[ویکی فقه] در زبان عربی از میانه روی با عنوان "اعتدال" یاد می شود و "اعتدال" به معنای حد وسط در کمیت و یا کیفیت است. اعتدال در سیره و کلام پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم) همواره مشهود بود.
در زبان عربی از میانه روی با عنوان "اعتدال" یاد می شود و "اعتدال" به معنای حد وسط در کمیت و یا کیفیت است. مثل اینکه می گوییم قد آن فرد نه کوتاه است و نه بلند، همچنین این واژه به معنای استقامت و پایداری نیز آمده است. در اصطلاح منظور از آن ثبات و پایداری بر فضیلت و استقامت در سلوک و رفتار شایسته از منظر عقل و شرع و برگرداندن آن ها (امیال مختلفی که در انسان وجود دارد) از افراط و تفریط به حدّ وسط و اعتدال می باشد، به عبارت دیگر، منظور آن است که هر گاه حصول چیزی شرعا و عقلا نیکو و شایسته باشد آن امر پدید آید و وقتی عدم آن نیکو است آن امر بروز نکند، مثلا درباره صفت شهوت در برخی موارد بروز و ترتیب اثر دادن و پیروی از آن قبیح است، (مثل نگاه شهوت آلود به نامحرم و مانند آن) در حالی که این مورد درباره همسر نیکو و شایسته است. براین اساس مثلا درباره خشم، افراط در آن عبارتست از خارج شدن از دایره اطاعت از عقل و شرع، که اعمال خشم بدون فکر و بینش باشد، در برابر نیز تفریط آن است که این قوه در شخص به طور کلی از بین برود به گونه ای که حتی در جایی که از نظر عقل و شرع، غضب نیکو و به جاست هم، فرد، عکس العملی از خود بروز ندهد.
میانه روی در قرآن
در قرآن کریم آیات متعدّدی با این جهت گیری تربیتی، (توصیه به میانه روی) آمده است و خداوند مؤمنان را در امور مختلف فردی، خانوادگی، اجتماعی، سیاسی، نظامی و اقتصادی به رعایت اعتدال فراخوانده است. هدف آن است که شاکله انسان، اعتدال یابد و در نتیجه این حالت در همه کارهای وی وجود داشته باشد که محصول این نظام تربیتی کسی خواهد بود که پای در جای پای نمونه اعتدال یعنی رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلّم) گذارد و به او تاسّی کند.
میانه روی در کلام نبوی
پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله وسلّم)فرمودند: "هنگامی که خداوند برای اعضای خانه ای نیکی بخواهد، آنان را در کار دین دانا می سازد و خردسالانش بزرگانشان را محترم می شمارند و مدارا در معیشت و میانه روی در مخارج را نصیب آنان می سازد، عیب هایشان را به آنان می نماید تا از آن ها بازگردند و اگر برای آنان غیر از این بخواهد، به خودشان واگذارشان می کند". هم چنین آن حضرت فرمودند: هر کس سه چیز داشته باشد، همان دارد که آل داود داشتند: اعتدال به هنگام خشم و رضا و میانه روی هنگام نیاز و بی نیازی و ترس از خدا در پنهان و آشکار.
سفارش پیامبر به اعتدال
...
در زبان عربی از میانه روی با عنوان "اعتدال" یاد می شود و "اعتدال" به معنای حد وسط در کمیت و یا کیفیت است. مثل اینکه می گوییم قد آن فرد نه کوتاه است و نه بلند، همچنین این واژه به معنای استقامت و پایداری نیز آمده است. در اصطلاح منظور از آن ثبات و پایداری بر فضیلت و استقامت در سلوک و رفتار شایسته از منظر عقل و شرع و برگرداندن آن ها (امیال مختلفی که در انسان وجود دارد) از افراط و تفریط به حدّ وسط و اعتدال می باشد، به عبارت دیگر، منظور آن است که هر گاه حصول چیزی شرعا و عقلا نیکو و شایسته باشد آن امر پدید آید و وقتی عدم آن نیکو است آن امر بروز نکند، مثلا درباره صفت شهوت در برخی موارد بروز و ترتیب اثر دادن و پیروی از آن قبیح است، (مثل نگاه شهوت آلود به نامحرم و مانند آن) در حالی که این مورد درباره همسر نیکو و شایسته است. براین اساس مثلا درباره خشم، افراط در آن عبارتست از خارج شدن از دایره اطاعت از عقل و شرع، که اعمال خشم بدون فکر و بینش باشد، در برابر نیز تفریط آن است که این قوه در شخص به طور کلی از بین برود به گونه ای که حتی در جایی که از نظر عقل و شرع، غضب نیکو و به جاست هم، فرد، عکس العملی از خود بروز ندهد.
میانه روی در قرآن
در قرآن کریم آیات متعدّدی با این جهت گیری تربیتی، (توصیه به میانه روی) آمده است و خداوند مؤمنان را در امور مختلف فردی، خانوادگی، اجتماعی، سیاسی، نظامی و اقتصادی به رعایت اعتدال فراخوانده است. هدف آن است که شاکله انسان، اعتدال یابد و در نتیجه این حالت در همه کارهای وی وجود داشته باشد که محصول این نظام تربیتی کسی خواهد بود که پای در جای پای نمونه اعتدال یعنی رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلّم) گذارد و به او تاسّی کند.
میانه روی در کلام نبوی
پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله وسلّم)فرمودند: "هنگامی که خداوند برای اعضای خانه ای نیکی بخواهد، آنان را در کار دین دانا می سازد و خردسالانش بزرگانشان را محترم می شمارند و مدارا در معیشت و میانه روی در مخارج را نصیب آنان می سازد، عیب هایشان را به آنان می نماید تا از آن ها بازگردند و اگر برای آنان غیر از این بخواهد، به خودشان واگذارشان می کند". هم چنین آن حضرت فرمودند: هر کس سه چیز داشته باشد، همان دارد که آل داود داشتند: اعتدال به هنگام خشم و رضا و میانه روی هنگام نیاز و بی نیازی و ترس از خدا در پنهان و آشکار.
سفارش پیامبر به اعتدال
...
wikifeqh: اعتدال_در_سیره_نبوی