اصول اموزش نماز

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] اصول آموزش نماز. روش ها و شیوه های آموزش نماز در کودکان و نوجوانان بر اصولی استوار است، که به ذکر مهمترین آنها در این نوشتار پرداخته شده است: فطری بودن مسائل دینی؛ اختیاری بودن مسائل دینی؛ تدریجی بودن آموزش؛ اعتدال و میانه روی؛ تکرار و مداومت؛ آسانگیری در آموزش؛ هماهنگی خانه، مدرسه و جامعه.
نیاز به پرستش و نیایش، یکی از نیازهای اساسی و عمیق در عمق روان بشر است. در بررسی تاریخی، این موضوع ثابت شده که پرستش، جزئی از وجود و کشش فطری انسان است. گاهی که میل و روح پرستش از سوی انبیا در مسیر صحیحی قرار گرفته، به خداپرستی ختم شده است. و گاهی بر اثر جهل، انحراف و لجاجت، موجودات و اشیای گوناگون پرستش شده اند. طبق نص صریح دین اسلام، برای ما مسلّم و متقن است که میل به پرستش، نیایش، کمال طلبی، حقیقت جویی و... در کودک امری فطری و درونی است. این موضوع را شواهد تاریخی ـ همچون: پرستش بت، خورشید و گاو و ساختن بهترین مکان ها برای معابد ـ و آیات و روایات تایید می کند.خداوند ـ تبارک و تعالی ـ در قرآن مجید می فرماید: «فاقم و جهک للدین حنیفاً فطرةَ الله التی فطر الناس علیها لا تبدیل لخلق الله ذلک الدین القیم ولکن اکثر الناس لایعلمون؛ پس روی خود را با گرایش تمام به حق، به سوی این دین کن، با همان سرشتی که خدا مردم را بر آن سرشته است. در آفرینش خدا تغییری نیست. این است همان دین پایدار ولی بیشتر مردم نمی دانند».
← اهمیت توجه والدین
انسان به اقتضای داشتن فطرت الهی، وجود چند بعدی و کرامت وجودی، موجودی مختار است که کرامتش را با اختیار خود می تواند کسب کند. در واقع از دیدگاه اسلام، انسان میل ها و جاذبه های معنوی دارد، که دیگر موجودات آن را ندارند. انسان قادر است که در برابر میل های درونی خود ایستادگی کند و فرمان آنها را اجرا نکند، یا به بعضی از آنها پاسخ گوید و بعضی دیگر را کنترل نماید، یا از آنها در جهتی خاص استفاده کند. این توانایی انسان، به حکم نیروی اراده است که به فرمان عقل عمل می کند. این توانایی بزرگ، از مختصات انسان است. اساس این توانایی، آن است که انسان موجودی آزاد، انتخابگر و صاحب اختیار می باشد. در دعوت کودکان و نوجوانان به دین، باید به گونه ای عمل نماییم که احساس آزادی کنند. با توجه به این موضوع که انسان فطرتاً خداجو است، لازم است که با تذکر روش های صحیح، این فطرت را در وجود آنان بیدار کنیم و به طرف پذیرش دین سوق دهیم. پیامبر گرامی اسلام (صلی الله علیه و آله وسلّم) نیز با نرم خویی و با زبان نرم، افراد را به دین اسلام دعوت می کردند. به تجربه هم ثابت شده است که با زور و اکراه، نمی توان کسی را به راه راست هدایت کرد.خداوند تبارک و تعالی می فرماید: «افانت تکره الناس حتی یکونوا مؤمنین؛ پس آیا تو مردم را به اجبار وا می داری که ایمان بیاورند؟!». اگر به مفاد آیه ی: «لا اکراه فی الدین، قد تبیین الرشد من الغی...؛ در دین هیچ اجباری نیست و راه از بیراهه بخوبی آشکار شده است» توجه نماییم، معلوم می شود که پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم) وظیفه تبیین دارند. لذا پس از تببین، دیگر جای اکراه و جای انتخاب کردن به جای مردم وجود ندارد. همچنین خداوند می فرماید: «فانما علیک البلاغ؛ پس بر تو تبلیغ است و بس». کار پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم) بیان، توضیح، تشبیه، ابلاغ، انذار و بشارت است. کار پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم) اجبار نیست، که به جای مردم بخواهد انتخاب کند و آنها را مجبور نماید.
← نتیجه آزادی در دینداری
آموزش معارف و مسائل دینی، مراتب و درجاتی دارد، که اصول و مقتضیات آن باید مراعات شود. این مراتب و درجات، به دلیل تفاوت های فردی در رشد استعدادهای ذهنی و روحی، تفاوت در معلومات و تجربیات، و شرایط گوناگون اجتماعی و فرهنگی در متعلمان است. لذا، باید مطالب و مفاهیم آموزشی و دینی، متناسب با سطح درک و قوای ذهنی و روانی متعلمان باشد. والدین و بزرگسالان نباید توقع و انتظار داشته باشند، که کودکشان خیلی سریع اهل عبادت و نماز شود. برنامه عادت دادن او به نماز و آموزش او، باید بر اصل تدریج مبتنی باشد. کودک نباید یکباره بار سنگینی از وظایف بار دینی را بر دوش خود احساس کند، و خود را به انجام دادن آن موظف بداند. تکالیف سنگین، زود هنگام و خارج از طاقت و توان کودک، ممکن است صدمه ای جبران ناپذیر بر اعتقادات دینی و مذهبی کودکان وارد آورد.
← آموزش امام صادق
...

پیشنهاد کاربران

بپرس