تاریخ اصول فقه

[ویکی فقه] تاریخ اصول فقه به مباحث پیرامون پیدایش و سیر تحوّل علم اصول اطلاق می شود.
تاریخ، به معنای تبیین چگونگی پیدایش یک چیز و بررسی سیر تغییر و تحول آن در بستر زمان می باشد، بنابراین، تاریخ اصول فقه، بررسی چگونگی پیدایش و سیر تحول و تطور علم اصول در طول زمان است.برای علم اصول، در طول تاریخ، دوره هایی متصور است که برخی از آنها به اهل سنت اختصاص دارد، برخی به شیعه و برخی هم بین هر دو مذهب مشترک است:
دوره تاسیس
در میان اصولیون شیعه و اهل سنت ، درباره مؤسس علم اصول اختلاف است؛ اهل سنت بر این عقیده اند که واضع و مؤسس علم اصول، «شافعی» است، اما اصولیون شیعه معتقدند کاربرد قواعد اصولی ولو در سطحی بسیار ساده، در صدر اسلام معمول و متعارف بوده است، ولی واضع و مؤسس علم اصول فقه، امام باقر علیه السلام و امام صادق علیه السلام می باشند.
دوره تصنیف
این دوره از لحاظ نقص و کمال و آمیختگی و عدم آمیختگی با سایر علوم، به چند دوره قابل تقسیم است که در این جا مقصود، دوره آغاز تصنیف است.مسائل علم اصول که در گذشته استقلال نداشت و در خلال مسائل فقهی مطرح می شد، در این دوره، استقلال خود را به دست آورد.از نظر اصولی های شیعه، اولین مصنف علم اصول، « هشام بن حکم » است که کتاب الفاظ و مباحث آن را تصنیف کرد و پس از او یونس بن عبد الرحمن «کتاب اختلاف الحدیث» را که درباره مبحث تعادل و ترجیح است بر اساس نظریات امام موسی بن جعفر علیه السّلام تصنیف نمود.طبق این دیدگاه، نظر برخی از اصولیون اهل سنت که «شافعی» را اولین مصنف علم اصول می دانند، مردود است، زیرا شافعی متاخر از «هشام بن حکم» و «یونس بن عبدالرحمن» می باشد.
دوره اختلاط
...