تاریخ الفاطمی الاجتماعی

دانشنامه اسلامی

[ویکی نور] تاریخ الفاطمی الإجتماعی تألیف ابراهیم رزق الله ایوب، در رابطه با اوضاع و احوال خلفا و آداب ورسوم مردم در حکومت فاطمیان مصر نوشته شده است.
کتاب مشتمل بر یک مقدمه و شش فصل است که در هر فصل مطالب و یافته های مرتبط با آن موضوع دسته بندی و مورد بحث قرار گرفته است.
نویسنده در نگارش کتاب از مصادر و منابع مختلف عربی چون «اتعاظ الحنفا» و «المواعظ و الإعتبار» مقریزی، «وفیات الأعیان» ابن خلکان و «سفرنامه ناصرخسرو» بهره گرفته است.
نویسنده در مقدمه کتاب چنین نوشته که پس از این که کتاب «التاریخ الفاطمی السیاسی» را به چاپخانه سپردم، بهتر دیدم که کارم را با نگارش کتاب دیگری با عنوان «التاریخ الفاطمی الإجتماعی» در مطالعه حکومت فاطمیان به لحاظ مذاهب متعدد، احوال معیشت و عادات در جشن های دینی و مناسبات و ... کامل کنم.
در فصل اول کتاب ساختار اجتماعی مصر بررسی شده است. نویسنده ساختار مصر را در دو زمینه طایفه ای و طبقاتی بررسی کرده است. در زمینه طایفه ای جامعه مصر به پنج یا شش گروه (دلیل این تشکیک این است که نویسنده خود می گوید زمینه طایفه ای شامل شش گروه است لکن به معرفی پنج گروه می پردازد سپس می گوید گروه های دیگری همچون ارمنی ها بودند که در مجموعه پنج گانه نمی گنجد) تقسیم می شده است: اساس این جامعه را دو گروه سنی و شیعه تشکیل می داده که البته اهل سنت از کثرت عددی و قدرت سیاسی برخوردار بودند. اهل ذمه از نصارا و یهود، مراکشی ها و سودانی ها نیز طوایف دیگر را تشکل می دادند. به لحاظ طبقاتی نیز این جامعه به دو گروه حکومتی که عبارت بود از خلیفه و وزرا و خانواده آن ها و سایر امراء و فرماندهان و کارمندان از قضات و فقها و... و گروه غیر حکومتی مانند تجار، صنعتگران، زرگرها، کشاورزان، بیکاران، دزدان و... تشکیل می شده است. نویسنده جایگاه و ویژگی هر کدام از این دو طبقه را مورد بررسی قرار داده و اعضای آن را برشمرده است.
در فصل دوم کتاب، وضعیت معیشت مردم به لحاظ پاداش و حقوق و البسه و خوراک و قیمت هر کدام از آن ها بررسی شده است. در این رابطه حقوق وزرا و خانواده آن ها از همه بالاتر بوده است مثلاً حقوق وزیر و وابستگان آن ها به صد هزار دینار در سال و همچنین حقوق قاضی قضات سالانه به هزار و دویست دینار (1200) می رسیده است.

پیشنهاد کاربران

بپرس