ص) و بررسی روایات مربوط به آن، که به زبان عربی و در قرن پنجم هجری نوشته شده است.
پس از آگاهی یافتن از ماهیت کتاب و خطوط اساسی که نویسنده بدان ها اشاره می کند، به خوبی می توان هدف ابن حزم را از تألیف این کتاب دریافت. انگیزه وی صریح و روشن بوده و در مقدمه او بیان شده است. او می گوید احادیثی که درباره کارهای پیامبر(ص) در این سفر آمده، بسیار زیاد بوده و از طرق گوناگون و با الفاظی متفاوت روایت شده؛ به طوری که فهم آنها برای مردم دشوار شده است. برخی نیز آنها را متعارض دانسته و به همین دلیل بحث در آنها را رها کرده اند. این مسئله، ابن حزم را برانگیخته تا ضمن دقت و کوشش، آنها را مرتب و منسجم کرده و به طور «سهل الوصول» در اختیار مردم بگذارد.
کتاب با مقدمه محقق آغاز و مطالب در 29 عنوان، مطرح گردیده است.
شیوه ابن حزم در تألیف کتاب، اعتماد بر احادیث به عنوان دلیلی بر حوادث تاریخی است. ابن حزم، الفاظ تأکید را فراوان به کار گرفته و این به دلیل یقین او به گفته هایش و اطمینانی است که به خود دارد.
در مقدمه، ضمن بررسی توثیق کتاب و اسناد آن، به عنایت و توجه علما نسبت به آن، اشاره گردیده است.

[ویکی فقه] حجه الوداع (قرآن). حجة الوداع، آخرین حج پیامبر صلی الله علیه وآله بود که حضرت در سال دهم هجری انجام داد.
حجة الوداع، آخرین حج پیامبر صلی الله علیه وآله بود که حضرت در سال دهم هجری انجام داد.
فراخوانی به حجة الوداع
فراخوانی پیامبر صلی الله علیه و آله وسلّم از مردم، برای بجا آوردن حج، در آخرین سفر زیارتی خویش به مکه بوده است: «واذن فی الناس بالحج یاتوک رجالا...» مردم را دعوت عمومی به حج کن تا پیاده ...(به سوی خانه خدا ) بیایند... . (برخی احتمال داده اند که مخاطب آیه، پیامبر اسلام صلی الله علیه وآله باشد. براساس روایتی از امام صادق علیه السلام، پیامبر صلی الله علیه و آله وسلّم پس از اقامت ده ساله در مدینه و پس از نزول آیه «و اذن فی الناس بالحج...» منادیان را فرمان داد که اعلام کنند: پیامبر، امسال به حج خواهد رفت. )
قدرت اسلام در حجة الوداع
ظهور قدرت اسلام و ضعف کفار، در حجة الوداع نمایان بود: «... الیوم یئس الذین کفروا من دینکم فلا تخشوهم واخشون الیوم اکملت لکم دینکم واتممت علیکم نعمتی ورضیت لکم الاسلـم دینـا...» ... امروز کافران از (زوال) آئین شما مأیوس شدند، بنابراین از آنها نترسید و از (مخالفت) من بترسید، امروز دین شما را کامل کردم و نعمت خود را بر شما تکمیل نمودم و اسلام را به عنوان آئین (جاودان) شما پذیرفتم... . ( بنا بر روایتی از امام باقر علیه السّلام این آیه شریفه بعد از نصب حضرت علی علیه السّلام به فرمان الهی پیامبر صلی الله علیه وآله، به مقام ولایت و جانشینی خود (پس از حجة الوداع) در غدیرخم ، نازل شده است. )
وقایع حجة الوداع
...

پیشنهاد کاربران

Farewell Pilgrimage
The Farewell Pilgrimage refers to the one Hajj pilgrimage that Muhammad performed in the Islamic year 10 AH, following the Conquest of Mecca. Muslims believe that verse 22:27 of the Quran brought about the intent to perform Hajj in Muhammad that year
...
[مشاهده متن کامل]

حَجَّةُ الوَداع، تنها حج پیامبر اکرم ( ص ) بعد از اسلام است. رسول اکرم ( ص ) پس از هجرت به مدینه، سه بار برای عمره به مکه رفت؛ اما به گفته مورخان و محدّثان، فقط یک بار در مراسم حج حضور یافت و آن چند ماه پیش از وفاتش بود. از آنجا که این حج در آخرین سال عمر آن حضرت ( ص ) واقع شد و پیامبر در آن با مسلمانان وداع کرد، به حجة الوداع ( حج خداحافظی ) مشهور است. بنابر باور شیعه و تعدادی از دانشمندان و بزرگان اهل سنت، پیامبر ( ص ) در بازگشت از این سفر، در غدیر خم، به دستور خداوند امامت و ولایت امام علی ( ع ) را به صورت عمومی اعلام کرد و از مردم بر این امر، بیعت گرفت؛ بدین رو این حج، برای شیعیان و مسلمانان اهمیتی ویژه دارد.

بپرس