اعتدال نفس

[ویکی فقه] اعتدال نفس (قرآن). خداوند در قرآن به نفس آدمی و اعتدال آن، قسم می خورد.
انسان، دارای نفسی معتدل: «ونفس وما سواها: و قسم به جان آدمی و آن کس که آن را (آفریده و) منظم ساخته، » علامه طباطبایی در تفسیر المیزان گفته است: و مراد از (نفس) ، نفس انسانیت و جان همه انسانها است یعنی سوگند می خورم به نفس ، و آن چیز نیرومند و دانا و حکیمی که آن را این چنین مرتب خلق کرد و اعضایش را منظم و قوایش را تعدیل کرد.
سوگند به نفس معتدل
سوگند خداوند به نفس آدمی و اعتدال آن: «ونفس وما سواها: و قسم به جان آدمی و آن کس که آن را (آفریده و) منظم ساخته، » مراد از (سواها) (از ماده تسویه ) همان تنظیم و تعدیل قوای روحی انسان است ، از حواس ظاهر گرفته، تا نیروی ادراک، حافظه، انتقال، تخیل، ابتکار، عشق، اراده و تصمیم ، و مانند آن در مباحث علم النفس مطرح شده است .
خروج از اعتدال روانی
رباخواری سبب خروج از اعتدال روانی: «الذین یاکلون الر با لا یقومون الا کما یقوم الذی یتخبطه الشیطان من المس ذلک بانهم قالوا انما البیع مثل الر با... : کسانی که ربا می خورند، (در قیامت) برنمی خیزند مگر مانند کسی که بر اثر تماس شیطان، دیوانه شده (و نمی تواند تعادل خود را حفظ کند؛ گاهی زمین می خورد، گاهی بپا می خیزد). این، به خاطر آن است که گفتند: «داد و ستد هم مانند ربا است (و تفاوتی میان آن دو نیست.) » تفسیر المنار در ذیل آیه (الذین یاکلون الربوا لا یقومون ...) می گوید. ابن عطیه در تفسیر خود گفته : منظور از این عبارت : تشبیه رباخوار در دنیا به کسی است که در اثر عارضه غش از حال طبیعی خارج شده ، همچنانکه خود غشی را هم که حرکاتی غیر طبیعی دارد تشبیه به جن زده کرده و می گویند: فلانی جن زده شده .