جمهوری خودگردان تالش - مغان یک جمهوری خودگردان به ریاست جمهوری علی اکرم همت زاده بود که از ژوئن تا اوت ۱۹۹۳ ادارهٔ تالش گشتاسبی را بر عهده داشت. [ ۱] این جمهوری در جنوب خاوری منطقهٔ خاک جمهوری آذربایجان قرار داشت و از تعداد اندک جمعیت هایی از شهرها و رایون های آستارا، لریک، لنکران، ماساللی، یاردیملی، جلیل آباد و بیله سوار تشکیل شده بود. از نظر جغرافیایی، جمهوری خودخواندهٔ تالش - مغان منطقهٔ نیمهٔ کوچکی از مناطق پایینِ رود ارس در جمهوری آذربایجان را شامل می شد.
حیدر علی اف رئیس جمهور وقت جمهوری آذربایجان با نیرنگ این جمهوری را سرکوب کرد. علی اکرم همت زاده بنیان گذار جمهوری تالش–مغان به درخواست حیدر علی اف رئیس جمهور وقت جمهوری آذربایجان نیروهایی را برای کمک به جبههٔ آذربایجان در قره باغ اعزام کرد اما در آن شرایط، نیروهای نظامی حیدر علی اف به لنکران حمله کرده و جمهوری تالش مغان را سرنگون و همت علی اف را بازداشت کردند. [ ۲] پس از به قدرت رسیدن حیدر علیف حدود ده هزار تن از مردم تالش شهر لنکران در مقابل مقر همت اف تظاهرات کرده و خواستار خلع او از قدرت شدند. [ ۳]
مسئلهٔ بازگشت این منطقه به ایران همواره مطرح بوده است. محمدعلی فروغی در مذاکرات خود با نماینده رسول زاده در کنفرانس صلح پاریس یکی از خواسته های ایران را پیرامون بازگشت مغان تالش به خاک ایران مطرح ساخت. [ ۴] پس از انحلال این جمهوری، هواداران آن در کنفرانس های مختلف خواستهٔ خود برای الحاق به ایران را پیگیری می کنند. [ ۵]
در اوایل ماه ژوئن سال ۱۹۹۳ در شهر گنجه با رهبری «صورت حسین اف» حوادثی رخ داد. اولین کسانی که در کشور از «صورت حسین اوف» جانبداری کردند و به دفاع از او برخاستند. گروهی از نیروهای میهن پرست لنکرانی بودند که رأس آن ها سرهنگ بازنشسته علی اکرم همت اف قرار داشت.
در ۱۵ ژوئن ۱۹۹۳، شورای شهر لنکران در جلسهٔ فوق العادهٔ خود نسبت به شهردار سلب اعتماد کرده و اختیارات وی را به «علی اکرم همت اف» واگذار کردند به همین شکل مخالفت مردمی و نظامی در شهر لنکران علیه حکومت شکل گرفت.
در ۲۱ ژوئن ۱۹۹۳، رهبری واحد نظامی «۱۷» اطلاعیه ای خطاب به مردم صادر کرد، در این بیانیه آمده بود: «در اوضاع بحرانی که در نتیجهٔ فقدان حکومت و هرج ومرج در کشور به وجود آمده است واحد نظامی "۱۷" در مقابل مردم احساس مسئولیت خود را درک کرده و تأمین امنیت مردم مناطق آستارا، لنکران، لریک، یاردیلمی، ماسالی، جلیل آباد و بیله سوار را بر عهده خود گرفته و در این منطقه جمهوری خودمختار تالش - مغان را اعلام می کند. »
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفحیدر علی اف رئیس جمهور وقت جمهوری آذربایجان با نیرنگ این جمهوری را سرکوب کرد. علی اکرم همت زاده بنیان گذار جمهوری تالش–مغان به درخواست حیدر علی اف رئیس جمهور وقت جمهوری آذربایجان نیروهایی را برای کمک به جبههٔ آذربایجان در قره باغ اعزام کرد اما در آن شرایط، نیروهای نظامی حیدر علی اف به لنکران حمله کرده و جمهوری تالش مغان را سرنگون و همت علی اف را بازداشت کردند. [ ۲] پس از به قدرت رسیدن حیدر علیف حدود ده هزار تن از مردم تالش شهر لنکران در مقابل مقر همت اف تظاهرات کرده و خواستار خلع او از قدرت شدند. [ ۳]
مسئلهٔ بازگشت این منطقه به ایران همواره مطرح بوده است. محمدعلی فروغی در مذاکرات خود با نماینده رسول زاده در کنفرانس صلح پاریس یکی از خواسته های ایران را پیرامون بازگشت مغان تالش به خاک ایران مطرح ساخت. [ ۴] پس از انحلال این جمهوری، هواداران آن در کنفرانس های مختلف خواستهٔ خود برای الحاق به ایران را پیگیری می کنند. [ ۵]
در اوایل ماه ژوئن سال ۱۹۹۳ در شهر گنجه با رهبری «صورت حسین اف» حوادثی رخ داد. اولین کسانی که در کشور از «صورت حسین اوف» جانبداری کردند و به دفاع از او برخاستند. گروهی از نیروهای میهن پرست لنکرانی بودند که رأس آن ها سرهنگ بازنشسته علی اکرم همت اف قرار داشت.
در ۱۵ ژوئن ۱۹۹۳، شورای شهر لنکران در جلسهٔ فوق العادهٔ خود نسبت به شهردار سلب اعتماد کرده و اختیارات وی را به «علی اکرم همت اف» واگذار کردند به همین شکل مخالفت مردمی و نظامی در شهر لنکران علیه حکومت شکل گرفت.
در ۲۱ ژوئن ۱۹۹۳، رهبری واحد نظامی «۱۷» اطلاعیه ای خطاب به مردم صادر کرد، در این بیانیه آمده بود: «در اوضاع بحرانی که در نتیجهٔ فقدان حکومت و هرج ومرج در کشور به وجود آمده است واحد نظامی "۱۷" در مقابل مردم احساس مسئولیت خود را درک کرده و تأمین امنیت مردم مناطق آستارا، لنکران، لریک، یاردیلمی، ماسالی، جلیل آباد و بیله سوار را بر عهده خود گرفته و در این منطقه جمهوری خودمختار تالش - مغان را اعلام می کند. »
