باختر

/bAxtar/

مترادف باختر: بابل، غرب، مغرب

متضاد باختر: خاور، شرق، مشرق

معنی انگلیسی:
west, occident

فرهنگ اسم ها

لغت نامه دهخدا

باختر. [ ت َ ] ( اِ ) شمال. در اوستا بمعنی شمال است و اصل آن اباختر یعنی ماورأتر، آنطرف تر. ( فرهنگ شاهنامه رضازاده شفق ). در اوستا اَپاخْتَرَ یا اَباخْذَر آمده. در فارسی باختر گوئیم. در مزدیسنا آرامگاه اهریمن و دیوها و جای دوزخ خوانده شده. ( خرده اوستا تفسیر پورداودحاشیه ص 87 ). شمال را محل آسیب و نحوست دانسته اند.رجوع به یشتها تفسیر پورداود ج 2 حاشیه ص 168 شود:و اما، حکماء عالم ، جهان را بخشش کردند بر برآمدن وفروشدن خورشید به نیمروز، و حد آن چنان باشد که از سوی مشرق از آنجا که خورشید به کوتاه ترین روزی برآید، و از سوی مغرب از آنجا که خورشید به درازترین روزی فروشود و این به علم حساب معلوم گردد [ و این جمله را بچهار قسمت کرده اند: خراسان و ایران ( خاوران ) و نیمروز و باختر؛ هرچه حد شمال است باختر گویند و هرچه حد جنوب است نیمروز گویند و میانه اندر، بدو قسمت شود، هرچه حد شرقست خراسان گویند و هرچه مغربست ایرانشهر ] واﷲ المستعان . ( تاریخ سیستان صص 23 - 24 ) . || مشرق. ( برهان ) ( تفلیسی ). بمعنی مشرق اکثر است. ( غیاث ) ( آنندراج ) ( انجمن آرا ). و لفظ باختر مخفف بااختر است و اختر آفتاب را گویند و ماه را نیز اختر میگویند . ( غیاث ). بمعنی مشرق و خاور آید. ( شرفنامه منیری ). خراسان. تحقیق آن است که باختر مخفف بااختر است و اختر ماه و آفتاب هر دو را گویند پس باختر مشرق و مغرب را توان گفت و ازین جهت متقدمین بر هر دو معنی این لفظ را استعمال کرده اند لیکن خوار مرادف خور بیشتر آمده ازین جهت خاور بیشتر بمعنی مشرق استعمال می شود و بنابرین آفتاب را عروس خاوری گفته اند چنانکه خاقانی گفته است :
درده ازآن چکیده خون زایله تن رزان
کابله رخ فلک برده عروس خاوری.
در فرهنگ دساتیر آمده که معنی باختر بمشرق کردن خطای بزرگ و غلط محض است که خور نام آفتاب است و شید بمعنی روشنی و همین اصح است. ( آنندراج ) ( انجمن آرا ) :
چوخورشید سر برزد از باختر
سیاهی بخاور فروبرد سر.
فردوسی ( از شرفنامه منیری ).
چو بشنید بدگوهر افراسیاب
که شد طوس و رستم بر آن روی آب
شد از باختر سوی دریای گنگ
دلی پر ز کین و سری پر ز جنگ.
فردوسی.
چو از باختر برزند تیغ هور
ز کان شبه سر برآرد بلور
فردوسی ( از حاشیه فرهنگ اسدی خطی نخجوانی ).
تا بتابد نیمروزان از تف خورشید سنگ بیشتر بخوانید ...

فرهنگ فارسی

باکتریان
غرب، مغرب
( اسم ) در اوستا اپاختره بمعنی شمال آمده و جایگاه اهریمن و دیوان و دوزخ دانسته شده در پهلوی نیز اپاختر بدین معنی و نیز بمعنی سیاره آمده . در زبان فارسی اکثر بمعنی مغرب استعمال میشود در برابر خاور : ( چو خورشید در باختر گشت زرد شب تیره گفتش که از راه گرد . ) ( فردوسی ) ولی گاه نیز بعکس باختر بمعنی مشرق و خاور بمعنی مغرب آمده : ( تا زمین در روز گیرد روشنی از باختر همچو اندر شب فلک تاریکی از خاور گرفت . )

فرهنگ معین

(تَ ) ( اِ. ) مغرب .

فرهنگ عمید

۱. غرب، مغرب.
۲. [قدیمی] مشرق.

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] باختر (ابهام زدایی). واژه باختر ممکن است در معانی ذیل به کار رفته باشد:• روزنامه باختر، نشریه ای که از ۱۳۱۴ تا ۱۳۲۰ ش، در اصفهان و از ۱۳۲۱ تا ۱۳۲۵ ش، در تهران انتشار می یافت.• مجله باختر، ماهنامه فرهنگی و اجتماعی که از آذر ۱۳۱۲ تا مهر ۱۳۱۴ در اصفهان منتشر می شد.• روزنامه باختر امروز ، روزنامه عصر تهران که از ۸ مرداد ۱۳۲۸ ش در تهران منتشر می شد.
...

دانشنامه عمومی

باختر (تاجیکستان). باختر که در گذشته قرغان تپه نامیده می شده، مرکز ولایت ختلان و سومین شهر بزرگ تاجیکستان است. نام این شهر در سال ۱۳۹۶ ( ۲۰۱۸ ) توسط فرمان امامعلی رحمان رییس جمهور تاجیکستان به طور رسمی از قرغان تپه به باختر تغییر کرد. قرغان واژه ای ترکی به معنی «قلعه» و «حصار» است.
باختر در ۱۰۰ کیلومتری شهر دوشنبه واقع شده و شهر خوش آب و هوایی است. شهر باختر با ۱۰۲ هزار نفر جمعیت، سومین شهر بزرگ تاجیکستان است. این شهر مرکز صنعت پنبه در تاجیکستان است و جمعیت آن به جز تاجیک ها شامل اقلیت هایی از ازبک ها و روس ها نیز می شود.
کارگران مهاجر از این شهر که به روسیه رفته اند از دههٔ یکم سال ۲۰۰۰ کمک زیادی به اقتصاد شهر کرده اند. مخالفان سیاسی تاجیکستان بیشتر از باشندگان باختر هستند. [ ۱]
فرودگاه این شهر به طور رسمی فرودگاه بین المللی باختر نام دارد. دانشگاه تکنیکی تاجیکستان که برای مؤسسه ها و کارخانه های جمهوری مهندسان برق و الکترونیک، معماری و خدمات خودرو پرورش می دهد یک شعبهٔ پلی تکنیک در باختر دارد. موزهٔ شهر باختر در سال ۱۹۸۱ میلادی بازگشایی شده است.
شهر باختر در تابستان و پاییز سال ۱۹۹۲ صحنهٔ درگیری های شدید میان طرفداران دولت کمونیستی وقت و گروه های مسلح اسلامگرا بود و شاید شدت جنگ و خشونت و خرابی آن در هیچ جای تاجیکستان به اندازهٔ این شهر نبوده باشد. در خیابانی که پیشتر لومونسف و اکنون ختلان نام دارد، لوحهٔ بزرگی با اسامی کشته شدگان جنگ را می توان دید. این فهرست عده ای از افرادی است که در سال ۱۹۹۲ در درگیری های مسلحانه در جنوب تاجیکستان کشته شدند. [ ۲] فقر، بیکاری و مشکلات اجتماعی باعث پیوستن برخی از جوانان این شهر به گروه های تندرو از یک سو، و گرایش به کارهای خلاف و جرایم، از سوی دیگر، شده است. [ ۳]
تاریخ نامه ها و آثار جغرافیایی گواهند که قرغان تپه/باختر در گذشته لاوَکَند ( لیوَکَند ) نام داشته است. بنا بر بازیافته های باستان شناسی این شهر در جای قرغان تپه/باختر هنوز در زمان کوشانیان ( سدهای یک تا چهار میلادی ) وجود داشته است. [ ۴] آن شهر تا زمان گسترش اسلام در آسیای میانه یکی از آبادترین شهرهای وخش بوده است. در اواخر سده هفت و آغاز سده هشت این شهر را مسلمانان گرفتند و از آن پس در تاریخ نامه ها و آثار جغرافیدانان اسلامی این شهر با نام لاوَکند و لیوکند یاد شده است.
عکس باختر (تاجیکستان)عکس باختر (تاجیکستان)عکس باختر (تاجیکستان)عکس باختر (تاجیکستان)
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلف

جدول کلمات

مغرب

فارسی به عربی

غرب

پیشنهاد کاربران

من فکر میکنم این لغت برگرفته ازباختن باشد.
یعنی جایی که خورشیدرنگ می بازدوبا واژهءاپاختر
به همین معنانزدیکتراست.
ازآنجا که واژهءخاورهم برگرفته ازخورشیداست.
یعنی جابی که خورشیدازآنجابرمی آید.
...
[مشاهده متن کامل]

وبدین ترتیب به همان شیوهءکودکی اگربه گونه ای
بایستیم که دست راستمان خاور ودست چپمان باختر
باشدروبرویمان فرارون که همان شمال است
پشت سرمان فریرون که همان جنوب است
معنا پیدا می کند.
فرا بالای نقشه فریرپایین نقشه رون سمت وسو جهت
معنا می دهند به همین ترتیب خاورون وباخترون.

شگفتا از استاد کزازی با اینکه درباره واژه خاور خود گفته اند که خاور به جای فروشد خورشید گویند و انان که جز این پنداشته اند گمراهند باز درباره باختر خود به گمراهی رفته اند باختر سویی بود که شهر بلخ در ان بود و ان را بلخ بختری میگفتند و بلخ همان پلهه ( پهله - درست ان پلخه و پلهه است و زانجا که گفتن پلهه بر زبان پارسی سنگین بود انرا پهله گفتند ) و پرسه ( پارسه ) است که سپس پهله شد و خاور هیچ پیوندی با خور ندارد خاور از واژه آور= غرب است آور - ایوار - اویر - اوار - بچم غرب مغرب غریب غربت است خ گفتن ا نزد فرارودیان ( در سغد و خوارزم ) رواج داشت و واژه امیر را در سروده مردم بخارا میبینیم
...
[مشاهده متن کامل]

کور خمیر امد
خاتون دروغ کنده
( امیر کور آمد خاتون دروغ کرده )
و در یک نامه پیدا شده به دیواشتیج سالار سغد نه بار واژه امیر را خمیر نوشته اند
آیرانیان جایگاه خورآیان را خورآسان خورآیان خراسان مینامیدند که خورشید از ان می اید و جایگاه امدن خورشید به سوی ان ( آمدن خور به سوی ان و نه سویی که خورشید از ان میاید ) را خور آمان و ایواران و آوار ان و آور مینامند - خورآمان - اورامان - هورامان ایوار - آوار وخوربران مغرب و غرب است و واژه های آواره و آوار و اویر بچم مغرب غرب غربت غریب از انست
در شاهنامه نیز و در سروده های فرخی و عنصری و رودکی پیوسته خاور مغرب است در شاهنامه سروده های ناسره بسیاری افزوده شده مگر در داستان سلم و تور و ایرج و بخش کردن زمین میان انان که جای سلم و جای تور پیداست بخوبی خاور پیداست که کجاست سلم را روم و خاور میدهند و تور را چین و ترک و ایرج را میان زمین ایرانشهر اینک بنگریم
نخستین نمونه
نهفته چو بیرون کشید از نهان
به سه بخش کرد آفریدون جهان
یکی روم و خاور دگر ترک و چین
سیم دشت گردان و ایران زمین
بنگرید روم و خاور یکی است و دگر دشت چین = دوم دشت چین - سوم دشت گردان و ایران زمین
روم و خاور یکی است - ان - و - که میان روم وخاور آمده برای گرد اوری و روشنگری است نه جدا کردن -
یکی روم و خاور دوم ترک و چین
سیم دشت گردان و ایران زمین
فریدون جهان را سه بخش میکند سلم را روم میدهد که خاور است و تور را چین و ترکان میدهد که انسوی خراسان است
گواه دگر
نخستین به سلم اندرون بنگرید
همه روم و خاور مراو را سزید
دگر تور را داد توران زمین
ورا کرد سالار ترکان و چین
از ایشان چو شاهی به ایرج رسید
مر او را پدر شهر ایران گزید
هم ایران و هم دشت نیزه وران
هم آن تخت شاهی و تاج سران
-
گواه دگر
سلم به تور گوید که مرا روم و خاور است و ترا ترکان و چین و ایرج را که کهتر از تو است یمن و ایران زمین میدهد ( سلم از تور بزرگتر بود وتور از ایرج ) -
چو ایران و دشت یلان و یمن
به ایرج دهد، روم و خاور به من
سپارد ترا مرز ترکان و چین
که از تو سپهدار ایران زمین
-
گواه دگر از زبان تور به ایرج -
تور به ایرج گوید من بر در ترکم و برادر بزرگ به خاور
ترا باید ایران و تخت کیان
مرا بر در ترک بسته میان
برادر که مهتر به خاور به رنج
به سر بر ترا افسر و زیر گنج
-
سلم را خاور خدای میخواند
ز دیدار چون خاور آمد پدید
به هامون کشیده سراپرده دید
بیامد به درگاه پرده سرای
به پرده درون بود خاور خدای
دو لشکر یکی از چین و دگر از خاور سپاه میسازند
ز لشکر سواران برون تاختند
ز چین و ز خاور سپه ساختند
ز خاور دو لشکر به ایران کشید
بخفتان و خود اندرون ناپدید
همانگونه که گفتیم خاور دگر گون شده آور و ایوار است و هیچ پیوندی با خور و خورآسان ندارد خاور واژی از اور و ایوار است و آواره و ایوار و اویر و آواران غریب و مغرب و غربت است و باید دو واژه اپاختر که آپا اختر است و واژه باختر که از بلخ بختری گرفته شده از هم بازشناخت
مهر دیدم بامدادان چون بتافت
از خراسان سوی خاور می شتافت
رودکی
از خراسان پر کشد طاووس وش
سوی خاور می شتابد شاد و کش
رودکی
چو خورشید تابنده بنمود پشت
دل خاور از پشت او شد درشت
فردوسی
دری را از آن مهر خوانده است مشرق
دری را از آن ماه خوانده است خاور
فرخی
چو روز آورد سوی خاور گریغ
هم از باختر برزند باز تیغ
عنصری
بشادی و جام دمادم نبید
ببودند تا خور بخاور رسید
اسدی
وز نور تا بظلمت وز اوج تا حضیض
وز باختر بخاور وز بحر تا ببر
ناصرخسرو
همی بگذارم این جا قرص خورشید
نهم روی از ضرورت سوی خاور
مسعودسعد
چون پخت نان زرین اندر تنور مشرق
افتاد قرص سیمین اندر دهان خاور
خاقانی
زحد باختر تا بوم خاور
جهان را گشته ام کشور بکشور
نظامی
چوخورشید سر برزد از باختر
سیاهی بخاور فروبرد سر
فردوسی
چو بشنید بدگوهر افراسیاب
که شد طوس و رستم بر آن روی آب
شد از باختر سوی دریای گنگ
دلی پر ز کین و سری پر ز جنگ
فردوسی
تا بتابد نیمروزان از تف خورشید سنگ
تا برآید بامدادان آفتاب از باختر
چو آفتاب سر از کوه باختر برزد
بخواست باره و سوی شکار کرد آهنگ
فرخی
چو مهر آورد سوی خاور گریغ
هم از باختر برزندباز تیغ
چو برزد درفشنده از باختر
دواج سیه را سپید آستر
عنصری
خورشید را چون پست شد در جانب خاور علم
پیدا شد اندر باختر بر آستین شب ظَلَم
لامعی
خدش بسرو باختری بر فسوس کرد
قدش بسرو غاتفری به مفاخره
رایت خوبی چو برفروزی رخسار
از بَرِ خورشید باختر زده داری
سوزنی
فخر من یادکرد شروان به
که مباهات خور بباختر است
آفتابی که خاورش دهن است
دارد از باغ شاه باختر اوست
خاقانی

خیلی عالی بود ممنونم
خورشید در باختر افول می کند.
کسی می تواند یک جمله با باختر بگوید
خاوران متضاد باختر
خاوران:مشرق
باختر :غرب
خاوران و باختر متضاد هستن
خاواران:مشرق مشرق متضاد مغرب یا شرق متضاد غرب
باختر:مغرب مغرب متضاد مشرق یا غرب متضاد شرق
باختر متضاد خاوران
معنی کلمه باختر: غرب
معنی مغرب، مخالف خاور: مشرق
معنی باختر: مغرب

معنی باختر:
* ( ( غرب ) ) *

مغرب
باختر
میخواهم بدانم که کلمه ی عربی هست یا نه

باختر : به معنای سمتی است که خورشید رنگ می بازد و خاور به معنای سمت خور یا خورور می باشد .
دکتر کزازی در مورد واژه ی " باختر " می نویسد : ( ( باختر در پهلوی در ریخت اپاختر āpaxtar بکار می رفته است. و به معنی شمال . در پارسی فروشد جای خورشید" باختر "خوانده شده است، در برابر "خاور" که آن در پهلوی خوَرْ وان بوده است، به معنی مغرب و در پارسی در معنی برآمدْ جای خورشید کاربرد یافته است. ) )
...
[مشاهده متن کامل]

( ( زخاور بیاراست تا باختر
پدید آمد از فرّ او کان زر ) )
( نامه ی باستان ، جلد اول ، میر جلال الدین کزازی ، 1385، ص 224. )

غرب
باختر در علم بدن چپ بدن انرژی الوده
تجمع ودفع می شود
راست بدن خاور ومشرق طلوع خورشید وراستی وزیبایی
معنی: مغرب، غرب
مخالف : شرق، مشرق
بابلیان
بابلیهای پناهنده ایران
مشاهده ادامه پیشنهادها (١٠ از ١٨)

بپرس